N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Analyse
Italiaanse autobandenmaker Marco Tronchetti Provera (75) haalde eerst zelf de Chinezen aan boord bij Pirelli. Nu vraagt hij de Italiaanse regering om hun invloed bij de Italiaanse bandenproducent te beperken.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data101711238-468f4f.jpg)
Ren Jianxin, topman van ChemChina, gaf in mei 2018 in Beijing een persconferentie samen met Marco Tronchetti Provera, het hoofd van de Italiaanse bandenproducent Pirelli.
Foto Jason Lee/ Reuters
‘Mijn leraar, oudere broer en vriend.” Die bijzonder warme woorden sprak Ren Jianxin, topman van het Chinese staatschemiebedrijf ChemChina, enkele jaren geleden nog over de Italiaanse bandentycoon Marco Tronchetti Provera, hoofd van Pirelli. In 2015 sloten beide zakenmannen een deal, ter waarde van 7,7 miljard dollar (7,15 miljard euro).
De deal leidde destijds tot verontwaardiging en bezorgdheid in Italië, dat de internationaal bekende bandenproducent Pirelli tot de nationale kroonjuwelen rekent van zijn Made in Italy, een keurmerk van traditioneel Italiaanse producten. Investeerders en politici waren bezorgd dat Pirelli de technologie van het bedrijf naar de Chinezen zou overhevelen.
Tronchetti Provera verdedigde de deal, die hem ook toeliet om aan het hoofd te blijven als bestuurder. Met zijn eigen investeringsbedrijf Camfin behield hij een minderheidsaandeel van 14 procent, tegenover 37 procent voor het Chinese staatsbedrijf Sinochem, waartoe ChemChina sinds een fusie inmiddels behoort.
Zo positief denkt hij er inmiddels niet meer over: Tronchetti Provera vraagt de Italiaanse regering met aandrang om in te grijpen. Vorige week zei de Italiaanse bandentycoon tegen een speciale commissie in Rome dat de Chinezen „gevaarlijk” zijn en de Chinese communistische partij een bedreiging vormt voor de toekomst van Pirelli.
Prada van de autobanden
Dat hij werd gehoord, zegt niet alleen veel over de invloed van Tronchetti Provera – een bron dicht bij Pirelli zei tegen de zakenkrant Financial Times dat hij „de facto de eigenaar is van een bedrijf waarin hij slechts een minderheidsaandeel heeft” – maar zeker ook over de symboliek en het belang van Pirelli zelf.
Alleen al uit de bijnaam het Prada van de banden blijkt hoe trots de Italianen zijn op Pirelli, honderdvijftig jaar geleden opgericht in de industriestad Milaan. Tronchetti Provera – die naar verluidt ook op zijn 75ste nog vijftien uur per dag werkt en geen weekend inlast – kwam aan boord van de Pirelli-familie dankzij zijn huwelijk met Cecilia, achterkleindochter van Giovanni Battista Pirelli, de oprichter van het bedrijf. Inmiddels staat Tronchetti Provera er al meer dan dertig jaar aan de leiding.
Met de Chinezen sprak hij af dat het Italiaanse karakter van de bandenproducent sowieso behouden bleef. Behalve het hoofdkwartier zou ook de research & development in Milaan blijven – en dat deel van de afspraak hebben de Chinezen gerespecteerd. Ook op zakelijk vlak wierp de deal vruchten af. Waar Pirelli volgens de krant Corriere della Sera in 2015 nog verlies optekende, maakte het bedrijf vorig jaar 435 miljoen euro winst.
Verslechterde relatie
Dat er nu dan toch zoveel wantrouwen heerst jegens de Chinezen, heeft onder meer te maken met een nieuwe afspraak tussen de aandeelhouders. Die geeft de Chinezen recht op negen in plaats van acht leden in de raad van bestuur, ten nadele van Tronchetti Provera’s investeringsbedrijf Camfin, dat het voortaan in plaats van vier met drie raadsleden zou moeten stellen. Bovendien zou Tronchetti Provera niet langer gedelegeerd bestuurder, maar slechts uitvoerend vicevoorzitter zijn. Maar eigenlijk rommelt het al een hele tijd. De relatie verslechterde sinds Ren, met wie Tronchetti Provera de initiële deal sloot, in 2018 abrupt bij ChemChina vertrok, op een moment dat Beijing voorbereidingen trof voor de fusie met Sinochem.
De Italiaanse regering kan ingrijpen op basis van wat Rome zelf haar golden power noemt, een regel die de overheid in staat stelt om zich in het belang van de nationale veiligheid te mengen in Italiaanse bedrijven met een strategisch belang. Rome zou kunnen overwegen om het stemrecht van Sinochem in te perken, of de Chinezen te verplichten hun aandeel in Pirelli te verkleinen.
Microchips met geolocatie
Is het überhaupt mogelijk om de productie van autobanden – hoe exclusief ook, want Pirelli produceert de banden van het Formule-1-circuit – te beschouwen als strategisch belangrijk? Het zou zomaar kunnen, aangezien Pirelli ook microchips ontwikkelt. Die kunnen informatie geven over de slijtage van de banden, maar mogelijk ook over de geolocatie van de wagens. Maar experts kunnen zich moeilijk voorstellen dat zulke microchips Rome in staat stellen om echt ingrijpende maatregelen te treffen tegen de macht van de Chinezen.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2023/05/data100383990-18656f.jpg)
Moet Italië zich werkelijk zorgen maken om de groeiende Chinese invloed in een Italiaans topbedrijf, of draait dit ook om de persoon Tronchetti Provera? Grijpt Rome in, dan betekent dit immers dat ook diens macht weer groeit. Silvia Menegazzi, docent Chinese studies aan de Libera Università Internazionale degli Studi Sociali Guido Carli, in Rome, kan zich wel iets voorstellen bij de vrees van de Pirelli-topman voor de macht van China. „Het houdt steek dat Rome onderzoekt of het zijn golden power kan inzetten”, zegt Menegazzi, die jarenlang in China woonde.
De olifant in de kamer is dat dit in feite helemaal draait om geopolitiek. „Sinds Pirelli, in 2015, de Chinezen aan boord haalde, is de geopolitieke context tussen China en de Europese Unie sterk veranderd”, zegt de Chinakenner. „Europa is vooral de voorbije jaren veel voorzichtiger geworden tegenover de Chinese aanwezigheid in bepaalde Europese bedrijven en sectoren.”
Daarbij komt nog dat de nieuwe premier Giorgia Meloni erg kritisch staat tegenover China, en nauwe relaties nastreeft met de VS. Onlangs nog werd bekend dat Meloni haar land wil terugtrekken uit Belt and Road, het controversiële infrastructuurproject van China. Beide kwesties zijn ge-linkt, zegt Menegazzi, al is er een groot verschil. „Belt and Road is juridisch niet bindend, het jaren oude contract tussen Pirelli en de Chinezen is dat wél. Ingrijpen wordt complex.” Bovendien moet Rome diplomatiek opereren, wil het Beijing niet te zeer bruuskeren. Verwacht wordt dat de Italiaanse regering deze maand haar oordeel velt.
