Hoeveel vrijheid gunt PVV-leider Geert Wilders zijn bewindspersonen in het kabinet? Bij twee van hen trok hij de afgelopen week de teugels aan, met als onbedoeld gevolg dat het probleem van de een, een probleem van de ander werd.
Staatssecretaris Ingrid Coenradie (Gevangeniswezen, PVV) vond donderdagavond een boze Wilders tegenover zich, beschreven diverse media. Hij eiste dat ze haar plan om gevangenen twee weken eerder vrij te laten (vanwege cellen- en personeelstekorten) zou intrekken. Zo niet, dan diende de PVV zelf een motie van wantrouwen tegen haar in, zou Wilders hebben gedreigd.
In politiek Den Haag is het gebruikelijk dat een bewindspersoon opstapt wanneer zo’n zware motie uit de eigen gelederen komt. Coenradie zwichtte voor Wilders, al ging zij niet mee in zijn alternatief om meer gevangenen in één cel te plaatsen. Dit kan namelijk voor gevaarlijke situaties zorgen.
De staatssecretaris is een nieuwe PVV’er. Zij was tot vorig jaar zomer raadslid bij Leefbaar Rotterdam. Zij legde het fractievoorzitterschap neer, toen ze van Wilders een plek in het kabinet-Schoof aangeboden kreeg.
In Kamerdebatten valt op dat ze met veel aandacht luistert, ook naar politieke tegenstanders. Haar empathische en constructieve houding levert ook lof op van linkse oppositiepartijen.
Op donderdagavond kwam Coenradie met Wilders tot een compromis: in het detentiecomplex bij Schiphol worden „op korte termijn” 45 cellen gereedgemaakt voor Nederlandse gevangenen, zo bevestigden ministeriële bronnen aan NRC. In het Justitieel Complex Schiphol (JCS) zitten normaal gesproken alleen vreemdelingen, van asielzoekers die op Schiphol om bescherming hebben gevraagd tot uitgeprocedeerde vreemdelingen die het land uit moeten.
Extra asielmaatregelen
Saillant is dat die extra cellen voor Coenradie ten koste gaan van de opvangcapaciteit van PVV-minister Marjolein Faber (Asiel en Migratie).
De cellen op Schiphol werden afgelopen najaar al beloofd aan Faber voor uitgeprocedeerde vreemdelingen. Het was een van de extra asielmaatregelen die de coalitiepartijen toen uitonderhandelden. In ruil zag de PVV af van het uitroepen van een asielcrisis, want dat was volgens NSC staatsrechtelijk niet uit te leggen. En dus werd aan de PVV onder meer toegezegd dat er vijftig tot honderd extra cellen in het JCS zouden worden ingericht, wat uiteindelijk is neergekomen op negentig extra cellen. Coenradie krijgt hier dus de helft van, is vooralsnog het plan.
De problemen in het gevangeniswezen zijn hiermee niet opgelost. Ook elders in het land moet zonder extra financiering naar „extra ruimte” worden gezocht, om te voorkomen dat sommige gevangenen toch twee weken eerder vrijkomen.
Voor Faber is het wegvallen van de helft van de extra cellen die ze zou krijgen een tegenvaller in haar missie richting ‘het strengste asielbeleid ooit’. Maar ze zou ook bereid zijn „mee te denken aan mogelijkheden om Coenradie te helpen”, zegt haar woordvoerder.
Zelf staat de asielminister vanuit de coalitie al langer onder druk om snel te komen met de asielnoodmaatregelenwet en het wetsvoorstel tweestatusstelsel. Ook PVV-leider Geert Wilders roept al sinds november dat zijn geduld opraakt. En dat de PVV klaar is met compromissen sluiten: die asielwetten moeten één op één worden doorgevoerd.
Maandag publiceert de Raad van State de langverwachte spoedadviezen over Fabers asielwetten. Faber bevestigde vrijdag na afloop van de ministerraad dat haar wetten het zware ‘C-dictum’ hebben gekregen: de Raad van State heeft op essentiële punten bezwaren, en adviseert om de wetten eerst aan te passen voordat ze naar de Tweede Kamer worden gestuurd.
Daar ziet Faber niets in. Zij is „niet bereid om de wetsvoorstellen aan te passen”, zei ze vrijdag bij de inloop van de ministerraad. „Misschien een punt en een komma, maar that’s it.” Zij komt hiermee tegemoet aan een eis van Wilders, die donderdag op X herhaalde dat hij de asielwetten „gewoon snel en ongewijzigd” ingevoerd wil hebben.
„Ze wilden een spoedwet, ze krijgen ook een spoedwet en ik ga er óók spoed achter zetten”, benadrukte Faber. Al moest zij later ook bekennen dat ze de spoedadviezen nog niet heeft gelezen. „Dat ga ik van het weekend nog doen.”
En zo werd deze week duidelijk dat de ene bewindspersoon minder volgzaam lijkt richting Wilders dan de ander. Al wilde minister Barry Madlener (Infrastructuur, PVV) niet meegaan in dat frame. Hij zat donderdagavond ook bij het PVV-bewindspersonenoverleg, waar volgens hem alleen „problemen werden opgelost”. Madlener: „Een beetje sparren met Geert is altijd fijn.”
