Opinie | Zonder de verpleegkundigen krijgen we de ggz niet op de rit

Het kabinet stelt minister van staat Winnie Sorgdrager aan als regeringscommissaris om advies te geven over de samenwerking tussen het ministerie van Financiën en Stichting (Gelijk)waardig Herstel (SGH). Dat schrijft staatssecretaris Sandra Palmen-Schlangen (Herstel en Toeslagen, NSC) woensdag in een brief aan de Tweede Kamer.

SGH houdt zich bezig met het compenseren van ouders die gedupeerd zijn door de Toeslagenaffaire. Het is de wens van het kabinet dat de hersteloperatie van SGH opgeschaald wordt. Maar Palmen-Schlangen schrijft dat er „opnieuw een impasse is ontstaan” tussen het ministerie van Financiën en de stichting. „Voorop staat dat de gedupeerden van de toeslagenaffaire voorbij het onrecht worden geholpen […] Dat is uiteindelijk het doel waar wij in gezamenlijkheid voor staan.”

De Stichting (Gelijk)waardig Herstel werd opgericht door onder anderen prinses Laurentien. De stichting en de prinses raakten meermaals in opspraak. Laurentien zou grensoverschrijdend gedrag hebben vertoond richting ambtenaren, waarna ze terugtrad als voorzitter van de stichting. Ook raakte SGH in opspraak door de hoge beloningen die werden uitgekeerd aan eigen medewerkers.

Winnie Sorgdrager adviseerde de regering recent nog over de rol van het ministerie van Defensie bij het bombardement op de stad Hawija in Irak in 2015, waarbij 85 burgerslachtoffers vielen.

Delen

Mail de redactie

Het is gelukt: vijfenveertig dagen na de Duitse verkiezingen hebben de onderhandelingspartners CDU, CSU en SPD een coalitieakkoord bereikt. Daarmee krijgt Duitsland weer een ‘grote coalitie’ – een coalitie tussen de sociaal-democraten van de SPD en de christen-democraten van de CDU/CSU (die als ‘de Unie’ gezamenlijk meedoen aan verkiezingen). Daarmee komt „een eind aan alle speculaties”, zei CDU-leider en aanstaand bondskanselier Friedrich Merz tijdens een speciale persconferentie woensdagmiddag.

De afgelopen weken werd intensief onderhandeld door de partijen. In de Duitse media werd ondertussen gespeculeerd over mogelijke akkoorden, de verdeling van de ministeries en de namen van mogelijke ministers. „Veel van wat vermoed werd, zul je niet vinden, en veel van wat je niet vermoed had, zul je wel vinden”, zei Merz over het akkoord.

Grote verschillen overbruggen

Belastingverlagingen, bezuinigingen op sociaal beleid, lagere energieprijzen en een strenger migratiebeleid: de plannen zijn uiteengezet in een akkoord van 144 pagina’s dat Verantwortung für Deutschland, verantwoordelijkheid voor Duitsland, heet. Op de persconferentie presenteerden de partijleiders Friedrich Merz van CDU, Markus Söder van zusterpartij CSU en Lars Klingbeil en Saskia Esken van SPD de eerste plannen.

Het waren geen makkelijke onderhandelingen, benadrukten alle vier de partijleiders. In een internationaal overspannen klimaat – met daadwerkelijke en handelsoorlogen – moesten de onderhandelingspartijen grote verschillen weten te overbruggen. Van „geliefde projecten” moest door alle partijen „noodzakelijkerwijs” afstand genomen worden, zei Klingbeil, om ondanks de verschillen en de soms felle verkiezingscampagne tot een stabiele regering te komen.

Wie heeft welke principes moeten opgeven om tot dit akkoord te komen en wat zijn de verrassingen daarin?

Migratie

Zowel Merz als Söder somden verschillende maatregelen op die migratie moeten inperken, zoals aanhoudende grenscontroles, afwijzingen van asielzoekers aan de grens en uitzettingen van ‘criminele’ Syrische en Afghaanse vluchtelingen. Ook wordt familiehereniging de komende twee jaar stopgezet, kunnen migranten pas na vijf jaar Duits staatsburger worden (in plaats van drie), wordt in heel Duitsland de omstreden betaalkaart ingevoerd waarmee asielzoekers hun toeslagen slechts op specifieke plekken kunnen gebruiken, en verliezen Oekraïners hun speciale status.

De oplettende lezer ontwaart daaruit veel elementen uit Merz’ eerder ingediende motie die, onder luide kritiek, aangenomen werd in de Bondsdag met steun van de radicaal-rechtse AfD. De SPD stemde tegen. Ook die partij benadrukte in de campagne meermaals het belang van een strenger migratiebeleid, maar wilde ook oog houden voor hulp aan mensen in nood. Hoewel Klingbeil Duitsland tijdens de persconferentie nog altijd een Einwanderungsland (een migratieland) noemde en het recht op asiel „onaantastbaar”, lijkt de partij op dit gebied flinke concessies gedaan te hebben.

Markus Söder sprak van een „koerswijziging” op het gebied van migratie. Het ministerie van Binnenlandse Zaken, dat hierover gaat, wordt aan zijn partij toebedeeld.

Financiën en sociaal beleid

Ook op dit gebied overwinningen voor CDU/CSU: belastingen (zoals de vennootschapsbelasting) gaan omlaag en Bürgergeld (de sociale uitkering van Duitsland) wordt aan banden gelegd. Wel wordt het minimumloon verhoogd naar 15 euro per uur en blijft het relatief voordelige ‘Deutschlandticket’ voor het openbaar vervoer bestaan – speerpunten van de SPD. Esken, die de linkerkant van de SPD vertegenwoordigt, noemde tevens een commissie die gelijke lonen voor vrouwen moet realiseren.

Een van de grotere opgaven werd al eerder beslecht. Vorige maand wijzigde de Duitse Bondsdag de grondwetsbepaling over versoepeling van de Schuldenbremse, om miljardeninvesteringen in defensie, infrastructuur en (op aandringen van de Groenen) klimaat mogelijk te maken. Daarmee brak Duitsland met het historisch zuinige begrotingsbeleid – normaliter een stokpaardje van de Unie.

De vraag is hoezeer alle plannen uit het akkoord gerealiseerd zullen worden: tijdens de korte vragenronde zei Klingbeil dat alle plannen „onder voorbehoud” van de financiële haalbaarheid zijn.

CSU-partijleider Markus Söder, CDU-partijleider Friedrich Merz, en de SPD-covoorzitters Lars Klingbeil en covoorzitter Saskia Esken komen aan bij de persconferentie over het regeerakkoord.

Foto Hannibal Hanschke/EPA

Ministeries

Verrassend is dat SPD ondanks het slechte verkiezingsresultaat (16,4 procent van de stemmen, tegenover 28,5 voor CDU/CSU) zeven ministeries heeft weten binnen te halen. Verwacht werd dat dat er vijf zouden zijn. De Unie krijgt gezamenlijk tien ministeries: zeven voor CDU, drie voor CSU.

Er komen twee geheel nieuwe ministeries. Het ministerie voor Digitalisering en Staatsmodernisering moet het logge en nog altijd faxende Duitsland uit het bureaucratische slop halen. Ook het ministerie voor Onderzoek, Technologie en Ruimtevaart, of, in de woorden van Markus Söder, een “superhightechministerie” is nieuw.

CDU krijgt het ministerie van Buitenlandse Zaken, wat past bij Merz’ ambitie om van buitenlandpolitiek – met een sterk, verenigd Europa tegenover een onbetrouwbaar Amerika en een agressief Rusland – een zwaartepunt te maken. SPD krijgt het ministerie van Financiën en dat van Arbeid en Sociale Zaken. Dat zijn twee belangrijke posten: de eerste is tevens de vicekanselier en de tweede heeft het grootste budget van alle ministeries. Ook pensioenen, een belangrijk onderwerp in Duitsland, vallen onder dat ministerie.

Friedrich Merz wordt naar verwachting op 7 mei benoemd als nieuwe bondskanselier. Eerst moeten de leden van de verschillende partijen nog met de samenwerking instemmen.

Delen

Mail de redactie

Een week geleden, op 3 april, zat Hugo Bos, voorzitter van het conservatief katholieke genootschap Civitas Christiana in de rechtbank in Utrecht, vanwege het kort geding dat kenniscentrum Rutgers tegen het genootschap had aangespannen. Volgens Rutgers zou Civitas al jaren een lastercampagne tegen het kenniscentrum voeren.

Het was onrustig in de rechtszaal, medewerkers van Rutgers werden uitgescholden voor „vieze pedo’s” en tijdens die zitting koos Civitas voor de tegenaanval en beschuldigde Rutgers juist van een lastercampagne. De uitspraak van dit kort geding komt op 17 april.

Zes dagen later, deze woensdag, betreedt Hugo Bos weer een rechtbank. In Amsterdam dit keer, maar ook nu gaat het om een kort geding vanwege een vermeende lastercampagne. Nu zijn het kinderboekenschrijver Pim Lammers die samen met zijn uitgever een kort geding tegen Civitas Christiana hebben aangespannen. Lammers wordt door het genootschap al jaren in verband gebracht met pedofilie, op zowel de website als het onlangs gepubliceerde Zwartboek Lentekriebels.

In 2023 werden de eerste online aantijgingen aan het adres van Lammers door het genootschap gedaan, op basis van een fictief verhaal dat Lammers schreef voor volwassenen waarin seksuele handelingen tussen een kind en een volwassen man plaatsvinden. Hij zou dat jaar het kinderboekenweekgedicht schrijven. Influencers zoals Monique Smit en Kim Feenstra hielpen bij de verspreiding op social media. Niet lang hierna kreeg Lammers te maken met de eerste doodsbedreigingen en zag hij zich genoodzaakt om zich terug te trekken uit de Kinderboekenweek. Vier verdachten werden tot taakstraffen veroordeeld voor de bedreigingen.

Extra beveiliging

Vanwege de spanningen in Utrecht vorige week zijn er voorzorgsmaatregelen genomen. Er is extra beveiliging en waar de aanhangers van Pim Lammers in de zaal mogen plaatsnemen, worden de aanhangers van Civitas Christiana geacht om op de publieke tribune plaats te nemen. Van achter glas kijken zij op de rechtszaak neer.

Door te schrijven over pedofilie ben je een pedofilie-schrijver

De advocaat van Civitas Christiana neemt het woord. Hij betwist dat het genootschap onrechtmatige uitingen heeft gedaan en dat het altijd duidelijk is geweest over de christelijke achtergrond waarop zijn standpunten zijn gebaseerd. Ook bepleit hij dat het niet de organisatie was maar juist de influencers die Lammers als eersten met pedofilie in verband brachten. Civitas Christiana heeft zich slechts „gemengd in een debat dat al gaande was”. En: „Door te schrijven over pedofilie ben je een pedofilie-schrijver”, net zoals je een „voetbal-schrijver bent als je over voetbal schrijft.” Het genootschap geeft aan de bedreigingen heel vervelend te vinden en „keurt dreiging altijd af”.

En dan: waar Civitas Christiana bij Rutgers de tegenaanval opende, geeft de advocaat aan dat Hugo Bos en zijn genootschap bereid zijn „vrijwillig” te stoppen met alle uitingen die Lammers in verband brengen met pedofilie. Sterker nog: ze zullen alles verwijderen of waar nodig aanpassen. Er worden vellen papier uitgedeeld waarop desbetreffende 42 url’s staan, die verwijzen naar pagina’s met teksten over Lammers. De letters zijn klein. „Zelfs met mijn bril op kan ik dit niet lezen,” zegt de advocaat van Lammers.

Eerder wilde hij niet procederen, want hij hoopte dat de storm ging liggen

Verdachtmakingen

De advocaat van Lammers en zijn uitgever weerspreken de tijdlijn die Civitas Christiana geeft over wie wanneer het eerst de uitlatingen over Lammers deed. De advocaat beschrijft vooral hoe ingrijpend ze het leven van de kinderboekenschrijver hebben veranderd. „Hij is noodgedwongen onbereikbaar, ook voor mensen die het beste met hem voor hebben”. En ook: „Eerder wilde hij niet procederen, want hij hoopte dat de storm ging liggen.” Door de recente publicatie in het Zwartboek Lentekriebels zag hij toch geen andere keuze. „Pedofilie is een van de ergste beschuldigingen en zeker als het een kinderboekenschrijver betreft.”

De rechter ziet ruimte voor beide partijen om een regeling te treffen. Iets dat Lammers zelf graag wil, in een vonnis staat toch weer de associatie met pedofilie zwart op wit. Hij stelt voor dat partijen met elkaar in overleg gaan, maar heeft ook een aantal vragen. Zo vraagt hij naar het motief van de uitgeverij – de advocaat verklaart dat met de verdachtmakingen de uitgeverij wordt gehinderd in de exploitatie van boeken. „Moet de vrijheid van meningsuiting daarvoor wijken?” reageert de rechter.

Tegen Hugo Bos zegt de rechter: „Ik heb de website bekeken en jullie besteden veel aandacht aan Pim Lammers. Maar over het grootste recente kindermisbruikschandaal, binnen de Katholieke Kerk, kan ik niets vinden.” Bos antwoordt: „ Dat weet ik niet zeker.”

Ook Lammers wordt om een reactie gevraagd. „Ik heb bewust niet om rectificatie gevraagd. Ik vind het oprecht belangrijk om van mening te verschillen. Dat een meisje geen ridder mag zijn, dat mogen ze vinden. Maar ik kan me niet verhouden tot ongefundeerde verdachtmakingen.”

Beide partijen hebben een week om tot een regeling te komen. Komen ze er niet uit, dan krijgt de rechter alsnog het verzoek een uitspraak te doen. Maar de spanning is uit de lucht.

Delen

Mail de redactie