Europese lidstaten zijn het eens geworden over een grootschalig steunpakket voor Oekraïne. Vlak na het begin van een topontmoeting gaf de Hongaarse premier Viktor Orbán zijn langlopende verzet op. Het betekent een doorbraak in een discussie die al maanden vastzat en is een belangrijke opsteker voor Oekraïne, dat in steeds diepere economisch nood verkeert.
Voorzitter van de Europese Raad Charles Michel kondigde de deal aan op X. „Dit verzekert stabiele, voorspelbare financiering voor de lange termijn voor Oekraïne. De EU neemt leiderschap en verantwoordelijkheid bij de steun aan Oekraïne; wij weten wat er op het spel staat.”
De afgelopen weken liep de spanning rond het steunpakket in Brussel steeds verder op. Tijdens een vorige topontmoeting in december weigerde Orbán nog zijn veto op te geven, waardoor leiders onverrichterzake naar huis gingen en een nieuwe ontmoeting moest worden georganiseerd. De houding van Hongarije leek ook de afgelopen dagen niet flexibeler te worden, waardoor een nieuw fiasco dreigde.
Donderdagochtend vond voorafgaand aan de top een ingelast overleg plaats tussen onder meer de Duitse bondskanselier Olaf Scholz, de Franse president Emmanuel Macron, de Italiaanse premier Giorgia Meloni en Orbán. Het leidde ertoe dat vlak na de start van de daadwerkelijke vergadering direct een akkoord kon worden aangekondigd.
Door het akkoord kan Oekraïne de komende vier jaar rekenen op in totaal vijftig miljard euro aan Europese begrotingssteun, deels in de vorm van leningen. De steun is hard nodig: volgens schattingen dreigt Oekraïne zonder nieuwe financiële steun binnen een paar maanden failliet te gaan.
Ondanks alle controverse over de deelname van Israël, heeft het land zich donderdagavond gekwalificeerd voor de finale van het Eurovisie Songfestival in het Zwitserse Bazel. Tijdens de tweede halve finale van het evenement, dat volgens de organisator EBU „apolitiek” is, kreeg het lied ‘New Day Will Rise’ van zangeres Yuval Raphael voldoende stemmen van tv-kijkers om door te mogen. Vakjury’s delen alleen tijdens de finale punten uit.
Tijdens het optreden van Israël klonk enig boegeroep in de zaal en keerden enkele mensen hun rug naar het podium. Bij de generale repetitie eerder op de dag werd het land luider uitgejouwd en waren ook Palestijnse vlaggen zichtbaar. De deelname van Israël, dat in Gaza ruim 51.000 Palestijnen heeft gedood, ligt zowel bij verschillende oud-deelnemers, omroepen als een deel van de Songfestivalfans gevoelig.
Naast Israël zijn ook onder meer favorieten Oostenrijk en Finland door naar de finale. Ook Litouwen, Armenië, Denemarken, Luxemburg, Letland, Malta en Griekenland zijn door. Daar nemen ze het onder meer op tegen de Nederlandse inzending Claude en de sauna-act van topfavoriet Zweden.
Lees ook
NRC beoordeelde de nummers van de tweede halve finale
De vijftienjarige Levi Kortekaas staart voor zich uit langs de lijn bij FC Lisse. Het is zaterdagmiddag, één uur. Op het veld voetballen een paar meisjes uit zijn klas. Maar Levi heeft geen oog voor de wedstrijd. In zijn hoofd speelt hij af wat eerder die dag is gebeurd, ook al wil hij daar liever niet aan denken.
Levi is clubscheidsrechter bij FC Lisse. Deze ochtend floot hij de wedstrijd van de onder 13 tegen VV Katwijk. Jochies dus nog, toch ging het helemaal mis. Zozeer, zegt hij, dat hij zich na afloop voor zijn eigen veiligheid een half uur heeft verscholen in de EHBO-kamer van de club.
Vijf mensen die aanwezig waren bij de wedstrijd, hebben tegenover NRC beschreven hoe het uit de hand liep. Daarnaast heeft NRC verklaringen kunnen inzien die FC Lisse bij voetbalbond KNVB over het incident heeft ingediend.
Het begon met harde tackles, natrappen, vasthouden. Levi floot een aantal keer af, met verwensingen als ‘kanker’ en ‘homo’ aan zijn adres tot gevolg. Nadat Lisse op een voorsprong van 3-0 was gekomen, werd de sfeer nóg grimmiger en klonken er op enig moment oerwoudgeluiden en een racistische opmerking toen een speler van Lisse op de grond viel. Levi zei er wat van, maar dat had geen effect. Begeleiders van VV Katwijk grepen niet in, zeggen enkele ouders na afloop van de wedstrijd.
Volgens de omstanders moedigde een van de coaches van VV Katwijk zijn spelers aan nog fysieker te gaan spelen. In de tweede helft liep het verder uit de hand. Aanleiding was een situatie in het strafschopgebied van FC Lisse waar Levi niet voor floot. Daarop gaf een Katwijk-speler de jonge scheidsrechter een duw. Levi wilde de speler met rood wegsturen, maar die trok de kaart uit zijn hand. „Ik kap ermee,” dacht hij, en hij floot de wedstrijd af.
Toen Levi het veld af wilde lopen, zag hij vanuit zijn ooghoek een van de coaches van Katwijk op zich af stormen. „Wie denk je wel niet dat je bent?,” bulderde de man, die wilde weten hoe hij heette. Een vader sprong tussen beiden in om de coach weg te houden. Met tranen in zijn ogen en onder begeleiding, verliet Levi het veld.
Jeugdvoorzitter Corleen Hoek van VV Katwijk bestrijdt desgevraagd deze beschrijving van het incident op verschillende punten. Volgens hem zou er niet gescholden en niet geduwd zijn en zou de rode kaart niet uit de handen van de scheidsrechter zijn gegrist. Op de andere punten gaat Hoek inhoudelijk niet in.
Trend van geweld
Het incident bij FC Lisse past in een trend van toenemend geweld in het amateurvoetbal. De KNVB meldde dit naar aanleiding van cijfers over het vorige voetbalseizoen: 1.864 wedstrijden werden gestaakt vanwege „wanordelijkheden”, een stijging van 11 procent ten opzichte van het seizoen ervoor. Het aantal tuchtzaken – variërend van schoppen tot ernstige bedreigingen – steeg met 10 procent naar 3.500. Het hoogste aantal ooit.
Reden voor de bond om het beleid aan te scherpen. Spelers moeten in het bezit zijn van een spelregelbewijs, alléén aanvoerders mogen met de scheidsrechter overleggen en bij verbaal en/of fysiek geweld richting de arbiter, worden vastgestelde wedstrijden van een team voor een bepaalde periode uitgesteld.
Daarnaast lanceerde de KNVB een landelijke campagne: ‘Week van de Scheidsrechter’. Tijdens deze week wil de bond alle scheidsrechters massaal bedanken voor hun inzet. Ook is zij een wervingscampagne begonnen.
Met ambulance afgevoerd
Precies een week eerder liep het in Alphen aan den Rijn bij een andere jeugdwedstrijd uit de hand. Het onder 15-elftal van de Leidse voetbalclub Lugdunum speelde tegen ARC. Na een conflict met de scheidsrechter haalde de Leidse trainer naar hem uit. De scheids raakte daarbij dusdanig gewond aan zijn keel dat hij per ambulance naar het ziekenhuis moest worden vervoerd. Daar werd hij geopereerd aan zijn strottenhoofd.
De 40-jarige jeugdcoach uit Leiden werd een dag later aangehouden en wordt door het Openbaar Ministerie verdacht van zware mishandeling, met zwaar lichamelijk letsel tot gevolg, aldus een woordvoerder van het OM tegenover het Leidsch Dagblad.
Dat een week na het incident in Alphen aan den Rijn een scheidsrechter bij FC Lisse eveneens door een elftalbegeleider wordt belaagd noemt Paul Heister „diep triest”. Heister (60) is ook scheidsrechter bij FC Lisse. Te meer, zegt Heister, omdat zijn jeugdige collega Levi Kortekaas „zo jong en enthousiast” is. „Scheidsrechters zijn keihard nodig, zowel op onze club als in het nationale Nederlandse voetbal.”
De sport kampt volgens de KNVB al jaren met een tekort. In 2016 telde de bond nog 34.000 arbiters, in 2024 waren dat er nog 27.000. Elk weekend worden ongeveer 32.000 wedstrijden gespeeld. Bij elke afmelding ontstaat direct een logistiek probleem, op elk niveau.
Paul Heister, scheidsrechter bij FC Lisse, fluit nadat hij gewond raakte alleen nog ,,leuke wedstrijden’’, zoals dames onder 17. ,,Maar ja, zelfs in de jeugd gaat het fout.”Foto Annabel Oosteweeghel
Paul Heister floot die zaterdagmiddag de wedstrijd van de meiden onder 17. Het fluiten van de dames en jeugd is een weloverwogen keuze. Vijf jaar geleden was hij zelf slachtoffer van geweld. De wedstrijd die hij floot liep in de laatste tien minuten uit op een vechtpartij. Heister probeerde een van de spelers tegen te houden. „Dat had ik nooit moeten doen.” Hij liep verwondingen op aan zijn gezicht en vermeed het voetbalveld een maand lang. Nu fluit hij alleen nog wat hij noemt „leuke” wedstrijden. „Bij de dames of jeugdwedstrijden is er meestal minder gedoe.” Hij adviseert Kortekaas hetzelfde te doen, „maar ja, zelfs in de jeugd gaat het fout”.
Welke gevolgen het incident bij FC Lisse heeft voor de betrokkenen is nog niet bekend. Wel staat vast dat Levi aankomende zaterdag „gewoon weer moet fluiten”, zegt Yolanda Richter, voorzitter van de arbitragecommissie bij FC Lisse. De club zal een officiële klacht indienen bij de tuchtcommissie van de KNVB tegen VV Katwijk en „kritisch kijken” naar welke wedstrijden Levi voortaan fluit. „Meer dan dat kunnen we niet doen.”
VV Katwijk wil niet reageren hoe er gevolg wordt geven aan dit incident bij de club. Ook Lugdunum wil niet delen wat de concrete gevolgen zijn na de aanval op de scheidsrechter bij ARC in Alphen aan den Rijn.
De KNVB zal naar aanleiding van de klachten die FC Lisse heeft ingediend beoordelen of er een tuchtzaak wordt opgezet, aldus een woordvoerder van de bond.
Niet te voorkomen
Na het eerdere geval van agressie in Alphen aan den Rijn liet de KNVB weten dat incidenten op het voetbalveld niet te voorkomen zijn. „Elk incident is er één te veel”, schreef de bond in een verklaring, „maar met 1,2 miljoen voetballers en honderdduizenden vrijwilligers en bezoekers is het niet realistisch dat we op nul incidenten kunnen uitkomen.” Op de vraag hoe de bond specifiek wil optreden tegen geweld tegen scheidsrechters wilde de KNVB niet ingaan. Op X bestempelde directeur amateurvoetbal Jan Dirk van der Zee de aanval op de scheids bij ARC als „een krankzinnige actie”, waar de bond „zeker werk” van gaat maken. „Je blijft altijd van de scheidsrechter af. Als je dat niet snapt dan heb je niets in het voetbal te zoeken.”
Levi Kortekaas is het daarmee eens. „Ik hoop dat dit soort figuren in de toekomst niet meer welkom zijn.” Dat een vijftienjarige jonge een volwassen man moet corrigeren op zijn gedrag, vindt hij „de omgekeerde wereld”.
Tegelijk is Kortekaas kritisch op zichzelf. Hij pauzeert even en zegt dan: „Ik had de coach een rode kaart moeten geven, maar dat durfde ik niet.” Of het commentaar op scheidsrechters ooit zal stoppen, vraagt hij zich af, maar het houdt hem niet tegen. Zijn droom is om KNVB-scheidsrechter te worden, een trapje hoger en professioneler dan een ‘clubscheidsrechter’. Vol overtuiging zegt hij: „Laat ze maar lullen, ik fluit.”
Nog niet zo lang geleden schreef ik een column over mijn kat die ik, samen met een dierenarts, alleen met de grootst mogelijke moeite onder mijn bed vandaan kon krijgen voor een behandeling. Daar zul je wel van geleerd hebben, zullen de lezers toen hebben gedacht. Ik moet ze teleurstellen.
Vorige week besloot mijn kat, Anna genaamd, dit verhaal een weergaloos vervolg te geven, zó weergaloos, dat ik het de lezers van toen niet mag onthouden. Anna, een Britse korthaar, was weer eens zo ziek als een raskat maar kan zijn – in mijn beleving zijn raskatten veel vaker ziek dan katten van het vuilnisbakkenras.
Wat was er nu weer aan de hand? Een ontsteking, misschien zelfs een tumor in de onderkaak, vermoedde mijn dierenarts. Ze verwees me door naar een in gebitsziekten gespecialiseerde arts in een dierenziekenhuis. Die vermoedde een abces in de kaak, gelukkig geen tumor. Het zaakje moest onder narcose worden leeggezogen, daar was geen ontkomen aan als ik herhaling wilde voorkomen. O nee?, moet Anna hebben gedacht, dat zullen wij eens zien.
Op de dag van de operatie trof ik zo uitvoerig mogelijk mijn voorzorgsmaatregelen. Omdat mijn vrouw niet meer thuis leeft en mij dus niet kan bijstaan, mag ik niets aan het toeval overlaten. Ik dichtte gaten onder kasten en stoelen met alles wat maar voorhanden was: kussens, schoenen, kleren, boeken. Mijn appartement zag er op den duur uit alsof een stel roofovervallers, onder leiding van Ridouan Taghi zelf, op zoek waren geweest naar mijn veronderstelde juwelen.
Elke opening naar de vrijheid leek afgesloten. Het werd tijd om Anna op te pakken en in haar hermetisch afgesloten reismand op te bergen. De taxi naar het ziekenhuis was al geregeld. Huppakee! In de keuken pakte ik Anna, gebogen over haar voederbakje, nogal grensoverschrijdend in de flanken. Ze keek me even verbijsterd aan en draaide zich toen soepel los uit het duel – Messi die Virgil van Dijk het nakijken geeft.
Ze sprong op de grond en haastte zich weg, de hoeken om, de zijpaden in. Waar was ze in godsnaam gebleven? Ik zocht de hele ruimte grondig af: de huiskamer, de slaapkamer, de badkamer, de keuken, de studeerkamer, de wc, het berghok, de gang, amper honderd vierkante meter in totaal. Nog geen muis leek zich daar voorgoed te kunnen verbergen – maar Anna wél.
Met groeiende wanhoop kroop ik over de grond om voor de zoveelste keer tevergeefs onder bed of bank te loeren. Roepen had geen enkele zin, maar toch deed ik het, wat restte me anders? Na een halfuurtje staakte ik mijn zielige pogingen.
Beneden claxonneerde de taxi. Ik meldde me gedwee bij de chauffeur, een Turkse man die me al eerder gereden had. Hij hoorde me gelaten aan. Je kon merken dat hij op het Turkse platteland, waar hij geboren was, zelden gehoord had van katten die niet naar het dierenziekenhuis wilden. „De kat…tja”, mompelde hij voor hij wegstoof.
Binnen belde ik meteen het ziekenhuis om me af te melden. Ze reageerden genereus, ik kon een week uitstel krijgen. Terwijl ik nog zat uit te hijgen in een verder doodstille woonkamer, kwam Anna plotseling binnen, de staart licht geheven, als in een bescheiden, maar toch trotse triomf. Het was duidelijk dat ze haar geheim nooit zou prijsgeven.
