Progressief Amerika put hoop uit uitgesproken voorganger

Frankrijk heeft zijn zorgen geuit over de aanvallen van Israël op de bezette Westelijke Jordaanoever. Jean-Noël Barrot, de Franse minister van Buitenlandse Zaken, gaat het onderwerp ter discussie brengen tijdens de aanstaande EU-vergadering met buitenlandministers op 27 januari, zei hij woensdag. Dat meldt persbureau Reuters.

Ook op het World Economic Forum (WEF) in het Zwitserse Davos leven zorgen over de huidige Israëlische aanvallen op dit moment op de Westoever. „Het risico bestaat dat Israël zal denken dat dit het moment is om de Westelijke Jordaanoever te annexeren”, waarschuwde secretaris-generaal van de Verenigde Naties António Guterres woensdag.

De uitspraken van internationale leiders volgen op een reeks aanvallen van het Israëlische leger op dinsdag en woensdag, onder meer op de stad Jenin en op het Palestijnse vluchtelingenkamp in die stad. Jenin bevindt zich in het noorden van de Westelijke Jordaanoever. Bij de aanvallen werden de afgelopen dagen zeker tien Palestijnen gedood en vielen meerdere gewonden.

Israël: ‘Lessen uit Gaza’

Volgens Israël is de militaire operatie gericht tegen door Iran gesteunde militanten in het gebied. Woensdag zei de Israëlische minister van Defensie Israel Katz hierover dat de Israëlische troepen in Jenin „lessen toepassen” die het leger geleerd heeft in Gaza. „We zullen niet toestaan ​​dat de wapens van het Iraanse regime […] de levens van Israëlische kolonisten [op de Westelijke Jordaanoever] in gevaar brengen”, zei Katz in een verklaring. Dat terwijl in Gaza sinds zondag een staakt-het-vuren van kracht is.

De aanvallen in Jenin dwongen veiligheidstroepen van de Palestijnse Autoriteit op de Westoever ertoe zich terug te trekken uit de stad. Het lukte de Palestijnse Autoriteit tot nu toe niet de controle terug te krijgen over Jenin.

Delen

Mail de redactie

Ja, Den Haag wil. De stad gaat onderzoeken of het Culturele Hoofdstad van Europa 2033 kan worden, maakt wethouder Saskia Bruines (Financiën en Cultuur) donderdag bekend. Al in de zomer van 2023 vroeg de Haagse gemeenteraad aan het college van B&W de voor- en nadelen te onderzoeken. De voordelen lijken nu te winnen.

Het is nog geen officiële kandidatuur, die moet pas eind 2027 ingediend worden. In 2026 wil de gemeente zeker weten of het een ‘bidbook’ gaat indienen. Als in de tussentijd blijkt dat er, bijvoorbeeld, onvoldoende geld is, kan het zijn dat de stad de ambitie moet laten varen.

Voor Den Haag zou het mooi zijn, vindt wethouder Bruines. Ze wijst op het enthousiasme vanuit de Haagse cultuursector. Een verbond van lokale cultuurmakers heeft zich verenigd in DH33 en biedt zich aan als adviesorgaan voor de gemeente.

Een jaar als Culturele Hoofdstad zou Den Haag kunnen gebruiken om aan veel andere doelen van de stad te werken, zegt wethouder Bruines, bijvoorbeeld het toegankelijker maken van het Haagse cultuuraanbod voor alle inwoners. De kunsten kunnen een ‘belangrijke rol spelen’ in de kansengelijkheid, toegankelijkheid en inclusiviteit van de stad, verwacht ze.

Zwolle, Heerlen en Zeeland

Den Haag is niet de eerste stad die interesse kenbaar maakt. In 2033 is de beurt aan Nederland en aan Italië. Zwolle maakte in 2022 bekend zich voor te bereiden op voor een kandidaatstelling. Ook in Heerlen en Zeeland leeft het onderwerp, al spelen in Heerlen twijfels over de financiële haalbaarheid. In Zeeland klinkt vanuit de politiek de oproep om mee te dingen naar ‘2033’. De provincie liet eerder de plannen om met haar vier grootste steden mee te dingen varen om zich aan te sluiten bij de aanvraag van Gent, dat in de race was voor 2030. Maar nu België voor een andere stad kiest, roept de PvdA-GroenLinks-fractie op om de oude plannen voor 2033 nieuw leven in te blazen.

Een goede aanvraag moet een Europese dimensie hebben, de hele stad betrekken, voor bezoekers uit heel Europa aantrekkelijk zijn en een blijvend effect hebben op de stad. Dit jaar zijn de Culturele Hoofdsteden van Europa Chemnitz (Duitsland) en Nova Gorica (Slovenië), ze hebben net hun openingsceremonies achter de rug.

Den Haag profileert zich als stad van vrede en recht, stad aan zee, popstad, politiek centrum, en ontving in 2024 de Tour des Femmes. „Ja”, beaamt de wethouder, „Den Haag is een stad van veel.” Maar een status als Culturele Hoofdstad zou die identiteiten kunnen samenbrengen, in plaats van vertroebelen, voorziet ze. Zeker de reputatie als stad van vrede en recht kan een centraal onderdeel worden.

Delen

Mail de redactie

Van het kabinet mocht er woensdag geen misverstand over bestaan: het debat over het demonstratierecht gaat „om die kleine groep die op een ontwrichtende manier misbruik maakt” van zijn recht, benadrukte minister Judith Uitermark (Binnenlandse Zaken, NSC). En dus heeft „die grote groep die op een probleemloze manier” demonstreert weinig te vrezen. Uitermark: „De grens ligt bij strafbare feiten.”

Toch lukte het haar en minister David van Weel (Justitie en Veiligheid, VVD) niet om de linkse oppositiepartijen gerust te stellen. Die vragen zich af of de coalitie het demonstratierecht voldoende zal blijven beschermen. Het kabinet sprak in het regeerprogramma al af dat het „scherper onderscheid [gaat] maken tussen ordeverstorende acties en vreedzame demonstratie”.

Dat is volgens Van Weel nodig omdat het aantal demonstraties „dat uit de hand loopt” zou toenemen. Uit een analyse van de politie bleek vorig jaar dat dit niet het geval is: bij 3 procent van alle demonstraties vinden incidenten plaats. Afgezet tegen het groeiende aantal demonstraties (van iets meer dan tweeduizend in 2015 naar ruim zesduizend in 2022) zou het aantal incidenten relatief juist afnemen.

Verwarring

Linkse oppositiepartijen als de SP, Partij voor de Dieren (PvdD) en D66 vinden dat het kabinet beter onderscheid kan maken tussen vreedzame en niet-vreedzame demonstraties, omdat het begrip ‘ordeverstoring’ voor verwarring zorgt. Zo stellen demonstratiedeskundigen en juristen dat het verstoren van de openbare orde onderdeel kan zijn van demonstreren. „Als het de tongen niet losmaakt, heeft demonstreren geen effect”, stelde demonstratiedeskundige Marjolein Kuijers van Amnesty International eerder in NRC.

Tijdens het debat pleitten partijen van de PVV tot ChristenUnie voor allerlei verboden: een wettelijk verbod op demonstraties bij vitale infrastructuur als snelwegen, een landelijk verbod op gezichtsbedekking en een verbod op demonstraties bij herdenkingsbijeenkomsten.

In dat licht lukte het de Tweede Kamer niet om weg te blijven van gekibbel over waar demonstranten in specifieke gevallen mee wegkomen. „Het bezetten van privéterrein, gaat dat een grens over?”, wilde Derk Boswijk (CDA) weten van Christine Teunissen (PvdD). Hij doelde op de stalbezetting in Boxtel in 2019. Tientallen dierenactivisten werden eind vorig jaar in hoger beroep vrijgesproken, tot ergernis van onder meer het CDA en de BBB.

Herdenkingen

Teunissen, die het debat ruim twee jaar geleden heeft aangevraagd, waarschuwde de Kamer voor het vellen van een „politiek oordeel” over specifieke demonstraties. Zeker wanneer de rechter al over de strafbaarheid heeft geoordeeld. „Met welk doel kaart u dit aan… om met een generiek verbod te komen?” Zij vindt dat politici juist voor het demonstratierecht moeten opkomen, in plaats van demonstranten „te criminaliseren”. Teunissen: „Dat het irritant is, mag geen reden zijn” voor verdere beperkingen.

Ook werd lang gediscussieerd over de demonstratie bij de opening van het Nationaal Holocaustmuseum, in maart vorig jaar. „Ik heb me gruwelijk geërgerd aan hoe dat is gegaan”, zei Mirjam Bikker (CU). Zij doelde op demonstranten die een overlevende van de Holocaust en zijn kleinkind, die te gast waren bij de opening, hebben toegeschreeuwd. Verschillende partijen willen dan ook dat herdenkingsbijeenkomsten beter worden beschermd. „Het recht op herdenken gaat boven het recht op demonstreren”, vindt Ingrid Michon-Derkzen (VVD).

Minister Uitermark zei dit „heel goed” te begrijpen. Zij waarschuwde tegelijkertijd tegen een algemeen verbod op demonstraties tijdens herdenkingen. „Wie bepaalt of iets een herdenking is?” Los van de Dodenherdenking op 4 mei is dat bij andere bijeenkomsten „best een ingewikkelde puzzel”, aldus de minister. Wat haar betreft moet er eerst meer onderzoek worden gedaan naar de verhouding tussen herdenkingen en demonstraties.

Meer politiecapaciteit

Gemeenten zijn niet geholpen met verdere beperkingen, zo zei de Amsterdamse burgemeester Femke Halsema dinsdagavond bij het praatprogramma Bar Laat. Politici in Den Haag zouden zich volgens haar en andere burgemeesters beter kunnen inzetten voor méér politiecapaciteit. „En help ons ook door het lokale gezag te respecteren” wanneer er tegen wanordelijkheden wordt opgetreden, „want dat doen we”.

Desondanks wil een meerderheid van de Kamer dat het kabinet kijkt naar aanscherping van wetten, zoals de Wet openbare manifestaties. Justitieminister Van Weel wilde „niet vooruitlopen” op het „aanpassen” van huidige wetten en regels over het demonstratierecht, omdat hij éérst vergelijkend onderzoek naar het demonstratierecht van het kennisinstituut WODC wil afwachten. Dat komt deze zomer. Uitermark was iets guller: zij heeft toegezegd nog voor 1 april in een brief uit te leggen wat de mogelijkheden zijn voor een verbod op gezichtsbedekking.

Delen

Mail de redactie