Politie begonnen met ontruimen van A12, XR-demonstranten afgevoerd

De Europese Unie pakt Israël voorlopig niet aan voor schending van humanitair recht in Gaza. Na diplomatieke dreigementen uit Brussel beloofde Israël de invoer van hulpgoederen via de VN weer mogelijk te maken. Israël krijgt nu eerst de kans te bewijzen dat het zich aan deze belofte houdt, bleek tijdens een vergadering van ministers van Buitenlandse Zaken. Sancties blijven als optie op tafel.

Eind vorige week bereikten Israël en de EU een akkoord over het hervatten van hulp. Zo moet Israël meer hulptransporten toelaten, drie grensovergangen voor hulp openen, waterleidingen herstellen en zorgen voor minimaal 25 bakkerijen en 20 keukens.

Over de vraag of Israël zich aan deze afspraken houdt, ontstond prompt verwarring. Eurocommissaris Hadja Lahbib (Crisisbeheer) zei dat de afspraken niet volledig werden nagekomen en dat er onduidelijkheid was over het aantal vrachtwagens dat Gaza nu binnenkomt. Volgens minister Caspar Veldkamp (Buitenlandse Zaken, NSC) zijn er maandag 180 vrachtwagens met hulp doorgelaten, zondag 160. De ministers spraken daarom vanwege de verwarring af dat de EU zélf de afspraken gaat controleren en dat ambassadeurs daar tweewekelijks van op de hoogte worden gebracht. Aan het einde van de zomer maken de ministers de balans op.

Honderden trucks

EU-buitenlandchef Kaja Kallas onderstreepte dat er wel vooruitgang zichtbaar was, maar zei ook: „We moeten meer zien. We hebben een afspraak met Israël om de situatie op de grond echt te verbeteren. Maar het gaat niet om de afspraak, het gaat om uitvoering van de afspraak.” Zo lang de humanitaire situatie niet verbetert, „hebben we met zijn allen niet genoeg gedaan”.

Vanuit Gaza kwamen ook de afgelopen dagen berichten dat bij voedseldistributie en tijdens gevechten weer slachtoffers zijn gevallen. Het VN-kantoor voor coördinatie van humanitaire hulp (OCHA) meldde dat maandag zeven kinderen om het leven zouden zijn gekomen terwijl ze stonden te wachten bij een distributiepunt voor water. Donderdag zouden vrouwen en kinderen zijn omgekomen bij een distributiepunt voor voedsel. UNICEF noemde het vorige week nog een schande dat telkens weer mensen omkomen bij distrubtiepunten en riep Israël op zich te houden aan het internationaal humanitair recht. VN-organisaties waarschuwden ook voor een tekort aan brandstof. Vorige maand stelde UNICEF dat bijna zesduizend kinderen in Gaza ondervoed zijn, van wie er duizend slecht aan toe zijn.

Het gaat niet om de afspraak, het gaat om uitvoering van de afspraak

Het humanitaire akkoord dat Kallas sloot met de Israëlische minister van Buitenlandse Zaken, Gideon Saar, werd in Brussel meteen gepresenteerd als een diplomatiek succes. Als Israël inderdaad weer dagelijks hulp doorlaat, is dat een belangrijke doorbraak, ook al is de humanitaire nood daarmee bij lange na niet gelenigd. Vóór de Gaza-oorlog reden dagelijks honderden trucks naar Gaza.

Importstop

Het akkoord haalde ook de angel uit een steeds pittigere Europese discussie over Israëls optreden in Gaza. Traditioneel is de EU hopeloos verdeeld als het om Israël gaat. Ierland en Spanje zijn kritisch op Israël en zijn geneigd de kant van de Palestijnen te kiezen. Duitsland is gezien de Holocaust uiterst terughoudend in het bekritiseren van Israël.

Nederland koos in de Gaza-oorlog, die volgde op de terreuraanslag van Hamas en de gijzeling van Israëliërs, lang de kant van Israël. Op initiatief van Veldkamp onderzocht de EU dit voorjaar of Israël zich nog wel hield aan de humanitaire verplichtingen die zijn opgenomen in het Associatieakkoord dat het met de EU sloot. In het akkoord zijn de betrekkingen tussen Israël en de EU geregeld, het bevat onder andere voor Israël belangrijke afspraken over handel.

Zoom in

De EU stelde vervolgens formeel vast dat er „aanwijzingen” zijn dat Israël de humanitaire verplichtingen schendt die in artikel 2 van het akkoord zijn vastgelegd. De Europese Commissie stelde daarna, op verzoek van de regeringsleiders, een lijst op met mogelijke sancties. De meest vergaande optie is opschorting van het akkoord, maar daar is unanimiteit voor vereist. Dat is vrijwel niet haalbaar. Ook zouden handelsafspraken opgeschort kunnen worden. Zo’n besluit vereist een gekwalificeerde meerderheid – en dat is moeilijk als een groot land als Duitsland zou afhaken. Daarnaast zouden landen individueel sancties kunnen opleggen, zoals een importstop op goederen uit de bezette Westelijk Jordaanoever.

Kleine opening

De diplomatieke druk die ontstond door het Europese onderzoek was genoeg om Israël zover te krijgen de hulpverlening weer op te voeren. De hulpverlening was goeddeels overgenomen door de Israëlisch-Amerikaanse Gaza Humanitarian Foundation (GHF). Bij de distributiepunten van GHF vallen vaak doden als beveiligers het vuur openen op burgers die iets van de spaarzame hulpgoederen proberen te bemachtigen. Volgens de VN zijn op en rond GHF-distributiepunten in de afgelopen zes weken zeker 875 doden gevallen.

De EU wil niets te maken hebben met het GHF en drong bij Israël aan op hervatting van hulp op grotere schaal door de VN en bekende ngo’s. Het akkoord leidt dus mogelijk tot een lichte verbetering van de humanitaire situatie. Dat is hoe dan ook winst, al is het gezien de rampzalige situatie in Gaza slechts een kleine stap.

Het akkoord is tegelijk net genoeg voor de EU om voorlopig te ontkomen aan moeilijke beslissingen over zwaardere sancties. Met de overeenkomst is een kleine opening geschapen waardoor Israël voorlopig aan druk van de EU kan ontsnappen. Nederland heeft door de discussie over het akkoord te openen bereikt dat meer hulp wordt toegelaten tot Gaza. Boven aan de agenda staat nu een staakt-het-vuren en vrijlating van de gijzelaars, op die gesprekken heeft Nederland hooguit indirect invloed.

Delen

Mail de redactie

Frank Butselaar had maandag zijn vliegticket naar Nederland al geboekt toen de Amerikaanse Immigratiedienst ICE hem voor de deuren van de gevangenis opwachtte. De Nederlandse belastingadviseur had er net dertig maanden cel op zitten. Nu zit hij weer achter slot en grendel omdat hij, zo schrijft het FD, niet over een visum beschikt en dus per direct illegaal in de VS is.

Butselaar stond jarenlang bekend als de ‘fiscalist van de sterren’, van onder anderen Linda de Mol en dj’s Tiësto en Afrojack, maar viel door de mand toen de VS hem veroordeelden wegens belastingfraude. Tussen 2012 en 2018 zou het land door zijn constructies voor zo’n honderd miljoen dollar aan belastinginkomsten zijn misgelopen.

Butselaar begon zijn carrière als mkb-belastingadviseur en ontpopte zich tot een geliefd financieel adviseur van bekende Nederlanders. Zo won Linda de Mol dankzij Butselaar een zaak tegen de Belastingdienst, die stelde dat zij fiscaal als werknemer van RTL in dienst was. Onterecht, vond De Mol.

Na de zaak bleven Butselaar en De Mol samenwerken. Zo was hij ook van 2013 tot 2023 lid van de raad van toezicht van Linda.foundation, een initiatief van de presentatrice en haar tijdschrift Linda. om gezinnen die het financieel zwaar hebben te steunen.  

‘Atypische Zuidas-advocaat’

„Een bijtertje”, omschrijft opiniemaker Jort Kelder hem, in de FD-podcastserie over Butselaar, De Fiscalist van de sterren. Kelder klopte na de succesvolle zaak van De Mol ook bij de fiscalist aan, vanwege vergelijkbare „herrie” met de Belastingdienst. Hij zag Butselaar als een atypische „Zuidas-advocaat”, „geen kakker maar een beetje een vrije jongen in de advocatuur”. Kelder won zijn zaak tegen de Belastingdienst in 2011.

Maar de glorie van Butselaar bleek niet voor eeuwig: Nederlandse opsporingsdienst Fiod en het Openbaar Ministerie kregen lucht van zijn successen en vielen in 2018 zijn kantoor en huis in Naarden binnen, op verdenking van het plegen van omvangrijke belastingfraude.

Butselaar spreekt vanaf het begin alle aantijgingen tegen. In 2022 doet hij in een interview met Quote uitgebreid verslag van de Fiod-inval – ‘Wat kunt u beter wel en niet doen’ als de Fiod voor uw deur staat, luidt de introductie. Butselaar uit zijn irritatie over het handelen van het OM tijdens het onderzoek. „Er is sprake van een tunnelvisie, je kunt het gewoon niet goed doen”, zegt hij. Zijn vertrouwen in de overheid is „onherstelbaar beschadigd”.

In 2018 noemde zangeres Patricia Paay de fiscalist in een interview met Story ”een zak”. Hij zou haar niet hebben verteld dat ze haar belastingaangiften nog moest betalen, wat haar zo’n 200.000 euro zou hebben gekost. De Belastingdienst legde in 2017 beslag op haar huis, in 2020 werd dat door de rechtbank Zeeland-West-Brabant opgeheven.

Uitgeleverd aan VS

Het onderzoek van het OM liep nog toen Butselaar in zijn vakantiehuis in Italië een uitleveringsverzoek kreeg naar de VS, die hem aanklaagden voor grootschalige belastingontduiking. De strafeis was twintig jaar cel, het werden er tweeënhalf. Dat kwam volgens het FD, dat aanwezig was bij de rechtszaak, door een vormfout van justitie. Hierdoor vervielen vijf punten van de aanklacht. Butselaar bekende schuld voor de overgebleven aanklacht.

Lang hoefde de belastingadviseur niet door te brengen in een Amerikaanse cel. De 21 maanden die hij in voorarrest zat, deels in Italië en daarna in de VS, werden meegerekend. Ondertussen kozen de Nederlandse dj’s Tiësto en Afrojack voor een schikking in de VS, voor het niet betalen van belastingen, meldde het FD in 2023.

Vroeger was ik de held op feestjes. Nu vertel ik nooit meer iemand wat ik doe voor de kost

Geen warm welkom

Waar Butselaar zich nu bevindt en wanneer hij naar Nederland vertrekt, is vanwege het arrest door ICE onduidelijk. Een warm welkom zal het niet zijn: het OM heeft nog een zaak tegen hem lopen wegens belastingfraude. Ook spande dj Afrojack een rechtszaak tegen advocatenkantoor Greenberg Traurig aan, wegens het ‘stelselmatig’ voorliegen – het advocatenkantoor waar Butselaar als fiscalist werkte. De Amsterdamse rechter drong in april aan op een schikking.

De aanklachten van de VS en Nederland hebben Butselaar niet koud gelaten. In een interview met het FD in 2023 zegt hij: “Ik had nooit belastingadviseur moeten worden. […] Vroeger was ik de held op feestjes. Nu vertel ik nooit meer iemand wat ik doe voor de kost”.

Delen

Mail de redactie