Pornosite Xhamster moet alle naaktbeelden verwijderen waarop Nederlanders te zien zijn die daarvoor geen toestemming hebben gegeven. Dat heeft het Gerechtshof Amsterdam dinsdag besloten, blijkt uit een arrest dat donderdag is gepubliceerd.
De uitspraak van het Hof volgt op een kort geding dat ruim een jaar geleden was aangespannen door Offlimits, een stichting die slachtoffers van online grensoverschrijdend gedrag bijstaat. Destijds besloot de rechter al dat Xhamster video’s moest verwijderen als Offlimits bij de pornosite melding deed van illegale beelden.
Xhamster-moederbedrijf Hammy Media ging tegen dat vonnis in beroep. Het Hof is in zijn oordeel echter nog strenger voor de pornosite: de meldplicht voor Offlimits wordt geschrapt, Xhamster moet er zelf voor zorgen dat de inhoud op zijn site klopt.
„Deze uitspraak onderstreept nog maar eens dat dit soort beelden niet op het internet thuishoren, wanneer er geen expliciete toestemming voor is gegeven”, zegt Offlimits-directeur Robbert Hoving. „Pornosites moeten hier verantwoordelijk voor worden gehouden en zelf zorgen dat alles klopt, voor iedereen die erop staat.”
Populaire amateurvideo’s
Xhamster, opgericht in 2007 en gevestigd op Cyprus, is naar eigen zeggen „een van de meest bezochte websites ter wereld” en claimt meer dan 120 miljoen keer per dag bezocht te worden door ruim 40 miljoen unieke gebruikers. Op de site zijn video’s te vinden van professionele pornostudio’s, maar ook beelden die door gebruikers zijn geüpload. Bezoekers houden daarvan: de categorie ‘amateur’ behoort tot de populairste op de site.
Lees ook
Pornogiganten als Pornhub en Redtube kunnen zich niet meer verschuilen op Cyprus
Lange tijd werden aan het uploaden geen eisen gesteld. Daardoor konden ook video’s geplaatst worden waarvan Xhamster niet weet wie er te zien is, hoe oud die persoon is en of diegene daar wel toestemming voor heeft gegeven.
Hammy Media zegt dat beleid in oktober 2021 te hebben aangescherpt. Sindsdien moeten mensen die video’s willen plaatsen zichzelf identificeren bij het bedrijf. Bovendien moeten ze van iedereen die in de beelden te zien is een identificatiebewijs overleggen en een ondertekend formulier waarin toestemming wordt gegeven voor de publicatie van de beelden. Voordat een video openbaar te zien is, controleert een moderatieteam of degene die te zien is ook echt de persoon is van wie de aangeleverde documenten zijn.
Die aanscherping gebeurde onder druk van creditcardmaatschappij Mastercard, dat alleen betalingen voor pornosites wil verwerken wanneer de documentatie over modellen op orde is en er geen illegale beelden te zien zijn.
Van de video’s van voor oktober 2021 heeft het bedrijf die documenten niet. Xhamster stelt dat die beelden opnieuw beoordeeld worden, in elk geval video’s in de categorieën ‘verborgen camera’ en ‘voyeur’. De pornosite stelt dat video’s waarvan de papieren niet op orde zijn, niet per definitie onrechtvaardig zijn. De rechter vindt dat dit niet betekent dat de beelden dan maar online mogen staan: Hammy moet zelf controleren of die beelden in orde zijn of niet.
Xhamster liet beelden van vóór 2021 staan, terwijl Pornhub alles verwijderde
Het is niet voor het eerst dat een pornosite in opspraak komt door beelden die door gebruikers zijn geplaatst. Eind 2020 schreef The New York Times dat er op Pornhub beelden van seksueel misbruik en zelfs van minderjarigen te vinden waren. De site kreeg daardoor problemen met creditcardmaatschappijen, die stopten met het verwerken van betalingen voor Pornhub. Het uploadbeleid van de site werd daarop veranderd: voortaan konden alleen nog mensen van wie de identiteit was vastgesteld video’s plaatsen.
Maar waar Xhamster oude beelden liet staan, besloot Pornhub tot een rigoureuze aanpak: in één keer werden ruim 10 miljoen video’s verwijderd, driekwart van het totale aanbod op de site. Dat waren niet allemaal video’s met illegaal materiaal, maar het bedrijf wilde niet meer in de problemen komen met ongeverifieerd materiaal.
Het is niet duidelijk hoeveel video’s Xhamster nu moet verwijderen. Sinds het vonnis van 2023 heeft Offlimits twaalfhonderd video’s gemeld bij Xhamster. In reactie daarop heeft het platform drie toestemmingsformulieren toegestuurd naar de stichting, die betrekking hadden op 66 video’s. De rest werd „onder protest” verwijderd.
Offlimits schat dat er ongeveer een miljoen video’s van voor oktober 2021 op de site te vinden zijn. Eind 2019 stelde het bedrijf zelf dat er in dat jaar elke minuut voor 30 minuten aan nieuw beeldmateriaal op de site geüpload werd.
Nederlandse focus
Volgens het arrest moet Xhamster alle video’s ontoegankelijk maken waarbij het geen toestemmingsformulieren heeft van alle mensen die te zien zijn. Die verplichting geldt wereldwijd voor video’s waarop Nederlanders te zien zijn, en alleen in Nederland voor modellen die niet in Nederland wonen.
Maar hoe kan de site weten wie Nederlands is als het niet over de papieren van een model beschikt? Komt dit in de praktijk neer op een wereldwijd verbod? De advocaat van Offlimits, Otto Volgenant van Boekx Advocaten, zegt dat de Nederlandse focus het gevolg is van de keuze voor een kort geding in Nederland. „Tegen een buitenlandse partij kun je dan alleen maar maatregelen eisen in Nederland, en buiten Nederland alleen voor Nederlandse slachtoffers.”
In het arrest is de rechter daar pragmatisch over: beelden moeten wereldwijd worden verwijderd als er geen toestemming is gegeven en als er „concrete aanwijzingen” zijn dat het in Nederland wonende personen betreft. Het kan dan bijvoorbeeld gaan om video’s waarin Nederlands wordt gesproken, of beelden waarin te herkennen valt dat ze in Nederland gemaakt zijn.
De verplichtingen gaan dit weekend in. Dan zal ook duidelijk worden of Xhamster alle ongedocumenteerde video’s opnieuw gaat beoordelen, of dat het voor de Pornhub-methode van alles verwijderen kiest. Het bedrijf reageerde niet op vragen van NRC.
Xhamster moet voor elke video die onder het verbod valt en toegankelijk blijft een dwangsom betalen van 10.000 euro. Elke dag dat de video online blijft, komt daar nog eens 500 euro bij, tot een maximum van 30.000 euro per video. De totale dwangsom kan oplopen tot een half miljoen euro. Die limiet is nieuw, in het eerdere vonnis was er geen maximumbedrag.
Het bedrijf zou de dwangsom voor lief kunnen nemen en het vonnis kunnen negeren. Offlimits gaat er niet van uit dat het bedrijf dat doet, zegt advocaat Volgenant. „Als ze zich niet aan het vonnis houden, kunnen we terug naar de rechter en zeggen dat het maximum te laag is. Maar in de praktijk zal Hammy zijn best doen om al die filmpjes weg te halen.”
