PiS oogst hoongelach bij onrealistische formatiepogingen in Polen

Posted on November 14, 2023 by admin

De Poolse politiek wacht niet meer op Jaroslaw Kaczynski, de machtigste man van het land in de afgelopen acht jaar. Maandag, tijdens de opening van de eerste zitting van het nieuwe parlement sinds de recente verkiezingen, arriveerde de partijleider van de radicaal-rechtse PiS-partij (Recht en Rechtvaardigheid) te laat in de plenaire zaal. Dat gebeurde de afgelopen jaren wel vaker. Altijd werd op hem gewacht. Maar maandag begonnen de nieuwe parlementsleden al aan het volkslied voordat Kaczynski acte de présence had gegeven.

Het laat zien hoe de politieke wind in Polen is gedraaid. Vorige maand won PiS weliswaar de verkiezingen voor de derde keer op rij, maar de partij haalde te weinig zetels om te kunnen regeren. De oppositie, onder aanvoering van oud-premier Donald Tusk, zou dat wel kunnen, maar moet daar zeker nog een maand mee wachten, omdat PiS als grootste partij formeel een eerste poging mag doen om een regering te vormen.

Lees ook
Een nieuwe Poolse regering zal afbraakbeleid van PiS niet zomaar kunnen terugdraaien

Een onmogelijke missie voor de zittende premier Mateusz Morawiecki. Al probeerde hij in het nieuwe parlement strijdvaardig te klinken. „Ik ga een regering vormen”, zei hij, wat meteen leidde tot hoongelach onder een meerderheid van de 460 parlementsleden. Morawiecki komt 37 zetels tekort. Voorheen lukte het PiS wel om parlementsleden van andere partijen na de verkiezingen over de streep te trekken met mooie baantjes of prestigieuze posities, maar daar lijkt nu geen oppositiepoliticus voor te vallen. Terwijl Morawiecki een verwoede poging deed om het parlement toch te overtuigen, bleek de 74-jarige Kaczynski op de achtergrond in slaap te zijn gedommeld.

Regeerakkoord

Ondertussen zijn de drie partijen die de oppositie vormen al vooruit aan het kijken. Vrijdag presenteerden zij een regeerakkoord op hoofdlijnen. Het dertien pagina’s tellende akkoord was vooral symbolisch, om te laten zien dat de partijen klaar zijn voor de macht. Toch kan uit de tekst goed worden afgeleid welke kant zij op willen: in de tegengestelde weg die PiS de afgelopen acht jaar bewandelde. Zo wil de oppositie de rechterlijke hervormingen terugdraaien, de door ‘Brussel’ bevroren EU-miljarden voor Polen alsnog innen, het bijna totale abortusverbod opheffen, de publieke media depolitiseren, anti-lhbti-uitspraken verbieden en de kerk en staat politiek scheiden.

Terwijl Morawiecki een poging deed om het parlement te overtuigen, bleek de 74-jarige Kaczynski in slaap te zijn gedommeld

De eerste politieke zet heeft de oppositie maandag gezet door oppositiepoliticus Szymon Holownia – bekend als presentator van een talentenprogramma op tv – te benoemen tot voorzitter van de Sejm, de Poolse Tweede Kamer. Debutant Holownia, die nog geen parlementaire ervaring heeft, besloot meteen de dranghekken voor het parlement, die er sinds 2016 stonden, te verwijderen. Holownia wilde ermee laten zien dat de Sejm er weer is voor „alle Polen”. Hij beloofde het parlement te leiden vanuit „de patria” (het vaderland) in plaats van voor „de partij” – doelend op PiS.

Onafhankelijkheidsdag

Toch legt PiS-leider Kaczynski zich nog niet bij zijn nederlaag neer. Tijdens een speech op de Poolse Onafhankelijkheidsdag, afgelopen zaterdag, sprak hij van het bestaan van een „Duits plan” dat leidt tot „de vernietiging van de Poolse staat”. Maandag, in de wandelgangen van de -Sejm, sprak hij voor het eerst in tijden weer met niet-PiS-gezinde journalisten. Ook tegen hen had hij het over de ondergang van Polen. Waarom? „Omdat Tusk een Duitser is”, zei Kaczynski.

Lees ook
De verkiezingsreportage: een reis langs de rivier die Polen verdeelt

Zijn woorden resoneren steeds minder in Polen. Tijdens de Onafhankelijkheidsmars zaterdag, een door nationalisten en ultraconservatieven georganiseerde demonstratie die vaak leidde tot geweld, was de sfeer opvallend tam. Er was knalvuurwerk, er waren fakkels en tienduizenden mensen op de been in Warschau. Maar tot massaal gepassioneerd verzet tegen de toekomstige oppositieregering leidde het niet, de mars had meer weg van een vuurwerkshow op een begrafenis.

Desondanks is de weg niet vrij voor Tusk en zijn oppositiecoalitie. President Andrzej Duda, officieel onafhankelijk maar afkomstig van PiS, waarschuwde maandag in de Sejm het de toekomstige regering niet makkelijk te gaan maken. Hij heeft een veto-recht tot aan het einde van zijn presidentschap in 2025 en hij zal „niet aarzelen die te gebruiken”. Want volgens hem waren de afgelopen acht jaar onder PiS „goede jaren voor Polen en de Polen”.

Pro-Palestijns protest op Mediapark, omdat NOS ‘Israëlisch frame’ zou overnemen

admin
November 26, 2024
0

Actiegroep XR Justice Now, een tak van klimaatgroep Extinction Rebellion, protesteert dinsdagochtend bij het NOS-gebouw op het Mediapark in Hilversum. Ongeveer twintig demonstranten, sommigen gehuld in witte pakken met afdrukken van rode handen erop, scanderen „NOS, schande, bloed aan je handen”. Ook hebben ze spandoeken aan het gebouw opgehangen met de leuzen „NOS stop legitimatie van genocide” en „Taal is niet neutraal”. Drie aan elkaar vastgeketende actievoerders met gezichtsbedekking liggen voor de ingang.

De actiegroep vindt dat de publieke omroep geweld en genocide „legitimeert”, omdat het „klakkeloos” de „Israëlische framing” zou overnemen, zo is te lezen in een verklaring op de Instagram-pagina van de groep. XR Justice Now geeft in de verklaring geen voorbeelden van de gehekelde berichtgeving.

NOS ontstemt

De demonstranten roepen de NOS op om „haar plicht” na te komen door op een „onbevooroordeelde en waarheidsgetrouwe” manier verslag te doen van de situatie in het Midden-Oosten. Ze vinden dat de woordkeuze van NOS-journalisten „direct invloed” heeft op de werkelijkheid.

De NOS is niet te spreken over de actie. “Over onze journalistieke keuzes of ons woordgebruik gaan we altijd graag met iedereen in gesprek. Dit is alleen niet de manier”, laat Giselle van Cann, hoofdredacteur van NOS Nieuws weten. „Ik vind het onaanvaardbaar dat deze demonstranten de toegang tot onze redactie vanochtend blokkeren, en dat mijn collega’s zich onveilig voelen,” zegt ze.

Politie aanwezig

De politie is aanwezig, maar grijpt vooralsnog niet in, schrijft de NOS. Volgens een woordvoerder van de publieke omroep heeft het protest geen invloed op de programmering.

De subgroep van Extinction Rebellion zegt ook de aandacht te willen vestigen op de „systematische Israëlische aanvallen” op journalisten die volgens de actiegroep als „oorlogsmisdaden” moeten worden bestempeld. XR Justice Now had het protest live uitgezonden op Instagram en trok zo’n twintig kijkers.

Politie op twee gevallen na tevreden over optreden tijdens pro-Palestijnse studentenprotesten UvA

admin
November 26, 2024
0

De politie heeft tijdens de studentenprotesten op campussen van de Universiteit van Amsterdam (UvA) afgelopen voorjaar in twee gevallen buitenproportioneel geweld gebruikt tegen pro-Palestijnse demonstranten. Dat concludeert de politie op basis van een intern onderzoek. In het algemeen zou het geweld „goed toegepast” en „uitlegbaar” zijn geweest, schrijft de politie.

In navolging van grootschalige studentenprotesten op campussen in de Verenigde Staten, organiseerden Nederlandse pro-Palestijnse actiegroepen afgelopen voorjaar ook demonstraties in Amsterdam. Zowel op de Roeterseilandcampus als bij Oudemanhuispoort, twee locaties van de UvA, kwamen honderden demonstranten samen met de intentie om daar te overnachten. Ze zetten tenten op, brachten eten mee en wierpen barricades op om de politie tegen te houden. Op beide locaties gebruikte de politie geweld om de demonstranten uiteindelijk weg te krijgen.

‚Naar de grond gewerkt’

In één geval zou een politiemedewerker zijn uitgescholden voor „vuile kankerlijer”, waarna de agent de persoon „naar de grond werkte”. Dat had niet mogen gebeuren, stelt de politie. In het andere geval zou een agent van de Mobiele Eenheid (ME) meermaals een demonstrant hebben geslagen met de wapenstok terwijl die geen kant op kon en geen gevaar vormde. Ook dit vond niet „binnen het wettelijk kader” plaats, oordeelde de hulpofficier van justitie.

In totaal hebben 59 mensen klachten ingediend vanwege het politieoptreden bij de UvA-protesten. In meer dan de helft van de gevallen kwamen die van mensen die de demonstraties niet zelf hadden bijgewoond maar filmpjes hadden gezien. Met die klachten doet de politie niets. De overige klachten, van mensen die fysieke of emotionele schade zeggen te hebben opgelopen, leidden uiteindelijk tot vier aangiften, die het OM nog moet wegen.

De Amsterdamse politiechef Peter Holla schrijft in een brief naar de veiligheidsdriehoek dat hij het betreurt als mensen nog steeds last hebben van het politiegeweld. Hij vraagt ook om begrip voor de agenten. „Agenten zijn bekogeld met stenen en zwaar vuurwerk, werden met brandblussers in hun gezicht gespoten en werden zelfs aangevallen met ammonia.” Tien agenten zijn gewond geraakt, van wie één blijvende tinnitus heeft opgelopen.

Tv-recensie | Laat quizmarathondeelnemers af en toe even op hun rug liggen en naar de wolken kijken

admin
November 26, 2024
0

„Laat de mensen maar leven, als ze dat willen, en daarna doodgaan, ieder op zijn beurt”, schreef Wisława Szymborska in 2002. „Zij, de wolken, hebben met heel dat vreemde gedoe niets te maken.” De woorden van de Poolse dichteres stonden aan het eind van Even lucht (EO) in de wolken geschreven, als een wijsheid die de korte documentaire in perspectief moest plaatsen. De afgelopen twintig minuten waren gevuld geweest met beelden van mensen die op hun rug in de achtertuin, op een grasveld of naast een kippenhok lagen. Op verzoek van de documentairemakers namen ze daar de tijd om midden op de dag hun blik omhoog te keren. Met hun ogen op de wolken vertelden ze waar hun gedachten nu naartoe gingen.

Bij de jonge deelnemers richtten die gedachten zich vooral op de toekomst en alle angsten en verlangens die daarbij kwamen kijken, terwijl de oudere deelnemers veelal terugblikten op het verleden: soms tevreden, soms met spijt. De thema’s die de wolkenkijkers bezighielden varieerden van behapbaar en concreet tot beangstigend groot. Latrelaties en terminale ziektes, vliegvakanties en klimaatverandering. Ik kwam er niet over uit of ik dat troostrijk of juist beangstigend vond: het idee dat je die dromen en zorgen met zo veel mensen deelt. En dat het de wolken die aan je voorbijtrekken uiteindelijk worst zal wezen hoe veel van je dromen en nachtmerries werkelijkheid worden.

Omdat maandag me wat vroeg leek voor een existentiële crisis ruilde ik de wolken in voor SBS6 (in jargon noemen we dit ook wel een ‘vibe shift’). Daar is sinds vorige week iedere avond Lotto De Quizmarathon (Talpa) te zien – of, in de woorden van presentator Rob Kamphues: „Het grootste quizevenement uit de Nederlandse tv-geschiedenis”, bestaande uit „zo’n 32 uur lang alleen maar quizen, quizen en nog eens quizen, met een selectie van de meest fanatieke quizfanaten .” Die quizfanaten nemen de uitdaging ontroerend serieus en worden behandeld als ware artiesten. Niet alleen kunnen ze backstage gebruikmaken van „speciale faciliteiten”, waaronder een ijsbad, een hometrainer en een doos Trivial Pursuit; ze mochten van tevoren ook een rider (wensenlijst) inleveren met „etenswaar die goed is om supergefocust de 32 uur durende marathon door te komen.” Zo kan het dat ze tussen de quizrondes door met een verhit hoofd de coulissen inlopen terwijl ze dingen zeggen als: „Het is nu tijd voor de hummus.”

Spijtig is het wel dat de marathon is opgeknipt en uitgesmeerd over meerdere weken. Dat geeft je als kijker de gelegenheid om je avond na avond iets slechter te voelen over je groeiende ongeduld. Want geef toe: je kijkt niet voor de triviafeitjes. Je kijkt omdat je wil zien hoe lang het duurt voor de hummus uitwerkt en de eerste uitgeputte quizfanaat van de hometrainer dondert.

Slaaptekort

Misschien dat de bedenkers van het format voorvoelden dat veel kijkers om die reden pas bij de laatste afleveringen aanhaken, als het slaaptekort van de kandidaten het best zichtbaar wordt. Dat dat de reden is voor het extra drama-element dat ze hebben toegevoegd: de kandidaten delen zich steeds op in twee teams, en aan het eind van elke ronde stemt het verliezende team een van de eigen leden weg. Het weggestemde lid mag dan weer zelf een ander teamlid aanwijzen om het tegen op te nemen in een duel. Wie verliest, vertrekt.

Al dat gehannes met messen in ruggen leidde in aflevering één al tot betraande oogjes bij de weggestemde deelnemer. Zo’n deelnemer zou je eigenlijk ook even buiten op zijn rug moeten leggen, vind ik. Voor een beetje perspectief. „Laat de mensen maar quizzen, als ze dat willen”, zou je tegen hem moeten zeggen; „en daarna weggestemd worden, ieder op zijn beurt. Zij, de wolken, hebben met dat hele vreemde gedoe niets te maken.”