Israël kraakt en piept al dagen in zijn voegen, nu veel Israëliërs het gevoel hebben dat ze de regering van premier Benjamin Netanyahu er met een beslissende duw in de rug toe kunnen bewegen eindelijk een bestand met Hamas te accepteren. Zo zou althans een deel van de resterende gijzelaars alsnog levend kunnen vrijkomen, menen ze, nadat zes lotgenoten enkele dagen eerder zonder pardon door Hamas in een tunnel onder de Gazastrook waren gedood. Hun dood bracht een schokgolf teweeg in Israël.
Lees ook
De pilateslerares was ‘middelpunt van ieder feestje’, de barman had een zoontje van twee
Maandag gaven veel Israëliërs gehoor aan de oproep van Histradut, de grootste vakbond van het land, om in staking te gaan. Het openbare leven kwam er goeddeels door tot stilstand. Het internationale vliegveld van Tel Aviv lag plat, evenals de haven van Haifa, ministeries, universiteiten, banken en winkelcentra. „Het is onmogelijk lijdzaam toe te zien bij de roep van onze kinderen die in de tunnels in Gaza worden vermoord”, lichtte Histradut-voorzitter Arnon Bar-David het stakingsbesluit van zijn organisatie toe.
Veel anderen negeerden de oproep echter en gingen gewoon naar hun werk. Tekenend voor de groeiende verdeeldheid in het land was ook dat het gemeentebestuur in het progressieve Tel Aviv zijn kantoren sloot, terwijl het veel behoudender Jeruzalem, waar de orthodoxen sinds dit jaar de meerderheid van de zetels in de gemeenteraad bekleden, zich niet aansloot bij de staking.
De avond tevoren waren alles bijeen meer dan tweehonderdduizend Israëliërs in Tel Aviv en andere plaatsen de straat opgegaan om de regering ervan te doordringen dat het de hoogste tijd is voor de regering om haar verzet tegen zo’n staakt-het-vuren op te geven. Vooral in Tel Aviv waren reusachtige mensenmassa’s op de been. Sommige demonstranten riepen daarbij ‘Bibi vermoordt de gijzelaars’, verwijzend naar Netanyahu. Het waren de grootste betogingen sinds het begin van de Gaza-oorlog, elf maanden geleden. Ook maandag waren er weer veel demonstraties, onder meer voor het complex van het ministerie van Defensie in Tel Aviv.
Kabinet verdeeld
De regering geeft echter vooralsnog geen duimbreed toe en weet zich gesteund door het meer conservatieve deel van de bevolking. Minister van Financiën Bezallel Smotrich stapte naar de rechter om de staking onwettig te laten verklaren. Hij kreeg gedeeltelijk zijn zin. De rechter bepaalde dat de staking maandag halverwege de middag moest ophouden, enkele uren eerder dan de vakbeweging had gepland. Die zei de uitspraak te zullen respecteren.
Ook Netanyahu vertoont nog geen spoor van bereidheid tot een bestand met Hamas. Volgens hem zou het een verkeerd signaal naar Hamas zijn om concessies aan de groep te doen nadat ze zes gijzelaars in koelen bloede hadden gedood. Zijn talrijke critici betogen echter dat de harde koers van de premier alleen maar tot meer dode gijzelaars zou leiden, zonder dat Israël daar ook maar op enige manier beter van zou worden.
Minister van Defensie Yoav Gallant heeft openlijk opgeroepen om wel een bestand met Hamas te sluiten
Maar ook binnen zijn eigen kabinet heerst verdeeldheid. Minister van Defensie Yoav Gallant heeft de laatste dagen openlijk opgeroepen om wel een bestand met Hamas te sluiten. Uit naar de media gelekte verslagen van een kabinetszitting van afgelopen donderdag blijkt ook dat Netanyahu en Gallant daar heftig op elkaar botsten over de kwestie van het bestand en het lot van de gijzelaars.
Tot woede van Gallant drukten Netanyahu en zijn extreemrechtse coalitiegenoten tijdens die zitting door dat Israël zich niet zal terugtrekken uit de zogenoemde Philadelphi corridor, de strook tussen de zuidkant van de Gazastrook en Egypte. Volgens hen is controle over die strook onmisbaar voor de veiligheid van Israël. Onzin, stelt Gallant, die zelf als voormalige legeraanvoerder nauwe banden met de legertop heeft. Die laatste is ervan overtuigd dat het Israëls veiligheid ook zonder controle over die strook wel degelijk kan garanderen. Maar Netanyahu negeerde Gallants pleidooi en maakte gebruik van zijn bevoegdheid als premier om zelfstandig besluiten te nemen. Een woedende Gallant voegde hem daarop toe: ,,De premier kan inderdaad alle besluiten nemen en hij kan besluiten om alle gijzelaars te laten doden”. Wat weer tot boze reacties van andere ministers leidde.
‘Roekeloze deal’
Netanyahu en Gallant zijn al eerder hard met elkaar in aanvaring gekomen. Toen het extreemrechtse kabinet vorig jaar een juridische hervorming wilde doorvoeren die de rechterlijke macht onder meer politieke controle zou plaatsen, verzette Gallant zich daartegen. Die voorstellen leidden er namelijk toe dat veel reservisten zich terugtrokken, waardoor er met name bij de luchtmacht grote gaten ontstonden. Netanyahu ontsloeg Gallant toen zelfs, maar mede onder druk van een staking van datzelfde Histradut zag de premier zich later gedwongen om Gallant weer in genade aan te nemen.
Naast Smotrich is ook de minister van Nationale Veiligheid, Itamar Ben-Gvir, fel gekant tegen een bestand met Hamas. Hij sprak maandag van een „roekeloze deal”, waartegen hij zich uit alle macht zou verzetten. Beiden hebben gedreigd het kabinet ten val te brengen als Netanyahu zou instemmen met een staakt-het-vuren met Hamas.
Intussen brachten honderden Israëliërs de laatste eer aan Hersh Goldberg-Polin, een van de zes gedode gijzelaars, toen diens begrafenisstoet maandag door Jeruzalem reed. „Mamma en ik hebben 330 dagen gezocht naar de spreekwoordelijke steen die je terug zou brengen”, sprak de vader van Hersh even later op diens begrafenis. „Misschien zal jouw dood de steen zijn die de andere gijzelaars terugbrengt.”