N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data102893480-fc2a7a.jpg)
Sigrid Kaag te zijn, althans: zo iemand. Kon ik dat maar! Zulke gedachten heb ik vaak gehad, vroeger, toen Kaag nog een indrukwekkende diplomaat was. Als zíj nu eens in het landsbestuur kwam, dacht ik, en dachten dus ook veel anderen, dán hadden we tenminste iemand die de wereld kent, die thuis is in het diplomatieke verkeer, die haar talen spreekt, die veel ervaring heeft, die tactvol is en beschaafd en – nu ja, wat niet eigenlijk.
Niet dat ik van haar partij ben, maar dat maakt niet altijd uit. En bij dat alles speelde natuurlijk ook mee dat Kaag een vrouw was. Als vrouw vind je het soms, vaak misschien wel, plezierig om een bewonderenswaardige seksegenote te hebben, aangezien de meeste door de wereld bewonderenswaardig gevonden personen nu juist geen seksegenoten zijn.
Enfin, Kaag kwam naar Nederland en ging in het landsbestuur en we weten allemaal hoe dat nu afgelopen is.
Natuurlijk viel ze soms ook tegen – wie niet? Barack Obama bleek destijds ook niet de uitkomst van alle dromen, niemand op wie veel geprojecteerd wordt, kan dat allemaal in vervulling laten gaan en zeker niet als hij of zij maatregelen moet nemen en compromissen moet sluiten. Alleen dictators kunnen grote veranderingen rap doorvoeren.
Uitzinnig gehaat
Maar even los van fouten of tegenvallers. Er gebeurde iets heel anders dan ik had gedacht: in plaats van dat ze bewonderd werd, werd Kaag al spoedig door een deel van het publiek uitzinnig gehaat. Alles wat ik zo plezierig vind, haar beheersing, haar formuleringen, haar kennis, haar kosmopolitisme bleek een bron van afschuw te zijn. En dat ze een vrouw is, dat vooral.
In een interview met Ischa Meijer zei Andreas Burnier ooit dat ze het heerlijk vond om ouder te zijn, want dat het zo’n opgave is om een jonge vrouw te zijn. Dat is zo. Jonge vrouwen worden van alle mensen het minst serieus genomen, hoe goed ze ook in hun vak zijn; de wereld wemelt van de mannen die ze graag willen uitleggen waar het in dat vakgebied nu écht om gaat, vooral als zo’n vrouw het in haar hoofd haalt om in het openbaar een mening te hebben. Ouder worden helpt dan, denk aan Golda Meir of Madeleine Albright, aan Margaret Thatcher of Angela Merkel – vrouwelijke politici met onmiskenbaar gezag.
Ik heb eigenlijk geen idee wat die zoal voor brieven kregen, of die ook voortdurend met de dood, met verminking en verkrachting bedreigd werden. Merkel werd aanvankelijk ook niet serieus genomen: ‘Kohls meisje’. Nou, dat meisje liet in de loop der jaren al die neerbuigende mannetjes alle hoeken van de kamer zien. Maar wat ouder zijn helpt niet genoeg, blijkbaar.
Een potje schriftelijk verkrachten is altijd leuk, blijkbaar
Kaag, die aan zware beveiliging gewend was in de gebieden waar ze werkte, vertelde in 2021 in de rechtszaal dat ze nog nooit zo bang was geweest als in Nederland. Daar stond een man terecht die via Facebook had laten weten: „Bij deze geef ik u de melding dat ik voor vanavond 24.00 uur Sigrid Kaag ga aanvallen en zo ga verwonden dat ze of dood is, of nooit meer haar functie kan uitvoeren.”
Vrouwelijke politici worden nog veel meer bedreigd en beledigd dan mannelijke politici, dat is uit onderzoek gebleken. En Sigrid Kaag, zo zocht De Groene Amsterdammer een paar jaar geleden uit, kreeg in absolute zin de meeste haatberichten. Sylvana Simons, ook een politica die bedolven wordt onder haatberichten, vertelde: „Het gaat áltijd over het lichaam. De racist en de seksist, ik kan ze moeilijk uit elkaar houden, hebben het allebei over het lijf. Over de kleur van dat lijf of over of je een lekker wijf bent of juist te oud.” En lekker of niet lekker, een potje schriftelijk verkrachten is altijd leuk, blijkbaar. Een bepaald soort mannen ziet dat kennelijk als een vorm van plicht, het staat ze weliswaar tegen bij zo’n oud/lelijk wijf, maar het zou beter zijn als die vrouw eens flink te pakken genomen werd, liefst op een pijnlijke en vernederende manier.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data88824483-a4679d.jpg)
De gehate vrouw heeft zich ook altijd ‘laten neuken’ door een onwaardig iemand (een buitenlander!) of ze is een ‘hoer’. Gewoon, omdat vrouwen die geen maagd meer zijn sowieso in zekere zin hoeren zijn. Juist vrouwen die bewonderenswaardig zijn in hun kracht, hun kennis, hun taal, hun moed moeten naar beneden gehaald worden – zie ook de voortdurende beledigingen en dreigementen jegens Femke Halsema. Behalve vrouw-zijn, wat al een nadeel van jewelste is, kun je weinig slechtere kenmerken hebben dan hetzij van niet-Nederlandse origine zijn, hetzij macht hebben en weten waar je over spreekt. Dat is elitair, en weinig wekt zoveel afschuw.
Het is een nogal onthutsende gedachte dat juist alles wat ik aan Sigrid Kaag bewonderde, haar zo gehaat maakte dat ze het nu opgeeft. En nog onthutsender dat er mensen zijn die schouderophalend zeggen: „Dat hoort er nu eenmaal bij.”
Oh ja? Zullen we uw man eens komen verkrachten?
