Regisseur Giancarlo Sánchez: ‘Ik ben blij onderdeel van een nieuwe generatie te zijn’

Toen Giancarlo Sánchez naar de filmacademie ging, verbaasde het hem dat iedereen zó „collectief VPRO” was. Dus: op een vergelijkbare manier kunstzinnig. „Amerikaanse films zoals Boyz n the Hood en Menace II Society, met rauwe verhalen over criminaliteit en het straatleven, stonden daar bij niemand op de radar. „Iedereen op mijn middelbare school had het over die films. Op de academie werd er niet naar gekeken, heel vreemd. Ik kon er verder wel in meegaan, ik had Rembo & Rembo óók gezien.”

Met zijn eigen werk wil de 36-jarige Sánchez verhalen vertellen en gezichten tonen die niet veel in de Nederlandse film en op tv te zien zijn.

Voor Santos vonden hij en medebedenker Ashar Medina die verhalen in de onderwereld van Rotterdam. De plot volgt een jong stel dat meegesleept dreigt te worden in de criminele activiteiten van familie en vrienden. Sánchez regisseerde vijf van de acht afleveringen.

Regisseur Giancarlo Sánchez.

In september, twee maanden voordat de eerste aflevering te kijken is, won Santos al een Gouden Kalf voor Beste Serie op het Nederlands Film Festival. De erkenning kan Sánchez wel gebruiken: „We hebben geen grote promotiemachine achter ons, als je het vergelijkt met de grootste Nederlandse series hebben wij meer een underdogpositie.”

Mocro Maffia

Sánchez heeft op twee vlakken succes gehad als regisseur. Aan de ene kant met spannende projecten over straatleven, criminaliteit – zoals Mocro Maffia, waarvan hij vier afleveringen in het eerste seizoen maakte. En aan de andere kant met absurdistische, alles-tegen-de-muur komedie en sketches – Joardy Season. Die elementen komen samen in Santos . Het is geen komedie maar wel inventief, verrassend en volatiel.

Hoofdpersonage Glenn (Yannick Jozefzoon) heeft aan het begin van de serie gebroken met een crimineel verleden en probeert met zijn vriendin Yola (Yootha Wong-Loi-Sing) een mooi, legaal leven op te bouwen. Hij gaat als kok aan de slag in een sterrenrestaurant. Maar via zijn goede vriend, de dealende Jermaine, blijft hij dicht bij het criminele vuur. Misschien vindt hij die onderwereld ook nog wel een beetje spannend, en misschien krijgt hij daar wel het respect dat hij in de keuken niet krijgt. Romana Vrede („Onze eigen Viola Davis”) is een andere factor als moeder van Yola en leider van een misdaadfamilie.

„Het idee voor Santos hadden Ashar en ik al voordat we aan Mocro Maffia werkten”, legt Sánchez uit. „Wij dachten: als die serie aanslaat, dan is hier mogelijk ook ruimte voor.”

Mocro Maffia werd dé grote dramahit voor RTL’s streamingdienst Videoland. Sánchez kreeg ruimte om na het eerste seizoen van die serie te werken aan andere projecten, waaronder de eerste Nederlandse Netflix-serie, de psychologische horrorserie Ares.

Santos toont Rotterdam met verscheidene culturen, geuren en kleuren. Maar, zegt de regisseur al snel, die diversiteit moet niet gezien worden als politiek statement. „Het is allereerst een spannend familiedrama met misdaad. Er komt nu wél langzaam een nieuwe generatie achter de knoppen en ik ben blij dat ik daar onderdeel van mag zijn. En ja, dan wil ik mijn werkelijkheid laten zien en niet de werkelijkheid zoals die wordt voorgeschoteld in andere Nederlandse producties. Voor mij ziet het leven er niet uit zoals in series als Overspel of Penoza.”

Santos is een serie met een grotendeels zwarte cast én veel misdaad. Is dat niet een stereotype? „Die kritiek zullen wij wel krijgen: ‘Alweer iets met criminaliteit.’ Maar als je een serie over straatcultuur maakt, dan is misdaad aanwezig. Dít zien en horen wij, dít hebben mensen meegemaakt. Ik voel me niet geroepen om kijkers een utopie voor te schotelen.”

Adison dos Reis als Nando en Ron Helena als Edson.

Het gesprek komt op Martin Scorsese, die vaak het verwijt kreeg dat hij het criminele leven in films als Goodfellas te veel romantiseerde. „Alleen wat Scorsese zo aantrekkelijk maakt, is dat hij het perspectief legt bij minder bedeelden”, zegt Sánchez. Zoiets wilde hij ook doen. „De meerwaarde van Santos is dat het niet het perspectief van een misdaadjournalist volgt of de moraal van een keurige burger die criminele activiteiten veroordeelt of ervan smult. Het volgt de criminele personages, óók mensen van vlees en bloed.

„Daarnaast: films of series moeten geen morele toets zijn. Ik hoef geen vinkje van de meester. Mensen willen op het puntje van hun stoel zitten. In de kern gaat Santos over de oudste western-achtige dingen: loyaliteit, de vraag wat goed en fout is.

„Ik wil er niet te lang op ingaan, maar mijn vader was crimineel. En ik denk dat je een misdaadverhaal kunt inzetten om te laten zien hoe zoiets gaat. We zien in Santos geen eendimensionale personages. Het zijn mensen met hun eigen normen en waarden. Ik houd van ambiguïteit, ik vind het fijn om een beetje te duwen en te trekken.”

Het klinkt als Mocro Maffia in Rotterdam, maar Santos heeft een beduidend andere focus, verzekert Sánchez. „Bij Mocro Maffia is het uitgangspunt ‘oog om oog, tand om tand’. Dat gaat over de uitzichtloosheid van een leven in de drugswereld.” Met Santos wilden hij en de andere makers zich meer op de personages richten – in de stijl van regisseur John Singleton (Boyz n the Hood). „Als tiener vond ik het spannend dat er een pistool op de hoes van die dvd stond. Maar toen ik keek, werd ik verrast: de film ging over onderlinge relaties en hoe de personages zich verhouden tot de maatschappij. Je kreeg meer dan dat pistool. En dat is iets wat je als tiener aan het denken zet. Ik hoop dat onze serie iets vergelijkbaars kan doen.”

Nieuwe gezichten

Naast ervaren spelers als Yannick Jozefzoon (Smeris) en Romana Vrede en een paar bekende hoofden zoals Jack Wouterse (All Stars), is gekozen voor veel nieuwe gezichten, soms zonder acteerervaring. Zo speelt hiphopartiest Vic9 (Quivaughn Joel Jordan) een grote rol als Jermaine. „Het is een risico en dat neem je. Regisseurs worden soms neergezet als magiër, poppenspelers die knopjes kunnen indrukken van acteurs. Er zit volgens mij minder magie in dan je denkt. Net als bij een goede voetbaltrainer draait het vooral om vertrouwen.

Nederlandse series worden steeds beter, zegt Sánchez. Maar nog altijd is er een tijdsprobleem. Alles moet snel: er is weinig tot geen repetitietijd, en zo min mogelijk dure draaidagen. „BNNVARA en Topkapi Films gaven ons gelukkig iets meer ruimte dan gemiddeld. We hebben een repetitieperiode gehad, dat heb je niet vaak. In Rotterdam-West zijn we gaan praten en repeteren. Vic9 is naast artiest ook vader en juwelier. Hij is in het echt verantwoordelijker dan zijn personage. Af en toe zei hij: ‘Die actie is echt dom van Jermaine.’ En dan gingen we daarover praten. We hadden daar de tijd om uit te leggen waar het drama vandaan komt, zodat iedereen overtuigd mee kon komen in het proces.”

Er stond een aanmoediging in het rapport van de Gouden Kalf-jury: het is gedurfd dat Santos nieuwe koppen laat zien. Sánchez: „En dat is helemaal waar, er zit geen Barry Atsma in deze serie. Terwijl, ik zou het heel leuk vinden om met Barry Atsma iets te maken. Misschien is dat iets voor een tweede seizoen.”

Santos: vanaf donderdag 9 november op NPO3, 20.30 uur. Het hele seizoen staat vanaf dan ook op NPO Plus.