Sackler (en Shell) horen niet op museummuren

Als je nog geen buikpijn had van de klimaatcrisis, dan heb je dat wel na het zien van Beste Mensen van Bureau Vergezicht. De voorstelling biedt een uur lang delen uit klimaatspeeches van de afgelopen vijftig jaar en die hameren er nog eens in hoe groot en wijdverbreid de kennis van de naderende ramp is en hoe weinig de mensheid doet om die ramp af te wenden. Hoe eloquent, wijs, beeldend en afschrikwekkend de woorden van de opgevoerde sprekers ook zijn: de machthebbers, de politici, de burgers komen niet in beweging. Wij luisteren niet.

Hoe van die speeches theater te maken? Dat lukt ook niet, en het lukt ook wel. Regisseur Erik Whien is befaamd om zijn ragfijne acteursregie en zijn spectaculaire vermijden van afleidend spektakel. Deze voorstelling durft hij te laten zijn wat het is: iemand die een uur speecht. Dat is bij vlagen bloedeloos en bij vlagen bulkend van emotie.

Gelukkig heeft hij met Hannah Hoekstra de beschikking over een actrice van de hoogste categorie. Ze etaleert een bijna totale lichaamsbeheersing, opdat de woorden centraal staan. Bijna de gehele tijd weet ze zo goed als onbewogen te spreken, stilstaand achter een microfoon, gestoken in grijs pak, de armen langs het lijf.

Kleine bewegingen vallen des te meer op. Fascinerend om te zien is hoe hoofdzakelijk haar handen bewegen. Soms grijpen ze in haar jaspanden, soms ballen ze zich, soms strekken ze zich tot kromme kippenpoten. Heerlijk, dit handenballet.

Hoekstra’s dictie is glashelder. Bij de eerste spreker, Joop den Uyl, imiteert ze zijn geknepen stemgeluid, zoals daarna het schelle van Margaret Thatcher en het geaffecteerde van Beatrix van Oranje, maar alleen als aanzet. Als snel neemt haar gewone stem het over. Whien laat haar kalm spreken en Hoekstra kan woorden opdelen in lettergrepen alsof ze schuift met blokjes.

#klimaathoop

Achter Hoekstra verschijnen op een groot scherm de namen van de sprekers. De enige pauze ontstaat als de jaarlijkse klimaatconferenties in een opsomming van decennia voorbij stromen, vergezeld door uitspraken op band van deelnemers. Dit uitstapje is extra ontmoedigend en deprimerend: niet alleen waren er al die vergeefse speeches, er waren ook jaarlijkse bijeenkomsten vol goede, gestrande bedoelingen.

Dat is ook de achilleshiel van Beste Mensen: de gelijkmatige stroom van inwisselbare waarschuwingen en oproepen. Wat blijft er hangen? Bijvoorbeeld dat PvdA-leider Joop den Uyl al in 1970 zegt dat uitstel van actie fataal is: „Dan zal het niet alleen deze samenleving breken, het zal ons als mensheid opbreken.” En dat Jimmy Carter in 1979 duidelijk maakt dat de gemiddelde Amerikaan in zeven dagen evenveel energie gebruikt als de meeste andere mensen op aarde in een heel jaar. Een andere tot de verbeelding sprekende vergelijking komt van astronoom Carl Sagan in 1990. Hij zegt dat Amerika tien biljoen dollar aan de Koude Oorlog spendeerde „om voorbereid te zijn op het ergste”. Waarna hij vraagt: „Waarom is datzelfde argument niet van toepassing op de dreiging van klimaatverandering?”

De voorstelling opent en besluit met teksten van de makers op het beeldscherm. Vooraf is er een wat kokette mailwisseling tussen groep en een boeker, die zich bezorgd afvraagt of Beste Mensen net als hun glorieuze hitvoorstelling De Zaak Shell wel „zwaar, maar ook grappig” wordt. En na afloop is er (bij de première ging dat technisch mis, maar het staat in het script) de mededeling dat de boeker de hashtag #klimaathoop niet mag gebruiken, ook al zijn de makers „hoopvoller dan ooit”. Want: „Al vijftig jaar lang gaan er overal op de wereld wekkers af.” Maar of dat nou zo hoopvol is?

Delen

Mail de redactie

Rondé, een van de populairste Nederlandse bands, bestaat tien jaar en vierde de jaardag met een uitverkocht concert in Afas Live, Amsterdam. Er was confetti, serpentine, samenzang met de gasten en een geprojecteerd fotoalbum op de achterwand met hoogtepunten uit de geschiedenis van de jarige.

Die beelden lieten zien hoe de groep op Lowlands speelt, in Paradiso, in de studio aan het werk is en uitgelaten rondrent op een festivalpodium. Het maakte duidelijk: Rondé heeft veel bereikt in tien jaar. Wat begon als een ‘schoolproject’ op de Herman Brood Academie, waar de muzikanten samen studeerden, is nu een gevestigde naam in de Nederlandse popmuziek. Rondé maakte drie albums, speelt Engelstalige rock, pop en dance, en heeft enkele aansprekende hits, zoals ‘Undecided’ en recent het nummer ‘Love Myself’.

Voor het feestje in Afas waren geen speciale attracties bedacht, het ging hier om de muziek en het samenspel tussen de muzikanten.

Het duurde even voordat de muzikanten warm draaiden. Het optreden was opgedeeld in genres, eerst pop, dan een akoestische set, dan rock en uiteindelijk ‘Club Rondé’, waar wervelende dance klonk.

Afgezien van de nogal doorsnee klinkende popliedjes, weet Rondé aan de andere genres iets eigens toe te voegen; een melodiewending of een ander karakteristiek: zoals het fluitdeuntje in ‘Undecided’ of de uitdijende soundscape aan het eind van ‘Why Do You Care’.

Zangeres Rikki Borgelt heeft een diepe stem met een kalme ondertoon, hoe opgewonden haar vier muzikanten ook spelen, zij behoudt rust. In Afas was de geluidsmix uit balans, de zang stond harder dan de muziek. Afgezien van enkele elegante danspassen heeft ze geen duidelijke signatuur als voorvrouw, haar presentatie is blij maar bleekjes.

Ondertussen stak het toegewijde publiek papieren hartjes omhoog met de tekst „10 jaar Rondé”. Door een haperende kostuumwissel – van denim naar vuurrood – verscheen Borgelt de eerste helft van ‘Break My Heart’ niet op het podium. Toch bleek dit rocknummer de opmaat naar dynamischer spel, met een geslaagde wisselwerking tussen Borgelts koelbloedige zang en de uitweidende muzikanten.

Het optreden leek de fasen in de ontwikkeling van de band te weerspiegelen. Ze begonnen schuchter maar vonden uiteindelijk een rode draad met scherpere tegenstellingen tussen de muzikale onderdelen. In nummers als ‘Headlights’, waarbij op Borgelts aanwijzing het hele publiek op en neer sprong, en in ‘No Worries’ bleek Rondé de allure toch in huis te hebben.

Delen

Mail de redactie