Oscars 2023: een overwinning voor out-of-the-box ideeën

Er wonnen meer Duitsers en Ieren dan Afro-Amerikanen tijdens de Oscars, zondagnacht. Ook wonnen er amper vrouwen, behalve in de categorieën waar alleen vrouwen voor genomineerd waren (en pijnlijk genoeg voor make-up). Toch bleef de ophef uit, en was de ceremonie zelfs verrassend apolitiek. Zonder grote speeches over representatie en inclusiviteit, en vol brave gezelligheid.

De grote winnaar van 2023 is Everything, Everywhere, All at Once, de film waarin moeder (Michelle Yeoh) een bizar en ontgrond multiversum ingaat om de band met haar dochter te herstellen en de wereld te redden. De film won zeven Oscars, waaronder die voor Beste Film, Beste Regisseur (Daniel Scheinert en Daniel Kwan, collectief bekend als Daniels), Beste Scenario (Daniels), Beste Vrouwelijke Hoofdrol (Kung-Fu koningin Michelle Yeoh) en Beste Vrouwelijke Bijrol (Jamie-Lee Curtis). Het Duitse All Quiet on the Western Front won vier prijzen, voor beste buitenlandse film (boven het Belgische Close), beste production design, camerawerk en muziek.

De verrassingen van de avond zaten juist in de films die níks wonnen. Zoals The Fablemans, het nostalgische egodocument van Steven Spielberg – in veel opzichten een perfecte Oscar-kandidaat. En The Banshees of Inisherin, waarvan toch werd verwacht dat Martin McDonagh de prijs voor Beste Scenario zou winnen.

Lees ook: Oscar-campagnes: dit is nog steeds het Hollywood van Harvey Weinstein

De avond van Everything, Everywhere, All at Once is een overwinning voor studio’s en makers die wedden op gewaagde, out-of-the-box ideeën. Ideeën die niet gebaseerd zijn op boeken en franchises, en geen traditioneel Hollywood-lievelingetje zijn. Daarnaast was het een overwinning voor de representatie van Aziatisch-Amerikaanse en Aziatische filmmakers in Hollywood.

Maar daardoor was het ook extra schrijnend dat er zó weinig zwarte filmmakers genomineerd waren. Het lijkt alsof er in Hollywood slechts plek is voor de representatie van één groep op zijn tijd. Ook het gebrek aan nominaties van vrouwelijke filmmakers was schrijnend, met name in de Beste Regisseurs-categorie. Zo was het uiteindelijk toch een traditionele Oscar-avond. Ergerlijk traditioneel – herinnerend aan een tijd vóór #Oscarssowhite.

Scrotum

De drieënhalfuur lange show volgde hetzelfde stramien als altijd. Beginnend met een monoloog van de presentator, dit jaar van vaderhumorkoning Jimmy Kimmel. Het overgrote deel was braaf en flauw, enkele grapjes scherp. „James Cameron is er niet dit jaar, naar verluidt omdat hij niet genomineerd is voor Beste Regisseur. Wie denkt hij dat hij is? Een vrouw?”

Direct erna kwamen de prijzen voor Beste Mannelijke en Vrouwelijke Bijrol en daarmee het eerste hoogtepunt van de avond: de speech van Ke Huy Quan, die won voor zijn rol in Everything, Everywhere, All at Once. Hij kwam als vluchteling naar Amerika, speelde als kindacteur in Indiana Jones en kreeg daarna geen rollen meer. Door zijn kinderlijke blijdschap klonk „keep your dreams alive!” voor het eerst als goed advies.

Op zulke oprechte emotie moest daarna uren gewacht worden, totdat Brendan Fraser won voor Beste Mannelijke Acteur en van alle opwinding niet meer wist aan welke kant hij het podium moest verlaten. In de tussentijd viel de show zoals gebruikelijk in een diep gat. Oscars werden gekust, moeders werden bedankt. De minder prestigieuze prijzen zoals Beste Korte Film, Beste Korte Animatiefilm, en Beste Korte Documentaire kregen weinig liefde. Ook niet van ongeïnteresseerde presentatoren – met name Elizabeth Olsen presenteerde met narcoleptische intonatie. Vorig jaar werden enkele impopulaire categorieën weggelaten, om de show wat aantrekkelijker en korter te maken. Na ophef uit de industrie kwamen ze weer terug. Terecht, ook de winnaars van Beste Korte Documentaire verdienen zendtijd. Maar minder leuk voor het publiek is het wel.

Lees ook: Lees ook: Een gala, een Oscar en een dubbele cheeseburger

Een dieptepunt in de show was het optreden van het genomineerde liedje ‘This is a Life’ van Stephanie Hsu en David Byrne, die klonken alsof ze met een bandje meezongen in een volle bar. Een hoogtepunt was het optreden van de ijzersterke Lady Gaga, die pas de dag van de show hoorde dat ze zou moeten optreden. En het grootste hoogtepunt was het moment dat Hugh Grant off-script ging om te pleiten voor ‘moisterizer’, terwijl hij zijn eigen hoofdhuid met een scrotum vergeleek.

Statements

De show was niet helemaal zonder sociaal-maatschappelijke, politieke statements. Sarah Polley won Beste Geadapteerde Scenario voor Women Talking en grapte: “Ik wil de Academy bedanken dat ze niet dodelijk geschoffeerd raakten door de woorden ‘women’ en ‘talking’, zó dichtbij elkaar in één zin. En er was een optreden van het genomineerde liedje ‘Applause’ uit Tell it like a woman. De zin die de zangeres uitsprak in het midden was bijna grappig: „To each and every woman in the world – give yourself some applause”, want de Oscars doen het niet.

Michelle Yeoh was de eerste Aziatische die Beste Actrice won en gaf een emotionele speech, voor alle jongens en meisjes ‘die eruit zien als zij’. Ze bewees onbedoeld ook het oude acteercliché: dat iemand die vecht tegen de tranen veel meer emotioneert dan iemand die ze laat lopen.

Daarnaast was er de winst van Navalny, voor Beste Documentaire. De echtgenote van de Russische oppositieleider, Yulia Navalnaya, sprak haar man toe vanaf het Oscarpodium. „Mijn man zit in de gevangenis voor het vertellen van de waarheid. Voor het verdedigen van de democratie […] Stay strong, my love.” Een trommelvliesbrekend applaus. Dat was een sentiment waarover iedereen in de zaal het zonder ongemak eens was.

Voor een kijker zijn de Oscars amper amusement, eerder een ervaring. Op een ongoddelijke tijd, tussen één en half vijf ’s nachts, wordt je in slaap gedeind door golven van milde humor, emotie en diepe verveling. Gelukkig werden kijkers in Nederland op sleeptouw genomen door journalist René Mioch, die de ceremonie voor televisiekanaal Filmbox van commentaar.

Het was heerlijk kneuterig. Soms werd er naar hem gesneden voordat hij het door had, óf hij rondde veel te vroeg af, waardoor kijkers minutenlang naar een stilstaand scherm keken, juist leuk. Met Mioch en zijn gasten, onder wie Frits Huffnagel, had je het gevoel dat je in het holst van de nacht niet alleen was.