N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Profiel
The Idol Provocateur Sam Levinson werd een wereldster met de hitserie Euphoria, maar sindsdien wordt hij achtervolgd door controverse. Zijn nieuwe serie The Idol, die zondag van start gaat, was de grote schande van Cannes.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data101037468-03e8dc.jpg)
Nu lijkt hij niet zo controversieel. Regisseur en scenarist Sam Levinson wordt op Cannes onthaald als een wereldster. Sinds 2019 is Levinson een idool van Generatie Z, door zijn hitserie Euphoria, een provocatief verhaal over de worstelingen van de internetgeneratie – inclusief wraakporno, drugsverslaving, mentale problemen en de overschrijding van seksuele grenzen. Levinson was de zoomerfluisteraar, die als eerste de zondvloed van informatie die via sociale media over jongeren heen waste vertaalde naar een ‘ouderwetse’ tv-serie.
In Cannes zit hij nu naast popster Abel ‘The Weeknd’ Tesfaye en actrice Lily-Rose ‘de dochter van’ Depp om zijn nieuwe serie The Idol aan te prijzen. Een megaproject, waar tv-zender HBO (minimaal) tachtig miljoen dollar aan spendeerde in de hoop dat The Idol de plaats van Succession inneemt als dé nieuwe hitserie.
Eén dag voor de persconferentie gingen de eerste twee afleveringen van The Idol in première. Het bleek een duister Hollywoodfabeltje, over een popster (Depp) met een zenuwinzinking die wordt verleid door grimmige cultleider Tedros (Tesfaye). De serie toont Hollywood als pandemonium van wraakporno, haat en chantage. Na afloop van de première kreeg de serie een staande ovatie van vijf minuten.
Toch is de sfeer op de persconferentie gelaten. Levinson ziet er nog bleker uit dan normaal, en de sterren lijken schuchter. Vandaag bleek namelijk dat die staande ovatie een beleefdheidsapplausje was toen de serie werd afgeslacht door alle aanwezige media. Een „skin-crawling experience ”, volgens Rolling Stone. Zelfs „martelporno” volgens talloze andere media.
Afslachting
Die reactie kwam niet geheel onverwachts. Al maanden lekken er verontrustende berichten over het rampzalige productieproces van de serie. Zo waren de scenario’s nog niet afgerond toen de opnames van start gingen en kregen medewerkers vaak pas een dag van tevoren te horen wat ze moesten filmen. Scenarist en bedenker Levinson was in die tijd afwezig, bezig met een ander project. Regisseur Amy Seimetz moest de brokken lijmen.
In april 2022 vertrok Seimetz plots terwijl vijf van de zes afleveringen al gefilmd waren. Naar verluidt vond hoofdrolspeler Tesfaye, medebedenker van de serie, dat de serie teveel naar het „vrouwelijk perspectief” leunde. Levinson nam de teugels. Volgens Rolling Stone pompte hij de hoeveelheid seksueel misbruik en naaktheid in het scenario op. Vrijwel alles moest opnieuw worden opgenomen.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2023/05/data101037428-00911a.jpg)
De boodschap van de serie veranderde, zeiden werknemers: van een duistere satire over een starlet die de controle over haar leven terugpakt van Hollywood, naar een lekkerbekkende, natte nachtmerrie. Sommige crewleden zeiden nooit meer met Levinson te willen werken. Maar Depp en Tesfaye bleven hem steunen. Ook op Cannes was het drietal elkaar voortdurend aan het prijzen. Maar Levinsons reputatie als homme terrible is al gevormd.
Geregisseerd door pa
Sam Levinson is geboren als Hollywood-kroonprins. Als zoon van de Oscarwinnende regisseur Barry Levinson – bekend van zoetsappige en mild prikkelende Hollywoodproducties als Good Morning, Vietnam en Rain Man – kon hij op zijn achtste al debuteren als acteur, in Toys (1992), een Robin Williams-komedie geregisseerd door zijn vader.
Sam wilde net als zijn broer Jack acteur worden. Hij ging dus method acting studeren, de extreme acteertechniek waarbij een acteur zich volledig onderdompelt in de emoties van een personage. Maar voor Levinson was de techniek ook een vorm van ontsnapping. Hij spendeerde zijn tienerjaren namelijk in ziekenhuizen en afkickklinieken, geteisterd door dwangstoornissen, angst en depressie. Vanaf zijn twintigste is hij nuchter, maar dan al heeft hij een heel leven aan diagnoses en behandelingen achter zich. In deze periode speelt Levinson nog enkele bijrolletjes in films van zijn vader met sterren als Bruce Willis (Bandits, 2001) en Robert de Niro (What just happened, 2008), voordat hij zich focust op het schrijven. Zijn droom: zijn drugsproblematiek en de oorzaken daarvan verwerken in een scenario.
In zijn regie- en scenariodebuut Another Happy Day (2011) durft Levinson dat nog niet helemaal. Hoewel de zichzelf verminkende, racistische en/of drugsverslaafde personages in dit familiedrama wel een voorbode zijn van de ironische misantropie waar Levinson later beroemd mee zou worden. De recensies vielen tegen, maar de film won een scenarioprijs op het Sundance Filmfestival en sommige recensenten herkenden een groot talent achter de overvolle maar stylistisch verfijnde film.
Soms moest Levinson de set verlaten om zijn emoties te bedwingen
Levinsons echte doorbraak kwam pas in 2019. In het script van serie Euphoria verwerkte hij zijn getroebleerde tienerleven. De serie volgt de 17-jarige Rue (Zendaya) die na een overdosis terugkeert in de deprimerende sleur van het middelbare schoolse leven, waar drugs als brandstof worden gebruikt. Alles verandert als ze verliefd wordt op het transmeisje Jules.
Het scenario is stuitend persoonlijk. Soms moest Levinson tijdens het filmen de set verlaten om zijn emoties te bedwingen. Zoals bij een scène waarin Jules zichzelf snijdt om te voorkomen dat ze in elkaar geslagen wordt door een schoolgenoot. Het was een letterlijke verfilming van een ervaring van Levinson.
Maar juist dat persoonlijke maakte Euphoria de gouden formule. Levinson nam een compromisloze vertelling van zijn eigen jeugd, en presenteerde het als een vlijmscherpe analyse van de problemen van Generatie Z. De serie kreeg veel kritiek vanwege de heftige thema’s: automutilatie, drugsgebruik, seksueel geweld. En dat allemaal bij tieners! Maar tieners zélf herkenden zich erin. In het hedonisme en de alomtegenwoordigheid van drugs, en seks. In de ironie en ennui. En ook in de glinsterende, kleurrijke esthetiek die doet denken aan de tieners met glittereyeliner en croptops die dansjes doen op TikTok. Het werd een wereldhit.
Maar ook daar groeide langzaam het ongemak achter de schermen. In de loop van 2022 jaar uitten vier actrices hun ongemak met de vele naaktscènes die Levinson schrijft. Tegelijkertijd waren fans zeer kritisch op het tweede seizoen van Euphoria. De serie is traag, personages steeds platter – het lijkt alleen gemaakt om te provoceren. Malcolm and Marie, de film die hij tijdens de pandemie maakte, was erg saai.
Provoceren deed Levinson altijd. Maar zijn provocaties verliezen hun ondergrond van realiteit, van persoonlijke ervaring. Ook The Idol is volgens betrokkenen én recensenten alleen maar provocatief. In Cannes vroeg een journalist aan Abel ‘ The Weeknd’ Tesfaye of hij ooit iemand in de muziekindustrie had ontmoet die zo was als cultleider Tedros. Zijn antwoord was veelbetekenend: „I don’t fucking think so.”
Levinsons volgende project is het derde seizoen van Euphoria. Daarvoor kreeg hij zijn grootste budget tot nu toe: 110 miljoen dollar. HBO heeft nog vertrouwen in Levinson. Of de fans dat ook hebben, weten we na The Idol.
