„Ik begrijp niet zo goed wat er gebeurt, mijn advocaten zijn er niet”, zei oppositiepoliticus Aleksej Navalny (47) dinsdag tegen een rechter in Korvrov. De geluidsopname van zijn woorden werd door zijn team beschikbaar gemaakt op sociale media. Navalny belde in vanuit strafinrichting IK-6 in Melechovo, waartegen hij een rechtszaak is begonnen.
Drie advocaten die met Navalny werken of hebben gewerkt, Vadim Kobzev, Igor Sergoenin, en Alexej Lipster, zijn afgelopen week gearresteerd in Moskou. Ook zijn hun woningen doorzocht. Ze worden ervan verdacht deel te nemen aan een „extremistische organisatie”. Indien vervolgd en veroordeeld, staat hierop een maximumstraf van twaalf jaar cel. Een vierde advocaat, Aleksandr Fedoelov, die Navalny deze week daadwerkelijk bij had moeten staan, is uit Rusland gevlucht.
Het Russische rechtssysteem staat bekend als niet onafhankelijk van de politieke macht. Na de arrestatie van de drie collega’s heeft een groep van 39 Russische advocaten nu opgeroepen tot een staking, volgende week woensdag. Zij hekelen de druk die vanuit de regering en overheid op advocaten wordt gezet. „Dat betekent niet alleen feiten zoals het negeren van hogere beroepen, verklaringen, petities of klachten en het schenden van beroepsrechten, maar ook feiten zoals moord, geweld, en bedreigingen”, aldus de advocaten. Daar komt het vervolgen van advocaten op „vergezochte” gronden nog bovenop.
Navalny is oprichter van het anti-corruptiefonds FBK en is veroordeeld voor „het oprichten van een extremistische organisatie”. De vaag gedefinieerde Russische extremisme-wet wordt met name gebruikt om Kremlincritici de mond te snoeren. Onder meer het uiten van kritiek op overheidsvertegenwoordigers en politici geldt als overtreding.
Belangrijke dissidente stem
Ruslands beroemdste oppositiepoliticus Aleksej Navalny werd in 2020 door het regime eerst ernstig vergiftigd en na zijn herstel bij terugkomst in Moskou achter de tralies gezet. Hij zit nu al twee jaar en negen maanden vast. Daarvan heeft hij maandenlang in isolatie doorgebracht wegens kleine overtredingen van de gevangenisregels. In totaal zit hij een straf uit van dertig jaar.
Vanuit de gevangenis blijft Navalny een belangrijke dissidente stem voor Rusland. De rechtszaken die Navalny voert tegen overheidsorganen zoals zijn strafinrichting zijn belangrijke aangrijpingspunten voor hem om zelfs vanachter de tralies zijn stem nog te laten horen. Ook komen er nog geregeld statements van hem naar buiten die door zijn team worden gedeeld op sociale media. Afgelopen maanden riep hij Russen op zich te verzetten tegen de oorlog in Oekraïne. En momenteel wordt onder zijn vlag campagne gevoerd om tijdens de aankomende Russische presidentsverkiezingen niet op Poetin te stemmen. Die berichten worden via zijn advocaten uit de gevangenis doorgegeven. Mogelijk is de aanleiding geweest voor de actie tegen de advocaten.
‘Zoals in de Sovjettijd’
„Allereerst ben ik mijn advocaten heel erg dankbaar, het zijn echte professionals”, zei Navalny dinsdagochtend in de zitting. „Ten tweede maak ik me natuurlijk erg veel zorgen over hen en hun gezinnen”. Maandag moest Navalny tijdens de zitting van een aanwezige journalist horen dat zijn advocaten gearresteerd waren. „Dit zijn ongetwijfeld flagrante en onwettige handelingen”, spuwde Navalny dinsdag in de rechtbank. De arrestatie van zijn advocaten karakteriseert volgens hem „de staat van de Russische rechtsstaat. Zoals in de Sovjettijd worden niet alleen politieke activisten vervolgd en tot politieke gevangenen gemaakt – ook hun advocaten.”
De Russische onderzoekscommissie heeft aangekondigd onderzoek te doen naar de arrestatie van de drie advocaten. Maar Navalny liet doorschemeren op weinig sympathie te rekenen: de aankondiging van het onderzoek kwam volgens hem met een „prachtige en spottende toevoeging: ‘Als u geen advocaat heeft, onderneem dan actie om een advocaat te vinden.’”
