President van Niger is een jaar na de coup nog steeds een gevangene in zijn paleis

Posted on July 24, 2024 by admin

Nabij de oevers van de rivier de Niger, in de hoofdstad Niamey, staat een hagelwit paleis met rijen zuilen en tegels in blauw mozaïek. In een aparte ruimte binnen, met een slaapkamer en een keuken, leeft Mohamed Bazoum met zijn vrouw al twaalf maanden als gevangene van de militairen die hem na een staatsgreep hebben afgezet. De 64-jarige Bazoum houdt vol dat hij nog steeds de legitieme president van Niger is.

Lees ook

De democratie in de Sahel was flinterdun

Een jaar na de coup hangt hem vervolging boven het hoofd, wegens hoogverraad. De Cour d’État, het nieuwe hoogste rechtsorgaan dat de militaire junta na de staatsgreep oprichtte, hief vorige maand Bazoums immuniteit op. In het uiterste geval kan hij de doodstraf krijgen – al is die sinds 1976 niet meer uitgevoerd in Niger.

De junta beschuldigt Bazoum niet alleen van hoogverraad, maar ook van het „beramen van een aanval op het gezag en de veiligheid van de staat” en „het verontschuldigen voor en financieren van terrorisme”.

Het internationale team van advocaten dat Bazoum sinds de coup bijstaat, verwacht dat de in 2021 verkozen president snel voor een militair tribunaal zal moeten verschijnen. Van het presidentiële paleis wordt hij dan waarschijnlijk overgebracht naar een huis van bewaring. „Het is de ultieme paradox”, zegt Moussa Coulibaly, voormalig voorzitter van Nigers Orde van Advocaten en de enige Nigerees in het advocatenteam. „Een president die heeft gezworen de democratie en de grondwet te beschermen, wordt nu vervolgd als crimineel door de mensen die met de coup diezelfde grondwet schonden.”

Lees ook

Niger breekt met het Europese geld en legaliseert vervoer van migranten.

Verzoek om interventie

De beschuldigingen zijn deels terug te leiden naar de telefoongesprekken die Bazoum in de begindagen van de coup voerde met westerse en regionale staatshoofden, onder wie de Franse president Macron. Daarin zou hij hun hebben gevraagd in te grijpen. Iets wat de leiders van Ecowas, het regionale samenwerkingsverband, met een militaire interventie dreigden te doen.

Een interventie kwam er niet. Maar tussen de door generaal Abdourahamane Tiani geleide militairen en het regionale blok, dat Niger wel zware sancties oplegde, kwam het nooit meer goed. Een vonnis in december van een Ecowas-rechtbank dat stelde dat Bazoum „arbitrair” werd vastgehouden, werd genegeerd. Een maand later kondigde Tiani aan uit Ecowas te stappen. Samen met de junta’s van Mali en Burkina Faso, die zijn kant kozen.

Lees ook

‘Brexit in de Sahel’: Mali, Burkina Faso en Niger wijzen Ecowas de deur

De militaire leiders van deze twee landen, ieder met hun eigen coups sinds 2020, werden deze maand in Niamey onthaald op een top. Onder luid applaus zetten de drie mannen in camouflagepakken er hun handtekening onder een document dat hun nieuwe blok, de ‘Alliantie van Sahelstaten’ tot officiële confederatie beklonk.

Een dag later kwamen in Nigeria de overgebleven West-Afrikaanse staatshoofden bijeen. In hun zaal klonk geen gejuich, maar gesomber. Over een dreigende uiteenvalling van hun blok en daarmee de regio als de drie hun vertrek doorzetten.

Het lot van Bazoum, tot een paar maanden geleden nog het hoofdonderwerp op toppen, was in deze slotverklaring nog slechts een zinnetje bij punt 41: „De conferentie betreurt de aanhoudende detentie en het opheffen van de immuniteit van de voormalig president van Niger, Mohamed Bazoum, en eist zijn onvoorwaardelijke vrijlating.”

Rusland, Iran en Turkije

„Het is teleurstellend”, zegt Reed Brody, een bekende mensenrechtenadvocaat en deel van het team dat Bazoum bijstaat. „Iedereen is met geopolitiek bezig, ook het Westen. Niemand die zich nu nog echt uitspreekt voor de rechten van president Bazoum. Iedereen is weer overgegaan tot de orde van de dag.”

Lees ook

Met coup in Niger houdt Europa bijna geen bondgenoot over in West-Afrika

Juist voor het Westen, en vooral oud-kolonisator Frankrijk, was Bazoum een belangrijke bondgenoot. Hij peinsde er niet over de militaire bases te sluiten die zij in Niger bouwden om jihadisten te bestrijden, noch om afspraken over bijvoorbeeld het indammen van migratie op te zeggen. Alles wat de militairen wel deden. Na eerst de Fransen wezen zij onlangs de Amerikanen de deur. Vorige week kondigden de Duitsers aan dat ook zij vertrekken. Alleen de Italianen blijven. Intussen worden Tiani’s nieuwe partners – Rusland, Iran en Turkije – met alle egards onthaald.

Op Bazoums aanhangers na blijft het in Niger stil, vertelt een politiek analist vanuit Niamey. Terwijl Bazoum niet eens zo impopulair was. „De meeste mensen zien liever dat zijn voorganger wordt vervolgd.” De analist, die vanwege de gevoeligheid van de kwestie vraagt anoniem te blijven (zijn naam is bij de redactie bekend), verwijst naar oud-president – en Bazoums partijgenoot – Mahamadou Issoufou, van wie het hardnekkige gerucht gaat dat hij de coup goedkeurde.

Bliksemafleider

Ook zijn er andere zaken die beginnen te wringen, ziet hij. De prijzen voor voedsel en allerhande producten zijn omhooggeschoten, mede door aanhoudende ruzie met buurland Benin. Jihadisten winnen terrein. Voor de junta is Bazoums vervolging een welkome bliksemafleider, denkt de analist.

Bazoums advocaten hebben ondertussen al maanden geen contact met hem. Zijn telefoon werd in oktober afgepakt, na een „mislukte ontsnappingspoging” – aldus de junta – van Bazoum, diens vrouw en zoon evenals de twee koks die uit loyaliteit bij hem bleven. Hun nieuws komt sindsdien uit de derde hand, zegt advocaat Coulibaly. Een arts mag Bazoum twee keer per week bezoeken. Die belt met de familie. „Zij praten weer met ons.”

Wat ze horen: naar omstandigheden gaat het goed. „De president leest veel, fietst op een hometrainer.” Bazoums zoon Salem (22) werd in januari vrijgelaten. Voor zijn cliënt verwacht Coulibaly „sowieso geen eerlijk proces”. „Het is een militair tribunaal”, schampert hij. „Bazoum wordt berecht door de mensen die hem ten val brachten.”

Trumps ‘massadeportaties’ leiden tot lege schappen of nieuwe inflatie, voorziet tuinbouwstadje Plant City

admin
November 13, 2024
0

Tientallen rijen dik staan de aardbeiplantjes strak in het gelid. Lichtgroen, half-roze of al sappig rood bungelen hun vruchtjes in trosjes op het zwarte landbouwplastic. Een klein legertje plukkers, gehuld in uv-shirts en met hoeden of petjes op, beweegt zich gestaag door het veld om de rijpe exemplaren te oogsten, voordat ze in de novemberzon van Florida wegbranden. Bij de watertap in de laadklep van een pick-up kletsen de landarbeiders opgewekt in rap Mexicaans-Spaans.

Dat de oogst deze herfst van start kon gaan – en Amerikanen met Kerstmis aardbeien met slagroom kunnen eten – is geen vanzelfsprekendheid. In februari 2023 werd SB1718 van kracht in Florida, een van de strengste immigratiewetten van het land. Werkgevers krijgen hogere straffen als ze migranten zonder papieren inhuren en die migranten zelf mogen geen rijbewijs meer bezitten – in de VS veruit de meest gebruikte ID-kaart.

Plant City, een tuinbouwstadje in het hart van de zuidoostelijke staat, liep daarop plotsklaps halfleeg. Migranten zonder papieren trokken naar minder strenge buurstaten. Zeker zij die hier pas kort waren, zonder kinderen of anderszins nog niet zo geworteld, vluchtten naar Georgia of South Carolina om daar te werken. Boeren zagen een deel van hun oogst verpieteren op het land.

Het was een voorafschaduwing van de arbeidstekorten die kunnen ontstaan als de vers gekozen president Donald Trump zijn eindeloos herhaalde campagnebelofte inlost om illegale migranten „met miljoenen” uit te zetten. De VS tellen er naar schatting elf tot twaalf miljoen, naast nog honderdduizenden immigranten met een tijdelijke verblijfsstatus. Velen doen het zware of gevaarlijke werk dat Amerikanen zelf niet willen doen: borden wassen, gras maaien, daken dekken en de oogst binnenhalen.

**Aardbeienplukkers** op de boerderij van Fidel Sánchez.

Gastarbeiders ingevlogen

Fidel Sánchez teelt in Plant City onder meer aardbeien, pompoenen en bosui. In het voorjaar van 2023 verloor de Mexicaan, die zelf 27 jaar geleden naar de VS kwam, tientallen vaste krachten. „De wet pakt erg slecht voor mij uit, erg lelijk. Ik kan minder makkelijk mensen krijgen”, vertelt hij uitkijkend over lange rijen stekjes aardbeiplantjes.

Als gevolg van de door Republikeinen doorgevoerde wet kan Sánchez nog maximaal 24 lokale mensen inhuren. Een ondernemer die 25 of meer lokale mensen in dienst heeft, wordt namelijk gegarandeerd onderworpen aan inspecties van Florida’s ministerie van Arbeid. Sánchez: „Dan komen ze kijken of iedereen wel legaal of niet is. En als dat niet zo is, kunnen ze mij een boete geven of in de gevangenis gooien. Dus ik ga dat niet doen. Ik kan niet zien of iemands papieren echt kloppen.”

**Aardbeienteler Fidel Sánchez** is niet blij met de nieuwe wetten.

Zoals meer boeren in de streek haalt hij nu plukkers op werkvisa uit Mexico, waarmee ze tien maanden mogen werken in de VS. Dit pakt voor Sánchez veel duurder uit. „Ik moet hun gratis onderkomen bieden en vervoer naar de velden verzorgen. En het is heel veel bureaucratie.” En dan betaalt hij over hun minimumloon van 12 dollar ook nog 50 procent bemiddelingskosten aan het bedrijf dat de plukkers rekruteert.

Die extra loonkosten ziet hij op de groothandelsmarkt niet terug in een betere prijs. „De aardbeien zijn in de supermarkt wel duurder geworden, maar daarvan profiteren vooral de handelaren hogerop in de keten. Ik draai nog maar net quitte.”

Nieuwe inflatie dreigt

Een leverancier als Sánchez neemt nu nog zijn verlies. Maar als Trump daadwerkelijk ‘massadeportaties’ gaat uitvoeren, gaan consumenten dat onvermijdelijk terugzien op hun kassabon. Als ze niet wil dat er lege winkelschappen ontstaan, zal de regering-Trump II óf meer gastarbeiders moeten toelaten óf meer voedsel moeten importeren.

Beide opties zouden de prijzen opjagen. Dit terwijl Trump de verkiezingen voor een belangrijk deel won dankzij de brede onvrede over de prijsstijgingen onder de huidige regering-Biden na het aflopen van de pandemie, vanaf 2022. Die door de Republikeinen als Bidenflation gemunte inflatie is dit jaar net tot bedaren gekomen.

De aardbeien zijn in de supermarkt wel duurder geworden, maar daarvan profiteren vooral de handelaren hogerop in de keten.

Fidel Sánchez
Aardbeienteler

Voor Juan Rigoberto Díaz is het werkvisum een uitkomst, zegt de Mexicaan tijdens zijn drinkpauze in een aardbeienveld in Plant City. Dit is de zesde keer dat hij op deze wijze vanuit de arme zuidelijke deelstaat Chiapas naar de VS komt. „Het betaalt veel beter. Hoe meer je plukt, hoe meer je krijgt. Hard werken loont in Amerika tenminste.”

Hij heeft thuis een beter leven kunnen opbouwen voor zijn familie. Een groter huis, een goede auto. „Mijn oudste kan zelfs naar een privéschool.” Het werkvisum kan Mexicanen in hun eigen land houden „We hoeven nu niet meer de gevaarlijke reis naar ‘El Norte’ te ondernemen, maar kunnen gewoon heen en weer. Mijn gezin kan in Mexico blijven.”

Als er bijvoorbeeld een sterfgeval in de familie is, vliegt hij even terug. „En het seizoen loopt altijd begin mei af, zodat iedereen op tijd terug is voor Moederdag.” In Mexico is dat een feestdag die geen zoon of echtgenoot met goed fatsoen kan missen.

Aardbeienplukker **Juan Rigoberto Díaz** heeft een werkvisum.

Eerste benoemingen

Irma Santiago is er na Trumps zege minder gerust op dat ze in de VS kan blijven. Zij kwam begin deze eeuw zonder papieren uit Mexico de grens over en plukte al die jaren aardbeien met haar man. Maar sinds de invoering van Florida’s nieuwe migratiewet is zij hiermee gestopt. Ze hebben vier kinderen en mocht haar man tegen de lamp lopen, dan wil zij er voor hen zijn. „Hij rijdt nog wel auto. Hij moet wel: zijn baas komt hem niet halen.”

Als nieuwe inkomstenbron heeft ze bij een tankstation een houten bord in de berm gezet waarop in rode verf ‘fresh produce’ staat gekalkt. Onder een zeil heeft ze zes formicatafels uitgeklapt waarop fruit en groente zijn uitgestald. Het handeltje loopt niet erg goed. „Er zijn veel minder mensen. Er zijn er zoveel weggetrokken.” Zelf naar een andere staat gaan, vindt Santiago lastig: de kinderen gaan hier naar school. „Maar misschien wordt het toch Michigan.”

Migratierechtadvocaat Ananis Makar uit Plant City heeft veel cliënten zien wegtrekken. „Allemaal naar staten waar ze nog wel een rijbewijs kunnen krijgen.” Zij denkt dat Trump wel degelijk werk gaat maken van de uitzettingen. „Het moet vooral blijken op welke schaal.” Trump wil sowieso de tijdelijke vluchtelingenstatus van Haïtianen en Venezolanen niet verlengen. „Dat zal veel angst in die gemeenschappen zaaien.”

Plukkers brengen de oogst naar een vrachtwagen.

Rotte en onrijpe aardbeien op een plantage in Plant City, in Florida.

Foto’s: Eva Marie Uzcategui

Progressieve steden bieden zich al jaren aan als ‘sanctuary cities’, waar migranten zonder papieren geen arrestatie hoeven te vrezen. Maar deze vluchtsteden vingen de afgelopen jaren al veel immigranten op, onder meer nadat die door zuidelijke Republikeinse gouverneurs op de bus werden gezet. Makar: „Er is daar nooit genoeg plek voor iedereen.”

De legale route via de werkvisa biedt de telers van Plant City nu uitkomst, maar dan moet Trump haar wel laten bestaan. Zijn eerste benoemingen lijken er op te wijzen dat het de inkomende president ernst is met het terugdringen van álle migratie. Tom Homan, een bekende anti-immigratievorser, wordt grenstsaar. Stephen Miller – al jaren Trumps tekstschrijver, bedenker van de ‘travel ban’ voor mensen uit moslimlanden in Trump I en een uitgesproken nativist – wordt adjunct-stafchef. Gouverneur Kristi Noem van South Dakota, een trouwe Trump-lakei zonder enige landelijke ervaring, gaat het ministerie van Binnenlandse Veiligheid leiden.

Naturalisatieronde

Washington wist het onder president Reagan voor het laatst eens te worden over massale naturalisatie van ongedocumenteerden. Sindsdien wordt door beide partijen wel gepraat over de opening van een ‘pad naar burgerschap’, maar het komt er nooit van. Nu zoveel latinokiezers dit jaar op Trump stemden, zou het voor de Republikeinen kunnen lonen er alsnog werk van te maken. Ze kunnen in één klap miljoenen potentiële kiezers naturaliseren. Advocaat Makar is sceptisch: „Trump heeft vorige week laten zien ook zonder hen te kunnen winnen.”

Ze ziet wel andere potentiële voordelen van zijn terugkeer. „Biden heeft de afgelopen jaren niets gedaan. Pas op het allerlaatste moment kwam hij met die asielstop”, zegt zij. Sinds juni werd het daardoor aan de zuidgrens weer rustiger, maar in de anderhalf jaar chaos daarvoor raakte het asielsysteem verder verstopt. „Ik heb cliënten die al zes jaar op een afspraak wachten. Misschien weet Trump onze overbelaste rechters enigszins te ontlasten door de aantallen te laten dalen.”

Aardbeienteler Fidel Sánchez is teleurgesteld in Amerikanen, zegt hij. „Het lijkt alsof ze denken dat deze mensen er niet zijn als ze er niet naar kijken. Maar deze mensen betalen wel gewoon belastingen en oogsten ons eten. Nu moeten ze zich verstoppen en in de schaduw blijven. Alsof die aardbeien uit zichzelf in de supermarkt belanden.”

De aardbeienoogst op de boerderij van Sánchez.

Een rij aardbeienplantjes in Plant City in Florida.

Een vrouw bekijkt de aardbeienoogst.

Foto’s: Eva Marie Uzcategui

Europa wil zelf weer sterk worden in de ruimte, helemaal met Trump en Musk aan de macht

admin
November 12, 2024
0

„We hebben nog drie jaar, om onze zaken op orde te krijgen”, zegt Peter van Uhm, voormalig commandant der strijdkrachten dreigend op de Dutch Satcom Summit, een bijeenkomst in Amsterdam van iedereen die er toe doet in de Nederlandse satellietenwereld. Inclusief flink wat militairen, want de rol van ruimtevaart en satellietcommunicatie in oorlogvoering groeit alleen maar. „En Europa heeft de boot gemist”, zegt Van Uhm.

Het is kort na de verkiezingsoverwinning van Donald Trump, en alle sprekers hameren op het besef dat Europa politiek maar ook militair snel op eigen benen moet staan, vooral ook op ruimtevaartgebied. „Mijn ogen werden geopend toen SpaceX in 2022 de Starlink-verbinding van de Oekraïners afsloot en ze hun aanval met drone-schepen moesten afblazen”, zegt Kees Buijsrogge, directeur van TNO Space, een van de organiserende partijen. „Willen we echt dat onze militaire veiligheid in handen is van Elon Musk?”

SpaceX, een van de bedrijven van Musk, is eigenaar van de enige operationele satellietconstellatie Starlink van ruim zevenduizend satellieten. Starlink biedt wereldwijd breedbandinternet. Omdat de satellieten op enkele honderden kilometers hoogte vliegen, is de latency, de tijd die signalen onderweg zijn, veel lager dan bij de meer traditionele geostationaire communicatiesatellieten op een hoogte van 35.786 kilometer.

Militaire rol

Oekraïne gebruikt Starlink intensief, en ruimtevaart speelt een steeds grotere militaire rol. Satellieten worden niet meer alleen gebruikt om van bovenaf beelden van het slagveld te schieten, maar ook voor veilige communicatie met het slagveld, om drones aan te sturen, en raketlanceringen, explosies en branden te detecteren.

Voorloper Starlink is lang niet meer de enige satellietconstellatie. Het Amerikaanse Amazon werkt aan Project Kuiper, dat 3.236 satellieten moet gaan tellen; de Amerikaanse Space Force, de ruimtevaarttak van de strijdkrachten, heeft al tientallen satellieten gelanceerd van een netwerk van zo’n duizend satellieten, en China bouwt stevig door aan het Duizend Zeilen-netwerk van ruim 14 duizend satellieten.

Maar Europa heeft nog geen eigen constellatie. Het dichtst in de buurt komt het OneWeb-project van de Franse Eutelsat, dat 654 satellieten heeft, maar nog geen internetverbinding kan bieden.

Lees ook

Zijn Starlinks zijn onmisbaar op het slagveld – maar wat wil Elon Musk?

Daar komt verandering in, meldde Europese Commissie-ambtenaar Jérémy Godet, een van de sprekers. Contracten voor IRIS² (Infrastructure for Resilience, Interconnectivity and Security by Satellite) een Europees satellietnetwerk van meer dan 290 satellieten in drie verschillende banen om de aarde, zijn eind oktober toegewezen. De Luxemburgse satellietbouwer SES, het eerder genoemde Eutelsat, en het Spaanse Hispasat gaan de Europees satellietconstellatie bouwen. Voorlopig geraamde kosten: 3 miljard euro, waarvan de Europese Commissie 2,4 miljard bijdraagt. Ook de Europese ruimtevaartorganisatie ESA en de bedrijven zelf dragen bij.

Godet benadrukt vooral de voordelen voor Europese autonomie. „Alle verbindingen zijn inherent veilig, met cryptografie en beveiliging tegen radiojamming. Alle grondstations zijn op EU-grondgebied.” Net als bij Starlink zullen satellieten niet alleen met radio-verbindingen communiceren, maar ook met laserbundels, wat sneller is en beter te beveiligen tegen afluisteren. Op den duur moet IRIS² ook geschikt worden voor quantum key distribution, een vorm van quantumcryptografie, die niet af te luisteren is.

„Het is cruciaal dat Europa IRIS² realiseert”, zegt Buijsrogge van de onderzoeks- en innovatie-organisatie TNO, „maar de snelheid waarmee dat gaat, vind ik zorgwekkend.” De eerste IRIS²-satellieten zullen pas rond 2030 beschikbaar komen.

Een Chinese Lange Mars-2F draagraket wordt naar de lanceerplek gebracht op het Jiuquan Satelleit Lanceercentrum in Binnen-Mongolië.

Nederlands satellietennetwerk

Daarom heeft Buijsrogge een wild plan: laten we een puur Nederlandse satellietconstellatie lanceren. „Een netwerk van zo’n tien satellieten die kunnen communiceren met IRIS², waarmee je snel behoeftes van bijvoorbeeld het ministerie van Defensie vervult.”

Zo’n behoefte is bijvoorbeeld de mogelijkheid om satellietfoto’s van conflictgebieden te maken of om te experimenteren met quantumcryptografie. Nederland, dat een sterke quantumtechnologie-sector heeft, werkt daarvoor al samen met Duitsland in een proefstation. Nederlandse bedrijven zijn ook sterk in optica- en lasertechnologie die nodig is voor lasersatellietcommunicatie.

„De kosten weten we nog niet precies, daarvoor zou je eerst een studie opzetten, maar je denkt al snel richting honderden miljoen euro.” Geen klein bedrag, maar het zou de Nederlandse overheid, en hightech- en defensie-industrie flink helpen, zegt Buijsrogge.

Want om eerlijk te zijn trekt ons land wel een beetje aan het korte eind bij de bouw van IRIS². „We zien dat het als klein land niet gemakkelijk is om er tussen te komen. De hoofdaannemers zijn grote Europese bedrijven, en we moeten maar hopen dat Nederlandse bedrijven bij de onderaannemers zitten. Als je nu inzet op een eigen project zit je vooraan bij technologie-ontwikkeling, help je defensie, en kun je later een rol spelen vanuit een sterke onderhandelingspositie.”

In Tripoli wordt politiek opzij geschoven om gevluchte landgenoten op te vangen – ‘Wij steunden Gaza, maar wie steunt ons nu?’

admin
November 12, 2024
0

Tientallen kinderen spelen en rennen rond op het plein van de Baal Mohsen basisschool in Tripoli. Aan de zijkant bij de muur zitten ouders, ooms, tantes en grootouders toe te kijken en te praten. Sommigen roken een shisha .

De volwassen zussen Joumana en Fatmi Hermechly, broer Ahmad Hermechly en hun nicht Ouazeera Haloush kwamen hier eind september na een twee dagen lang durende reis uit Zuid-Libanon aan, op de vlucht voor het Israëlische offensief dat toen begonnen was. „Het hele jaar hoorden we al bombardementen of drone-aanvallen in de buurt. We zeiden wel eens tegen elkaar dat als je naar die en die heuvels ging, je daar misschien niet meer van zou terugkomen”, zegt Joumana. „Maar die dag om 12 uur ’s nachts waren de bombardementen ineens overal.”

Zo’n 250 vluchtelingen verblijven in het schoolgebouw.

Na een nacht op straat in Sidon te hebben geslapen, vertrok de familie naar de noordelijk gelegen stad Tripoli. Sindsdien verblijven ze in een school samen met nog zo’n 250 andere vluchtelingen. „Het gaat nu beter met ons, maar wanneer Israëlische gevechtsvliegtuigen overvliegen zijn we nog steeds doodsbang.”

Vrijwel alle publieke scholen in Tripoli zijn de afgelopen weken omgetoverd tot opvangplekken, zoals dat ook het geval is in hoofdstad Beiroet en in andere Libanese steden. Baal Mohsen is de grootste basisschool in de wijk Jabal Mohsen in de Noord-Libanese havenstad. Normaal gaan hier zo’n 900 kinderen naar school.

Overheid deed niets

Sinds duizenden ontheemden uit Zuid- en Noordoost-Libanon hun weg naar Tripoli vonden, was het onder meer de Alawitisch Islamitische Raad die de taak op zich nam de opvang te organiseren. „De overheid deed niets, dus wij waren een van de eersten die reageerden. We zorgden voor water, eten, elektriciteit. In de school hebben we sommigen toiletten omgebouwd tot douches met warm water”, zegt Basher Youssef Halabi van de Raad en coördinator van de opvangcentra in Jabal Mohsen.

De ontheemden zijn Libanees, het is onze plicht hen te op te vangen en te beschermen

Basher Youssef Halabi
coördinator van de opvangcentra in Jabal Mohsen

Hoewel Tripoli normaliter verder afstaat van de landelijke politiek in Beiroet en van de oorlog tussen Israël en Hezbollah, kent ook deze stad zijn eigen complexiteit en geschiedenis met conflicten. Zo is er het terugkerende conflict tussen militanten van de alawitische wijk Jabal Mohsen [het alawitisme is een afsplitsing van sjiitische islam] en de soennitische wijk Tabbaneh. Tijdens de oorlog in Syrië stonden de groepen weer lijnrecht tegenover elkaar toen sommigen uit Jabal Mohsen samen met Hezbollah met het Syrische regime meevochten, terwijl bewoners uit Tabbaneh de oppositie steunden.

Dat ligt volgens Halabi nu in het verleden. „De ontheemden zijn Libanees, het is onze plicht hen te op te vangen en te beschermen. We schuiven sektarisme en politiek aan de kant en zetten het nationale belang en humanitaire noden voorop. Bovendien is er geen politieke bemoeienis op het moment, omdat er gewoonweg niets te halen valt.”

De alawitische wijk Jabal Mohsen, die in het verleden op gespannen voet stond met de soennitische wijk Tabbaneh.

Verdachte figuren verwijderd

De woorden van Halabi zijn op veel meer plekken in Tripoli te horen: nu is niet de tijd voor politiek, en de vluchtelingen zijn Libanese staatsburgers. Volgens de burgemeester van de overwegend soennitische stad, Riad Yamak, hebben zeker 150.000 mensen onderdak in Tripoli gevonden.

Tegelijkertijd zijn Libanezen bang dat de oorlog de onderlinge spanningen ook weer zou kunnen doen oplaaien, zoals het geval was in de jaren zeventig waarna een lange burgeroorlog woedde.

Hoewel Israël zegt zich alleen op doelen van Hezbollah te richten, is de schade in heel Libanon groot. In Zuid-Libanon worden steeds meer dorpen en steden met de grond gelijk gemaakt. Sinds vorig jaar oktober zijn zo’n 3.200 mensen gedood en raakten er ruim 14.000 gewond. Het overgrote deel van de slachtoffers viel de afgelopen twee maanden. Volgens het Libanese ministerie van Gezondheid gaat het voornamelijk om burgerslachtoffers.

Bovendien voert Israël niet alleen aanvallen uit in Zuid-Libanon, en in delen van de Bekaavallei en Zuid-Beiroet, waar Hezbollah een sterke aanwezigheid heeft. In heel het land worden sjiieten in het bijzonder bedreigd omdat zij het vaakst tot de achterban van het eveneens sjiitische Hezbollah behoren. Zo werden afgelopen weekend vlak bij de stad Byblos nog 23 mensen gedood, waaronder zeven kinderen, bij een Israëlisch bombardement op een huis waar tientallen ontheemden verbleven. Volgens de Libanese krant L’Orient Le Jour kwam een Hezbollah-lid, dat het vermeende doelwit zou zijn geweest, geld brengen.

Lees ook

Israël richt zich ook op burgerdoelen om Hezbollah te ontmantelen. VN-rapporteur: ‘Het doel is niet militair, maar uitroeiing en annexatie’

Net zoals in veel andere gebieden klinkt dan ook hier: vluchtelingen zijn welkom, maar Hezbollah absoluut niet. Volgens de burgemeester komt het voor dat bewoners mensen met wapens of waarvan ze vermoeden dat ze met Hezbollah te maken hebben, vragen te vertrekken. Ook weigeren ze woningen aan „verdachte mensen” te verhuren.

„Het leven hier in Tripoli gaat gewoon door. De ontheemden worden goed behandeld, en Hezbollah zit hier niet dus er zijn geen politieke spanningen” zegt winkelier Mazem Mostapha die groente en fruit verkoopt in de historische souk van Tripoli. Hij denkt niet dat de oorlog ook naar zijn stad zal komen. „Israëls vijand is Hezbollah, niet heel Libanon. Zij zijn de reden voor wat er nu gebeurt.” Mostapha hoopt dat de verliezen die Hezbollah te verduren krijgt, zullen leiden tot een situatie waarin de groep gedwongen kan worden om zijn wapens aan de staat af te staan.

Foto’s Daniel Carde

Kogelgat in boekenkast

Precies op de scheidslijn van de twee voormalige rivaliserende wijken Jabal Mohsen en Tabbaneh, staat het kantoor van Ruwwad. De duizenden kogelgaten in de muren van huizen en flatgebouwen in de buurt herinneren de bewoners dagelijks aan het conflict, hoewel het de afgelopen jaren vrij rustig is.

Ruwwad richtte zich de afgelopen jaren onder meer op verzoeningsprogramma’s om het conflict tussen beide wijken tegen te gaan. „In de piekjaren van het geweld moesten we zelfs een extra ingang maken aan de andere kant van het gebouw, omdat medewerkers uit de ene wijk anders het doelwit zouden worden van snipers van de andere kant”, vertel directeur Sarah Al Charif terwijl ze naar een kogelgat in een boekenkast wijst. „Met deze nieuwe vluchtelingencrisis kunnen we gelukkig bijdragen door te doen wat we eigenlijk al jaren deden.”

Kogelgaten in de alawitische wijk van Tripoli.

Het cateringbedrijf dat de organisatie opzette samen met vrouwen van wie de echtgenoten tijdens het conflict omkwamen of in de gevangenis belandden, maakt nu dagelijks duizenden maaltijden voor vluchtelingen in Tripoli. In een grote keuken liggen bergen met gesneden aardappelen en pannen vol gemarineerde kip. Medewerkers in de ruimte ernaast helpen met het opscheppen van het eten in maaltijdbakjes alvorens deze ’s middags door de stad worden verspreid.

Chefs Micheline Haddad en Ahmad Sarraj vertellen dat de keuken hier elke dag om 7 uur ’s ochtends opengaat. „We houden rekening met de lokale keuken uit het zuiden, en vragen mensen ook veel om feedback.” In anderhalve maand leverden de busjes van Ruwwad ruim 44 duizend maaltijd af in heel de stad.

Lees ook

Zuid-Libanese plaatsen zijn spookdorpen: ‘Vrijwel iedereen is weg’

Hoeveel hulp er ook wordt geboden aan de vluchtelingen in sommige opvangplekken in Tripoli, het lijkt niet genoeg om aan basisbehoeften te voldoen, laat staan mensen verder te helpen aan een nieuwe toekomst. „We hebben medicijnen nodig, maar er is niemand die ons dat kan geven. Elke week komen er mensen van ngo’s langs die onze namen opschrijven, om daarna nooit meer iets van zich te laten horen”, zegt Joumana Hermechly. „We lopen nog steeds in de kleding waarin we in september vluchtten. We hebben alles achtergelaten en er is geen hulp van de overheid of politieke partij.”

Ruwwad zette een cateringbedrijf op dat dagelijks duizenden maaltijden voor vluchtelingen in Tripoli maakt.

Een van de scholen die is omgebouwd tot opvangcentrum voor ontheemden in Tripoli.

Een man maakt eten klaar in een school die is omgebouwd tot opvangcentrum voor ontheemden.

Mannen dragen maaltijden die bezorgd moeten worden bij een school die is omgebouwd tot opvangcentrum voor ontheemden.

Twee mannen laden een busje vol met eten dat is bereid door Ruwwad.

De familie weet dat hun huis in Zuid-Libanon inmiddels in puin ligt, en er niet veel is om naartoe terug te keren. Joumana Hermechly: „Nasrallah [voormalig leider van Hezbollah die eind september door Israël werd gedood] is als martelaar gestorven. Hezbollah verdedigde ons tegen Israël, dat anders ons land zou bezetten. Maar dit is nu al een jaar aan de gang, we hadden niet verwacht zo te eindigen.”

„Wij steunden Gaza, maar wie steunt ons nu?”, valt haar broer haar bij. Eén ding weet Ahmad wel. „Als niemand ingrijpt, dan gaat deze oorlog niet voorbij.”

Verzoek om interventie

Rusland, Iran en Turkije

Bliksemafleider

Related Posts

Trumps ‘massadeportaties’ leiden tot lege schappen of nieuwe inflatie, voorziet tuinbouwstadje Plant City

Gastarbeiders ingevlogen

Nieuwe inflatie dreigt

Eerste benoemingen

Naturalisatieronde

Europa wil zelf weer sterk worden in de ruimte, helemaal met Trump en Musk aan de macht

Militaire rol

Nederlands satellietennetwerk

In Tripoli wordt politiek opzij geschoven om gevluchte landgenoten op te vangen – ‘Wij steunden Gaza, maar wie steunt ons nu?’

Overheid deed niets

Verdachte figuren verwijderd

Kogelgat in boekenkast