De Radboud Universiteit schort per direct de samenwerking op instellingsniveau op met twee Israëlische universiteiten. Dat heeft de Nijmeegse instelling woensdag bekendgemaakt. Het gaat om de Tel Aviv University en de Hebrew University of Jerusalem. Het college van bestuur zei eerder deze maand al de samenwerking te willen verbreken. Dat besluit hebben ze doorgezet na een positief advies van de universitaire medezeggenschapsraad.
Het college van bestuur neemt het standpunt van een adviescommissie over, die stelt dat „de mensenrechtenschendingen door Israël in de Palestijnse gebieden ernstig en systematisch zijn”. Volgens het advies dragen de betreffende Israëlische universiteiten „in een aantal gevallen bij aan directe en specifieke schending van mensenrechten”.
De opschorting geldt echter niet voor samenwerkingen tussen faculteiten en individuele wetenschappers van de Radboud Universiteit en Israëlische instellingen. De medezeggenschapsraad had het college van bestuur geadviseerd om ook die samenwerkingen op te schorten.
Studentenprotesten
Het besluit van de Radboud Universiteit volgt op een aanhoudende studentenprotesten in binnen- en buitenland. Studenten en personeel eisen dat instellingen de banden met Israëlische universiteiten verbreken vanwege de oorlogsmisdaden en mensenrechtenschendingen die Israël volgens experts in Gaza pleegt. Woensdag vond ook in Nijmegen nog een protestmars plaats.
Eerder besloot Tilburg University al om de institutionele samenwerking met twee Israëlische instellingen te verbreken. In tegenstelling tot Nijmegen nu, verbrak Tilburg de samenwerking met de Hebrew University niet, omdat die instelling volgens Tilburg University een „kritische stem” binnen Israël vertolkt. De Universiteit van Amsterdam schortte een uitwisselingsprogramma met de Hebrew University op. De Universiteit Utrecht besloot samenwerking met Israëlische universiteiten voorlopig niet te stoppen.
Lees ook
Nu het stof van de studentenprotesten lijkt neergedaald: hoe reageerden de universiteiten op de demonstraties? En tien andere vragen
De opkomst van wollen kleding in de prehistorie heeft nieuwe kansen geboden aan een akelige ziekteverwekker. De veroorzaker van de ‘terugkerende koorts’ (febris recurrens) werd tot die tijd overgebracht door een bepaald type teek. Maar in periode van 6.000 tot 4.000 jaar geleden ontstond in West-Azië de schapenteelt voor de vacht en gingen mensen wollen kleding dragen.
En precies dan ondergaat de ziekmakende teek-bacterie Borrelia duttoni een afsplitsing die zich gaat specialiseren in overdracht door een heel ander beestje: de menselijke kleerluis (lichaamsluis), die veel liever in wollen kleding leeft dan in kleren van plantaardige vezels zoals vlas of hennep. Sindsdien bestaat de potentieel dodelijke ziekte ‘terugkerende koorts’ in een teek- en een luisvariant.
Dit blijkt allemaal uit analyse van het dna van deze twee bacteriesoorten, Borrelia recurrentis (luis) en Borrelia duttoni (teek). Een belangrijke rol daarin speelt de analyse van vier luisbacterie-genomen uit paleo-dna afkomstig uit Engelse graven van 500 tot 2.000 jaar oud. Het onderzoeksverslag is donderdag in Science gepubliceerd.
De ‘nieuwe’ luis-bacterie, Borrelia recurrentis, veroorzaakt vrijwel dezelfde ziekte bij mensen als de tekenvariant, maar kan alleen nog overleven in de lichaamsluis, niet meer op de teek. Deze bacterie zou mogelijk verantwoordelijk zijn voor de Europese ‘zweetkoorts’-epidemie in de zestiende eeuw. Kenmerk van de ziekte is een hoge koorts van een aantal dagen die na een week weer terugkeert, bij de tekenvariant wel elf keer, bij de luisvariant wat minder vaak. De hoge koorts kan leiden tot hart- en leverfalen en zelfs tot acute dood.
Ethiopië en Soedan
Door hygiënemaatregelen is de luisvariant van de ‘terugkerende koorts’ nu vrijwel geheel uit Europa verdwenen, maar ze heerste er nog hevig tijdens de wereldoorlogen. Het is nog altijd een belangrijke dodelijke ziekte in Ethiopië en Soedan. De tekenvariant komt wereldwijd vaker voor, vooral in warmere streken. De verwekkers zijn verwant aan de bacteriesoorten die syfilis en de ziekte van Lyme veroorzaken.
Dat tussen 6.000 en 4.000 jaar jaar geleden, rond het begin van de bronstijd, wollen kleding populair werd in West-Azië staat wel vast, maar onduidelijk is of de ‘schapenteelt om de vacht’ begon op de steppen van Oekraïne (bij de befaamde Yamnaya-cultuur, die ook de meest waarschijnlijke oorsprong van de Indo-Europese talen vormt) of eerder in de georganiseerde steden van Mesopotamië. Al vanaf ongeveer 10.000 jaar geleden werden schapen om het vlees gehouden.
De oudste archeologische vondsten van wollen kleding komen uit Iran, ca. 5.000 jaar oud, en uit het noorden van de Kaukasus, ca. 4.800 jaar oud. Vanaf ongeveer 6.000 jaar geleden werden in het Midden-Oosten ook duidelijk meer rammen gehouden, die meer en betere wol geven dan ooien. En vanaf ongeveer 4.500 jaar lijkt het proto-Indo-Europese woord voor ‘vacht’ ook wol te gaan betekenen. Interessant genoeg lijkt dat woord op het woord dat in die periode voor wol wordt gebruikt in de talen van het Midden-Oosten, zoals Soemerisch en Akkadisch. Maar of die gelijkenis duidt om een ontlening, de ene of de andere kant op, is niet duidelijk.
De Dienst Terugkeer en Vertrek heeft donderdag drie Nigeriaanse kinderen en hun moeder op het vliegtuig naar Nigeria gezet. Dat meldt ChildSupporto, een stichting die het gezin de afgelopen tijd bijstond. Het is volgens de stichting de eerste keer dat Nederland zogenoemde ‘gewortelde’ kinderen uitzet sinds het kabinet-Rutte III in 2019 het kinderpardon afschafte.
Het gaat om Lydia Imuse en haar kinderen Rejoice (7), Sarah (11) en Isaac (16). De moeder en de twee oudste kinderen woonden ruim acht jaar in een asielzoekerscentrum in Emmen; de jongste werd daar geboren.
Kinderen van asielzoekers gelden als „geworteld” wanneer zij langer dan vijf jaar in Nederland zijn. Onder het in 2013 ingestelde kinderpardon mochten zij blijven, omdat uitzetting na zoveel jaar in Nederland inhumaan zou zijn.
Niet meer nodig
In 2019 trok het derde kabinet-Rutte het kinderpardon echter weer in. 569 kinderen kregen nog een verblijfsvergunning, maar daarna hield het op. Volgens VVD, CDA, D66 en ChristenUnie, destijds de coalitiepartijen, was een kinderpardon niet meer nodig, omdat extra geld voor immigratiedienst IND zou zorgen voor snellere asielprocedures. Schrijnende gevallen, waarin kinderen na meer dan vijf jaar in Nederland toch werden uitgezet, zouden niet meer voorkomen.
Anno 2025 blijkt daar weinig van terechtgekomen. Op dit moment wachten 420 kinderen in Nederland meer dan vijf jaar op een beslissing in hun asielprocedure, schrijftTrouw.
Zo ook de kinderen van het gezin Imuse. Woensdag kregen zij te horen dat hun asielaanvraag definitief was afgewezen, aldus ChildSupporto. Er loopt nog een hoger beroep bij de Raad van State, maar dat mag het gezin niet in Nederland afwachten. Volgens de stichting zijn de kinderen „niet in de gelegenheid gesteld om afscheid te nemen van hun vrienden en vriendinnen”.
Lees ook
Al bijna een maand een continue kerkdienst, zodat dit Oezbeekse gezin niet uitgezet kan worden
Het waren al geen makkelijke weken voor Amsterdammers; wordt de Mokummers nou ook nog het feestje van de eeuw door de neus geboord?
Op 27 oktober is het precies 750 jaar geleden dat Amsterdam – of eigenlijk: Amstelredamme – zijn eerste schriftelijke vermelding kreeg, dankzij graaf Floris V. En dat wordt 21 juni, op de langste dag van het jaar, uitgebreid gevierd met een gratis festival op een deel van de ringweg rondom de stad. De hype is al maandenlang groot: „Als het goed is, praten mensen er over twintig jaar nog steeds over”, zei programmadirecteur Sietse Bakker hoopvol tegen Het Parool. Uit publieksonderzoek bleek volgens de organisatie dat er zo’n 680.000 mensen willen komen, terwijl er ‘slechts’ 280.000 kaartjes zijn. Ter vergelijking: voor Lowlands zijn er dit jaar 65.000 kaartjes.
De ticketuitgifte, woensdagochtend vanaf 10.00 uur, verliep chaotisch en liet duizenden Amsterdammers ontredderd achter. Online gingen talloze verhalen rond van mensen die urenlang in de online wachtrij hadden gestaan. Voor niks. Terwijl mensen die niet in Amsterdam woonden wél kaartjes hadden! Een liveblog van Het Parooldiende als online klaagmuur, waar mensen hun verhaal konden doen. „Ik word er misselijk van”, schreef een Amsterdammer. Het woord „traumaatje” viel.
Wat is er allemaal aan de hand? Drie vragen.
1. Wat staat er te gebeuren in Amsterdam?
Het festival Op De Ring moet het hoogtepunt worden van alle vieringen rondom 750 jaar Amsterdam. Op zaterdag 21 juni verandert een 15 kilometer lang deel van de normaal zo kille, vervuilde ringweg rondom Amsterdam één dag in een festivalterrein. Er komt een speciaal ‘verjaardagsbos’: voor één dag worden er 750 volwassen bomen in plantenbakken de snelweg op gerold, en 7.500 jongere bomen. In de ochtend vindt een (uitverkochte) hardloopwedstrijd plaats van 7,5 kilometer waaraan 20.000 mensen meedoen. Er zijn gratis huwelijksceremonies, waar vierhonderd stelletjes zich voor aanmeldden. En natuurlijk wordt er gezongen, smartlappen van Marco Schuitmaker, en geraved op dancemuziek van dj’s, geselecteerd door de iconische Amsterdamse feestorganisatie Audio Obscura.
Om dit alles mogelijk te maken is een gigantische logistieke operatie vereist. De gemeente sluit het binnenste deel van de Ring A10 drie dagen af voor auto’s: op 20, 21 en 22 juni. De buitenring blijft voor de hulpdiensten en openbaar vervoer wel toegankelijk. De Telegraaf schreef dat zelfs kantoorpersoneel van openbaarvervoerbedrijf GVB op de 21ste zal moeten bijspringen om de bezoekersstromen te begeleiden.
Het Amsterdamse stadsbestuur heeft 27 miljoen euro uitgetrokken voor het jubileum. Hoeveel mensen er bij de organisatie betrokken zijn, durft de gemeente niet te zeggen, behalve dat het er „heel veel zijn, zowel in de voorbereiding als de uitvoering op de dag zelf”.
2. Wat ging er woensdag mis?
Vele tienduizenden mensen zaten woensdagochtend netjes om 10.00 uur klaar om kaartjes te bemachtigen. Maar veel mensen kwamen niet verder dan de wachtrij, of kregen foutmeldingen. De frustratie groeide toen bleek dat anderen wel kaartjes hadden gescoord, sommigen wel tientallen, door verschillende telefoonnummers en e-mailadressen te gebruiken. Sommige tickets belandden op Marktplaats, waar mensen al snel tientallen euro’s boden.
Later op de middag bleek dat de lange wachtrij overgeslagen kon worden door simpelweg de url aan te passen. Zogeheten autorisatiecontroles, die de exclusiviteit van de transactie hadden kunnen waarborgen, hadden dat kunnen voorkomen – maar die waren niet ingesteld. „Oliedom en echt prutswerk”, schreef een Amsterdammer op de klaagmuur van Het Parool. Cabaretier Peter Pannekoek slingerde op X de hashtag #foutenfestival de wereld in.
Volgens Jeroen van Glabbeek, topman van CM.com, het platform achter de ticketuitgifte, verliep het allemaal goed, zei hij woensdag tegen Het Parool. „Achter de schermen zijn we heel tevreden. […] Als je honderdduizenden kaarten verkoopt op één dag, gaat er altijd iets niet goed bij een klein percentage.” Van Glabbeek zegt dat „ongeveer een miljoen mensen” tegelijkertijd in de wachtrij stonden. Dat je meerdere kaarten kon reserveren blijkt de bedoeling te zijn geweest: zo kon je ook voor je vrienden bestellen. Later is dat in overleg met de gemeente toch maar aangepast.
3. En nu?
Anders dan CM.com, schreef de gemeente donderdag in een persbericht dat het bestelproces „niet geheel vlekkeloos” was verlopen. De gemeente belooft dat alle bestellingen achteraf getoetst zullen worden op het maximale aantal tickets. „Als dat aantal te hoog is, kan de bestelling geannuleerd worden en komen deze tickets opnieuw beschikbaar.” Verder waarschuwde de organisatie om geen tickets te kopen via Marktplaats, die zijn „ongeldig en worden geblokkeerd”.
De hamvraag is hoe de organisatie tickets van hamsteraars, of van mensen die de wachtrij hebben weten te omzeilen, gaat onderscheiden van tickets die op legitieme wijze zijn verkregen. Dat kan immers alleen door per reservering na te gaan of die is gemaakt vanaf een IP-adres waarvandaan te veel of onrechtmatig tickets zijn geregeld. Zoiets kan weken in beslag nemen en zoveel tijd is er niet.
In een donderdagavond verschenen verklaring schrijft de organisatie dat CM.com is gevraagd de klachten „serieus te onderzoeken” en „zo snel mogelijk oplossingen aan te dragen”. CM.com was donderdagmiddag niet in staat om NRC hierover te woord te staan.
Er is dus nog een kans dat er weer wat tickets vrijkomen, maar heel veel zullen dat er niet zijn. Volgens de gemeente hebben maar liefst 80.000 mensen hun e-mailadres achtergelaten om op de hoogte te worden gehouden. Voor wie definitief misgrijpt, is altijd nog de Ring Oost vrij toegankelijk. Daar kun je ’s ochtends de 20.000 hardlopers aanmoedigen, en na 16.00 uur zelf een rondje lopen of fietsen, alsof je op het verlaten Berlijnse vliegveld Tempelhof bent.
