Opinie | Zo weren slimme steden de hitte – méér hiervan graag

‘Meneer Bond, u blijft mij maar tegenhouden om u een amusante dood te bezorgen”, merkt Sir Hugo Drax op in de James Bond-film Moonraker (1979). Drax is een leverancier van spaceshuttles voor de Amerikaanse regering en heeft ondanks dat hij Bond (Roger Moore) hartelijk welkom heet niet de beste bedoelingen met de man die graag martini’s drinkt („shaken, not stirred”). Deze Bond bevat zowel ruimtevaartambities als achtervolgingsscènes met een Venetiaanse gondel, waardoor ook menig brug kapotgaat totdat Bonds gondel een amfibievoertuig wordt waarmee hij het San Marco-plein op kan varen. Het is alsof Jeff Bezos, ook niet te beroerd om Venetië weer wat verder kopje onder te duwen met zijn trouwfestijn dat te groot was om in de Verenigde Staten te vieren, zelf onderdeel van de plot was. In ieder geval is het aan Bezos om straks met Amazon merchandise te verkopen van de nieuwe Bond.

Hoe de nieuwe James Bond eruit komt te zien, is nog gissen. Wel zijn fans positief gestemd omdat de Canadese regisseur Denis Villeneuve de nieuwe Bondfilm gaat maken. De eerste vraag zal zijn hoe de nieuwe Bond opstaat uit de dood. In de laatste film, No Time To Die (2021), werd hij immers opgeblazen nadat hij zich opofferde voor vrouw en dochter, en voor de wereld. Nu is Bond wel vaker uit de bijna-dood opgestaan, en ook No Time To Die liet nog een mogelijkheidje open dat de dood niet definitief is. Alleen: is een nieuwe James Bond nog wel een goed idee?

Tradities zijn er om in ere te houden. De Craig-Bond zocht de grenzen van het archetype op door wat getroubleerder en empathischer te zijn dan de vorige Bonds doorgaans waren. En de zoektocht van het personage naar een nieuwe acteur is inmiddels ook al traditie, waaraan zelfs het commentaar van NRC niet aan ontsnapt. Wie al te halsstarrig vasthoudt aan traditie, zal vinden dat de nieuwe Bond weer een man moet zijn, een witte Brit, een misogyne, snobistische sadist met een vleugje ironie waarbij de vrouw iets is om seks mee te hebben of om hulpeloos een ellendige dood te laten sterven. Wat betreft de tijdgeest anno 2025: de Koude Oorlog is terug en xenofobie is weer in de mode, dus dat hoeft geen belemmering te zijn om de draad weer op te pakken zoals die voor Craig was blijven liggen.

De nieuwe Bond wordt volgens de bookmakers en 007-kenners een man. Voor de merchandise is het handig als het ook nog eens een witte man is, want James Bond mag dan opgekomen zijn als filmheld toen de Britten als post-koloniaal land hun beste tijd hadden gehad, de onsterfelijke held die probleemloos moordt, was een uitstekend Brits exportproduct.

Tegelijkertijd kan het ook aan Villeneuve zijn om – in een tijd waarin Andrew Tate omarmd wordt, steeds meer politici trots op een apenrots zitten en politieke correctheid wordt verward met basisfatsoen – een weg te vinden in het creëren van een Bond die tegen de trend in durft te gaan en misschien zelfs een antiheld is, omdat de wereld niet gebaat is bij nietsontziende, zwart-witwereld met eenduidige helden en eenduidige vijanden.

Wellicht is de dood van Bond zelfs om te zetten in perfecte merchandise. Dan kan Bezos zeggen: „Meneer Bond, u hield mij niet tegen om u een amusante dood te bezorgen.”

Delen

Mail de redactie

Heerlen

Zoom in

Dit busstation in Heerlen is onderdeel van het Maankwartier, een nieuwe wijk in het centrum van de stad. De wijk en de pergola zijn ontworpen door Michel Huisman, een Nederlandse kunstenaar en morfoloog. De gigantische met klimplanten begroeide stalen pergola zorgt voor een schaduwrijke en aangename plek om op de bus te wachten. De wisteria’s (blauwe regen) bieden verkoeling, ook zouden zij de luchtkwaliteit verbeteren en de stedelijke biodiversiteit versterken.

Alkmaar

Zoom in

Zoom in

Zoom in

Alkmaar, Winkelstraat de Laat

Foto Bureau B+B Stedebouw en Landschapsarchitectuur

In Alkmaar is winkelstraat De Laat volledig vernieuwd als onderdeel van de vergroening van het historische centrum. De straat kampte met hittestress, leegstand en verharding, en werd in 2021 getroffen door wateroverlast. Bureau B+B maakte een plan dat klimaatadaptatie en verblijfskwaliteit combineert. Grote verdiepte plantvakken vangen regenwater op en voorkomen overstroming. Meer dan zestig bomen bieden schaduw en verkoeling. De waterelementen geven de straat een eigen karakter. Fietsverkeer wordt omgeleid om ruimte te maken voor terrassen en ontmoetingsplekken. Het resultaat? Een koelere, groenere straat waar mensen langer blijven én waar lege winkelpanden sneller een nieuwe uitbater krijgen.

Rotterdam

Het Driehoeksplein in de Rotterdamse wijk Bospolder-Tussendijken is opnieuw ingericht als het groene en levendige Driehoekspark. Van een grote asfaltvlakte naar een duurzamere en klimaatadaptieve ontmoetingsplek voor de hele buurt. In de oude situatie werd op dit schoolplein tijdens hete dagen in de volle zon 70 graden Celsius aan de grond gemeten. Samen met buurtbewoners, de Valentijnschool en ondernemers is gewerkt aan een nieuw ontwerp. De uitkomst: 2.500 vierkante meter nieuw groen, 26 extra bomen, een sportveld met wateropslag, een ‘sprokkelpad’ en diverse zit- en speelplekken. Zo werd het kale plein een groen park, voor spelen, sporten, ontmoeten en zelfs buiten lesgeven. Iets wat een aantal jaar geleden ondenkbaar was.

Delen

Mail de redactie

Na de NAVO-top in Den Haag, haalt men in Nederland over het algemeen opgelucht adem. De Amerikaanse president Donald Trump was aanwezig en bijzonder goedgeluimd, de Verenigde Staten zijn binnenboord gebleven, en de eenheid van de NAVO is min of meer intact.

Ook de slotverklaring geeft op het eerste gezicht reden tot optimisme: de ‘blijvende steun’ aan Oekraïne wordt expliciet genoemd, de toewijding aan artikel 5 van wederzijdse verdediging wordt benadrukt, en ‘de bondgenoten’ committeren zich aan het spenderen van 3,5 van het BBP aan defensie en 1,5 procent aan defensie-gerelateerde zaken. Maar een ander, fundamenteler, aspect van de slotverklaring blijft volledig onderbelicht.

Het was tot nu toe gebruikelijk om in de slotverklaringen niet alleen artikel 5, maar ook artikel 1 van het NAVO-verdrag te onderstrepen. Daarin worden de bondgenootschappelijke waarden in het kader van ‘internationale vrede en veiligheid en rechtvaardigheid’ alsmede de doelstellingen van de Verenigde Naties beklemtoond.

Omissie

In de slotverklaringen van de afgelopen jaren kwamen deze bewoordingen expliciet terug in de eerste alinea(’s), vaak nog geëxpliciteerd door verwijzingen naar mensenrechten, de op regels gebaseerde internationale orde en de aard van de NAVO als defensief bondgenootschap. Dit alles ontbreekt in deze slotverklaring. Dat is pas echt een opvallende afwijking in vergelijking met voorgaande slotverklaringen.

Met een Amerikaanse president die NAVO-bondgenoten Canada en Groenland het liefst zo snel mogelijk zou inlijven, de Gazastrook ziet als mogelijke Rivièra van het Midden-Oosten en Poetin niet als agressor van de oorlog in Oekraïne bestempelt, is deze omissie natuurlijk geen toeval. De zogeheten ‘rules-based order’, die na de Tweede Wereldoorlog mede door de Amerikanen is opgetuigd, brokkelt in razendsnel tempo af.

Terwijl Trump er geen geheim van maakt weinig affiniteit met internationaal recht te hebben, zijn ook vele NAVO-leiders medeplichtig door de humanitaire catastrofe in de Gazastrook geen genocide te noemen, terwijl dat inmiddels door experts stevig is onderbouwd. Juist daarom baart het zorgen dat deze slotverklaring slechts lippendienst bewijst aan de internationale rechtsorde.

Trump heeft het Trojaanse paard van wetteloosheid de NAVO binnengesmokkeld

Dit is des te problematischer in het kader van de sterk stijgende defensie-uitgaven. Met een immer agressiever Rusland en een immer onbetrouwbaardere VS is het vredesdividend van na de Koude Oorlog inderdaad op. Maar aan welke ethische en morele criteria worden deze investeringen getoetst als internationaal recht en mensenrechten naar de achtergrond verdwijnen? Waar blijft onze vrijheid, als de op regels gebaseerde orde, die daarvan al tachtig jaar het fundament vormt, ongenoemd blijft? Waar gaat ons geld naar toe als vrede, rechtvaardigheid en mensenrechten geen expliciete doelstellingen meer zijn? Wat betekent het dat Rutte als NAVO-baas bij de afsluiting van de NAVO-top heeft gezegd dat de alliantie niet alleen „sterker en eerlijker”, maar ook „dodelijker” is geworden? Is de moraal niet langer dubbel, maar volledig zoek?

We hebben de afgelopen maanden al gezien wat er gebeurt als de Amerikaanse president alle ethische normen aan zijn laars lapt. De Russische aanvallen op Oekraïne worden na ieder telefoontje tussen Poetin en Trump alleen maar heftiger, de inwoners van Gaza komen in groten getale om, en Amerika zelf koerst in sneltreinvaart richting een autocratie.

Ongebreidelde vleierij

Intussen werd de NAVO-top voor Trump een platform om zichzelf te bewieroken en onwelgevallige media – op Nederlandse bodem – de grond in te boren. Dat er ongebreidelde vleierij, een misselijkmakend tekstbericht en een overnachting op Huis ten Bosch voor nodig zijn om Trump gunstig te stemmen, is wellicht onvermijdelijk. Maar dat de slotverklaring van de NAVO indirect de erosie van internationaal recht lijkt te sanctioneren, is angstaanjagend.

Het ongekwalificeerde triomfalisme over de NAVO-top is daarom misplaatst. Artikel 5 staat nu nog overeind, maar artikel 1 is buiten beeld geraakt. Trump is binnenboord, maar hij heeft het Trojaanse paard van wetteloosheid de NAVO binnengesmokkeld. De slotverklaring van deze NAVO-top heeft de op regels gebaseerde internationale orde impliciet ten grave gedragen. Dit is geen moment om opgelucht adem te halen. Dit is een moment om ons te herbezinnen op de fundamenten van de NAVO. Juist met de extra investeringen in defensie weegt deze opgave extra zwaar. Laten we hopen dat onze politici artikel 1 er even bij pakken als ze de doelen bepalen voor de extra defensie-uitgaven. We moeten scherp op het netvlies te hebben wat we precies verdedigen. Zo kunnen we nog voorkomen dat deze NAVO-top de geschiedenisboeken ingaat als een pyrrusoverwinning.

Delen

Mail de redactie