Portugal houdt strenge controles om verwoestende bosbranden voor te zijn: ‘We moeten optreden, anders eindigen we weer met een ramp’

Val nooit in slaap in een berg verse kersen. Ja, het klinkt verleidelijk, maar geloof me: de risico’s wegen aanzienlijk zwaarder dan de voordelen. Vraag het maar aan de Moorse muurgekko die sinds gisteren in Tilburg woont. Tot voor kort liep-ie waarschijnlijk ergens in Zuid-Europa in de zon, nu zit die schmuck in quarantaine in Dierenpark de Oliemeulen. Hij werd gevonden tussen een lading fruit, in een Jumbo-distributiecentrum in Veghel. Daar ving het personeel de kleine verstekeling in een leeg kersenbakje.

De medewerker van het dierenpark die dinsdag het verhaal vertelde in Brabant Vandaag (Omroep Brabant) toonde het geïmproviseerde vervoersmiddel aan de camera. In dat doorzichtige ding had de gekko dus zijn vergissing zitten overdenken, of misschien wel zijn hele leven, met uitzicht op de wanden van de dierenambulance. Als hij had kunnen lezen, had hij na het verlaten van de wagen de volgende tekst op het bord bij zijn nieuwe woonplek zien staan: „Dierenpark de Oliemeulen. Het vreemdste dierenpark van Nederland.” Was hij nou maar bij dat fruit weggebleven…

Maar voor spijt is het te laat, en nu de gekko hier toch is wil ik hem graag welkom heten. Welkom in Nederland, arme jongen. Het minste (of meeste?) dat ik voor je kan doen is je bijpraten over wat er hier op tv te zien is. Misschien dat je daar wat aan hebt bij het overbruggen van je quarantaineperiode, die tussen de zestig en negentig dagen zal duren. Ik stel me zo voor dat je dan wel wat leuke afleiding kunt gebruiken.

Daarom zal ik maar even overslaan dat je geen talkshow kunt kijken zonder dat een volledige tafel, inclusief de presentor, eensgezind op GroenLinks-PvdA zit in te beuken. En dat dit al een aantal dagen duurt. Mensen met andere opinies zijn op, vrees ik. Wat wel weer ontroerend is – ik probeer de stemming een beetje optimistisch voor je te houden, lieve gekko, zo aan het begin van je quarantainetijd – is hoe begaan de veelal van De Telegraaf afkomstige talkshowgasten plots blijken te zijn met het lot van de linkse partij.

Opvallend is het in elk geval wel dat haast uitsluitend met hen en met opgestapte leden wordt gesproken. Maar dat maakt het ook weer overzichtelijk: als je één aflevering van een SBS6- of WNL-praatprogramma over dit onderwerp hebt gezien (of gewoon De Telegraaf hebt gelezen), hoef je de rest van het materiaal eigenlijk niet meer te bekijken. Doe je dat wel elke dag, dan bereik je uiteindelijk vanzelf het punt dat je tegen gekko’s gaat praten. Maar dat is voor mij misschien een groter probleem dan voor jou.

Met angst leren omgaan

Wat kun je doen in de tijd die je overhoudt als je deze shows overslaat? Therapie (HUMAN) terugkijken, bijvoorbeeld; als je behoefte hebt aan een programma waarin mensen stilstaan bij wat hen van binnenuit bezighoudt, in plaats van wat ze van alles daarbuiten vinden. Maandagavond werd de laatste aflevering van het tweede seizoen uitgezonden, maar je kunt het hele vierluik terugkijken op NPO Start.

De serie volgt de sessies van vijf therapeuten met verschillende expertises – een kinderpsycholoog, een psychiater die gespecialiseerd is in psychoses, etc. – met hun cliënten. Die cliënten zijn geanonimiseerd: ze blijven buiten beeld en hun aandeel in het gesprek is nagespeeld door stemacteurs. Wel is er iedere aflevering een BN’er die openhartig vertelt over diens eigen ervaringen met therapie. In de laatste aflevering was dat presentator Max Terpstra, die een tijd lang zo werd dwarsgezeten door zijn fobie om over te geven dat hij publieke plekken vermeed. In therapie leerde hij op een gezonde manier met zijn angst om te gaan en te begrijpen waar die vandaan kwam. Nu kon hij er zelfs op tv over vertellen.

Zie je, beste gekko: er zijn nog gewoon mooie dingen op tv. Er zijn alleen fases waarin je er iets harder naar moet zoeken. En, om eerlijk te zijn: wat dat betreft heb je een uitdagend moment gekozen voor je noodlottige kersendutje.

Delen

Mail de redactie

Het besluit van het Zorginstituut Nederland vorige week om zogeheten Parp-remmers voor kankerpatiënten uit het basispakket te halen, is terecht en kan het begin inluiden van meer weloverwogen keuzes om de kosten van het basispakket te beteugelen.

Bij de meeste patiënten bleek dat Parp-remmers níet werkten, terwijl ze wel bijwerkingen geven en in één jaar 30 miljoen euro kostten voor 944 patiënten. Alleen patiënten met een bepaalde gen-mutatie hadden baat bij de remmers; voor hen zullen ze wel vergoed blijven worden. Ook terecht.

De gezondheidszorg kost, zo is al ruim twintig jaar bekend, steeds meer geld. De vraag wordt groter omdat mensen gemiddeld langer leven dan voorheen en meer ernstige ziektes overleven, maar lange tijd patiënt blijven. Dat zal nog even doorgaan: in 2040 is een kwart van de bevolking tussen 65 en 99 jaar oud.

Daarnaast passen artsen veel preventieve geneeskunde toe, met check-ups (consulten, bloed prikken, scans, echo’s), waar de patiënt graag aan meedoet en soms zélf op staat. Zoals de voorzitter van Medisch Specialist 2035, Esther Cornegé, vorige week in NRC zei: „We zaten altijd erg aan de voorzichtige, veilige kant. Want stel dat die ene patiënt zegt: ‘Dit had je moeten controleren volgens de richtlijn, maar je hebt het gemist’ en je daarna aanklaagt? Dan hang je.”

En dan is er de ethiek: artsen schrijven soms ook medicijnen voor die mogelijk levensreddend maar zeker belastend zullen zijn voor de patiënt. Weinig patiënten zeggen dan nee, en dat kan men ook niet van hen verwachten. Zij hopen dat de bijwerkingen van het medicijn de moeite waard zullen zijn, zelfs al is dat maar enkele maanden leven.

Over overbehandeling van ouderen wordt al jaren gediscussieerd, maar het blijft gebeuren. Niemand verwacht dat een 89-jarige patiënt die is gevallen een hersenscan nodig heeft. Toch gebeurt dat. Elke arts zal zeggen dat de ene oudere veel fitter is dan de andere, en dat is ook zo, maar zo min mogelijk medisch ingrijpen zou het devies moeten zijn.

De enige partij die belang heeft bij vergoeding van geneesmiddelen die niet werken, of bij een overmatig gebruik van scans, is de fabrikant. Patiënten, premiebetalers en verzekeraars niet.

Het ziekenhuis vaak ook wel. Hoe meer behandelingen, des te meer geld er in het laatje komt. Dat klinkt plat en ziekenhuizen zijn niet op winst gerichte ondernemingen. Ze gebruiken de opbrengsten meestal verstandig. Maar inkomsten hebben ze wel nodig.

Sommigen in de zorg bepleiten een compleet andere financiering: alleen achteraf vergoeden wat heeft gewerkt, dus als de patiënt beter is of een bepaald doel is behaald. Dáarin schuilt mogelijk het gevaar dat complexe patiënten niet in aanmerking komen omdat ze worden gezien als financieel risico.

Als de zorg voor iedereen, ongeacht zijn portemonnee, zo toegankelijk moet blijven als hij nu is, dan zullen artsen vaker ‘nee’ moeten zeggen. Dat vinden ze lastig omdat hun richtlijnen voorschrijven dat ze het zekere voor het onzekere nemen. En de patiënt hoopt dat scans en tests ziekte voorkomen en dat voorgeschreven medicatie werkt.

Laten het nou de hoogst geleerde medici zijn die per specialisme die richtlijnen schrijven. Zij kunnen ‘nee’ erin schrijven. Minder preventieve handelingen en zinloze controles, alleen medicijnen voorschrijven als de kans groot is dat ze gaan werken.

Het is aan hen om dit te veranderen. Van de politiek hoeven ze weinig te verwachten. Die durft al decennia niet in te grijpen in het almaar uitdijende basispakket.

Delen

Mail de redactie

Nog maar weinig Tweede Kamerleden hebben laten weten dat ze na de verkiezingen in oktober willen stoppen als Kamerlid. Eline Vedder van het CDA, die in Drenthe woont en de vorige keer op plek twee stond, zei woensdag op X dat werken in Den Haag „een te zware wissel trekt” op haar gezin en haar gezondheid. Aant Jelle Soepboer van NSC had een X-bericht in hoofdletters, met een grote foto erbij van zichzelf op de roltrap in de Tweede Kamer: hij wilde géén lijsttrekker worden, hij wilde ook niet meer op de lijst. Van PVV’er Barry Madlener, vijftien jaar Kamerlid en elf maanden minister van Infrastructuur, hoor ik het via WhatsApp: hij vindt het „lang genoeg geweest”. „Het is tijd voor iets anders.”

De selectiecommissies van de partijen zijn weer aan het werk gegaan, en hoe het dan gaat: over een week, of misschien twee of drie, zegt het ene na het andere Kamerlid dat-ie niet meer verder wil en dat zelf heeft beslist. Dat kan waar zijn. Maar zeker is dat ze dan ook al van hun partij te horen hebben gekregen of er nog een verkiesbare plek voor hen is.

Bij de ingang van de grote debatzaal, dinsdag, zegt PVV’er Nico Uppelschoten dat hij graag door wil. Hij kwam vorig jaar juli in de Tweede Kamer, op zijn tachtigste, en was toen het oudste beginnende Kamerlid ooit. Hij is net 81 geworden en aan zijn partij heeft hij al laten weten dat hij beschikbaar is: „Maar alleen als mijn vrouw, die dement is, niet te veel achteruit gaat en ikzelf gezond blijf.” Tegen de mensen om hem heen heeft hij gezegd: „Zég het tegen mij hè, als ik niet meer goed functioneer. Het kan zijn dat je daar zelf een blinde vlek voor hebt.”

D66’er Mpanzu Bamenga, in de hal van de Tweede Kamer, twijfelt. Niet over zijn beslissing, hij wil dóór. Maar hij vindt het niet zomaar een goed idee om dat via mij naar buiten te brengen. Hij praat er minutenlang omheen. Daniëlle Hirsch van GroenLinks-PvdA vraagt eerst aan een partijvoorlichter of ze het al mag zeggen en dat mag. Zij wil ook door. Net als Habtamu de Hoop, ook van GroenLinks-PvdA. „Ik hoop”, zegt hij, „op de plek die ik verdien.” Welke plek dat is in zijn eigen ogen, wil hij niet zeggen.

In Den Haag denkt niemand dat het CDA Eline Vedder niet meer wilde. Haar partij heeft ook nog eens meer dan genoeg verkiesbare plekken, in de peilingen staat het CDA op enorme winst. Bij NSC, nu met twintig Kamerleden, ligt dat helemaal anders: die partij staat op nul tot twee zetels. Aant Jelle Soepboer noemt zijn bericht op X „maximale transparatie”. Maar voor wie? Nieuws lijkt het pas te zijn als iemand van NSC dóór wil en denkt dat dat kan lukken.

Zoals Isa Kahraman, dinsdagmiddag in zijn werkkamer op de zevende verdieping. Aan de muur hangt een interview met hem uit Tubantia van vorig jaar: ‘Niet alleen Pieter Omtzigt, ook Isa Kahraman is onze man uit Twente in Den Haag’. En een uit het Nederlands Dagblad over Syrische christenen.

De dag ervoor had Kahraman Syrische Alawieten op bezoek. „Voor hen doe ik het”, zegt hij. „Als Kamerlid kun je echt iets betekenen voor mensen.” „Maar het is”, zegt hij, „ook verslavend hè. Dat je macht en invloed hebt. Dat stijgt Kamerleden heel snel naar hun hoofd.”

Ook hém?

Heel even is hij stil. „Ja”, zegt hij dan. „Kijk maar.” Hij wijst naar de krantenknipsels.

Delen

Mail de redactie