Zestien pro-democratische activisten horen donderdag en vrijdag of de rechter in Hongkong ze schuldig acht aan „samenspanning om het gezag omver te werpen”, een vergrijp dat ze jarenlange gevangenisstraffen kan opleveren – in het uiterste geval levenslang. De zestien behoren tot een groep van 47 politici, juristen, journalisten en activisten die in 2021 werd opgepakt en aangeklaagd onder de nieuwe, door Beijing ingevoerde Nationale Veiligheidswet (National Security Law, NSL), waarin de hen ten laste gelegde ‘subversie’ vaag wordt omschreven.
De 47 werden gearresteerd omdat ze in aanloop naar de verkiezingen voor de assemblee van Hongkong in 2020 onofficiële voorverkiezingen hadden georganiseerd, die moesten zorgen dat de pro-democratische kandidaten een meerderheid zouden behalen in dat parlement. In de nasleep van de hevige protestgolf van 2019 tegen de toenemende macht van China brachten 610.000 mensen bij die voorverkiezingen hun stem uit.
Lees ook
Kunstenaar en activist Kacey Wong: ‘Mijn oude Hongkong bestaat niet meer’
Volgens de openbaar aanklager zouden de 47 van plan zijn geweest om een meerderheid in het stadsparlement aan te wenden om het bestuur van Hongkong te verlammen door iedere begroting weg te stemmen, en zo de Beijing-gezinde hoogste bestuurder Carrie Lam tot aftreden te dwingen.
De meeste arrestanten – 39 mannen en acht vrouwen – zitten in afwachting van een vonnis al jaren vast. De zestien verdachten over wie deze week uitspraak wordt gedaan, hebben al die tijd hun onschuld volgehouden. Als de rechter daar niet in meegaat, horen ze in een later stadium wat hun straf is. Onder de verdachten zijn voormalige parlementsleden als Leung Kwok-hung en Raymond Chan, en journalist en activist Gwyneth Ho.
Kansloos gevecht
De andere 31 arrestanten, onder wie de bekende activist Joshua Wong, hebben hun betrokkenheid toegegeven, en vier traden zelfs op als getuigen voor de aanklagers. „Zij werden gedwongen tot een onmogelijke keuze tussen schuld bekennen aan een niet-bestaand misdrijf in ruil voor strafvermindering, of een kansloos gevecht aangaan onder een onrechtvaardige wet”, schreef Hana Young van de regionale afdeling van mensenrechtenorganisatie Amnesty daarover vorig jaar bij aanvang van het proces.
Of zij in ruil voor hun medewerking inderdaad een lagere straf krijgen, blijft afwachten. Dat is in Hongkong gebruikelijk, maar het is onduidelijk of dat ook geldt voor veroordelingen op grond van de NSL.
De zaak van de ‘Hongkong 47’ is de grootste die onder de NSL wordt gevoerd, en wordt door internationale waarnemers beschouwd als een belangrijke aanwijzing over hoe de wet wordt gebruikt om oppositie in de voormalige Britse kroonkolonie te onderdrukken. Een vraag is bijvoorbeeld of het hof het ermee eens is dat het strafbaar kan zijn om het budgetrecht van de volksvertegenwoordiging te gebruiken. Ook is volgens hem van belang of de rechters geweldloze politieke deelname, zoals de organisatie van een stemming, als misdrijf tegen de nationale veiligheid zullen bestempelen. „Zelfs mainstream oppositiepolitiek zou niet meer worden getolereerd”, zegt de in Aziatisch recht gespecialiseerde Thomas Kellogg van Georgetown University in de Financial Times.
Eerder dit jaar voerde Hongkong naast de door Beijing opgelegde NSL ook een eigen, lokale veiligheidswet in, waarmee het stadsbestuur de oppositie de duimschroeven nog wat verder aandraaide met strenge straffen voor voor vergrijpen als „landverraad”, „spionage” en „sabotage”. Op grond van die wet werden deze week voor het eerst zeven activisten opgepakt, vermoedelijk omdat zij van plan zouden zijn geweest een herdenking te organiseren van de bloedig neergeslagen studentenopstand op het Plein van de Hemelse Vrede in Beijing, op 4 juni precies 35 jaar geleden.
Lees ook
Met nieuwe wetgeving draait Hongkong de duimschroeven nog wat steviger aan
