Opinie | Verbied de propaganda voor vliegvakanties

Posted on July 20, 2023 by admin

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

Klimaatopwarming Vliegen vernietigt het klimaat. Het is een verslaving, net als roken, drinken en gokken. Maak daarom ook een eind aan reclame voor vliegen, bepleit Marijn Ruhaak.

20 juli 2023 om 15:50

Leestijd 3 minuten

Voor negentien euro naar Istanboel of voor een prikkie zorgeloos een strandje pakken op Ibiza. Aan vliegadvertenties geen gebrek. Dat is niets nieuws, maar anno 2023 op zijn minst opmerkelijk. Als we reclames voor online gokken aan banden leggen en strenge regels stellen voor drankreclame, waarom rekenen we dan niet af te met het aanprijzen van klimaatvernietigende vluchten?

De tijd dat de Marlboro-man de bushokjes sierde is al ruim twintig jaar voorbij. Lukraak alcohol aanprijzen mag niet en onlangs kwam er ook definitief een einde aan ongerichte reclame voor online kansspelen. De reden? Van roken ga je dood, alcohol verpietert jeugdige hersenen en gokken verslaaft grote groepen burgers.

De overheid trof maatregelen tegen het aanprijzen van deze schadelijke verslavende gewoonten. Dat gaat natuurlijk niet zomaar. Promotie van producten of diensten valt onder de vrijheid van meningsuiting en je moet met goede argumenten komen om die in te perken. Een van die argumenten is dat deze diensten en producten een gevaar zijn voor de volksgezondheid. Dat is roken en overmatig drinken en daarom mag je sigaretten en alcohol niet ongebreideld aan de man brengen.

Gevaar

Vliegen brengt de volksgezondheid ook in gevaar. Dat behoeft weinig uitleg: vliegen is desastreus voor het klimaat en klimaatverandering is op haar beurt funest voor de gezondheid van planeet, mens en dier. Op een paar klimaatwappies na, zijn we het daar toch wel over eens.

Dat we minder of beter nog niet moeten vliegen, snappen we dus wel. De vraag is alleen: hoe zorgen we ervoor dat we met zijn allen minder vaak het vliegtuig instappen? Dat we dat uit eigen beweging gaan doen is wensdenken. We willen wel (zeggen we), maar het lukt ons niet. Dat blijkt wel uit de torenhoge winst die KLM na corona boekte. Je kunt boos zijn over de bonus die het personeel daarvoor ontving, maar het werkelijke schandaal is het feit dát KLM zo’n winst had gemaakt. Kennelijk waren we allemaal toch weer in het vliegtuig gestapt.

Lees ook: Brussel pakt misleidende groene claims – ofwel greenwashing – aan

Corendon-baas Atilay Uslu concludeert terecht: „We zijn verslaafd aan vliegen.” We weten dat alternatieve reisvormen beter zijn, maar het voordeel, gemak, comfort en plezier winnen het telkens opnieuw van ons geweten. Dat sussen we met smoesjes en goedpraterij. We gebruiken een plastic zakje minder of douchen een minuutje korter, maar ons vlieggedrag verandert niet.

Dat is ook lastig. Zeker wanneer je voortdurend wordt overgehaald om voor het vliegtuig te kiezen: goedkoper, sneller. Er is weinig verschil met verslavende middelen zoals roken, drank en drugs of kansspelen. Stoppen met roken is knap lastig als je om de haverklap een sigaret wordt aangeboden en je onthouden van alcohol is een flinke uitdaging op een bierfeest. Het lijkt me op zijn minst naïef te denken dat ons vlieggedrag verandert als aanbieders er alles aan doen ons het vliegtuig in te krijgen.

Zo kun je alles verbieden wat het leven leuk maakt, hoor ik al roepen

Was je van plan deze zomer een duurzame treinreis te boeken? Grote kans dat alle abri’s, commercials en pop-ups je anders laten besluiten. Eenmaal bij de online kassa van de treinaanbieder aanbeland, voel je je een dief van je eigen portemonnee: je bent er inmiddels van doordrongen dat je echt veel sneller, goedkoper en gemakkelijker op je reisbestemming kunt komen als je gewoon het vliegtuig pakt.

De enige serieuze aanpak is dus een verbod op dit soort klimaatvernietigende propaganda. Dat vinden ook verschillende gemeenten die in hun regio dergelijke reclame willen verbieden. Het lastige is dat dit soort initiatieven vaak stranden in een gehakketak over regeltjes en bevoegdheden. Alleen de gemeente Zwolle wist met een verordening tot een echt verbod op fossiele reclame te komen. Maar die stad is een druppel op de gloeiende plaat.

Landelijke aanpak

Als het al lukt om de boel aan banden te leggen, komt een gemeente niet verder dan een verbod op reclame in de buitenruimte. Over wat er op het scherm van je laptop, televisie of telefoon verschijnt, gaan zij niet. Voor echte stappen heb je een landelijke aanpak nodig. Die kan er komen, ook in de reservetijd van dit demissionaire kabinet. Of om de woorden van Tweede Kamerlid Raoul Boucke (D66) te herhalen: „Het kabinet is demissionair, maar klimaatverandering niet.”

En dat geldt net zo goed voor de Tweede Kamer. Genoeg partijen hebben een dergelijk reclameverbod in hun verkiezingsprogramma opgenomen. Als zij de Urgenda-uitspraak serieus nemen en hart hebben voor de volksgezondheid, wachten zij niet tot we een verkiezing en formatie verder zijn. Want we weten allemaal: dat kan wel even duren.

Critici zullen zeggen dat een dergelijk verbod een vergaande betutteling is. Zo kun je alles wel verbieden wat het leven leuk maakt, hoor ik al roepen. Want even een Big Macje scoren is ook niet goed voor de planeet en voor een simpele jeans zijn ook heel wat badkuipen aan water nodig. Allemaal waar, maar bedenk wel dat je met de CO₂-uitstoot van één Big Mac nog geen vijf kilometer kunt vliegen. Dat zijn dus heel veel Mac-bezoekjes voordat je in Rome bent. Ook zul je jezelf best wat jeans moeten aanmeten om aan die uitstoot te komen.

Daarmee wil ik niet zeggen dat ik voorstander ben van fastfood- en fashionmarketing. Ik denk dat het een goed idee is als we eens kritisch gaan nadenken welke rol reclame anno 2023 moet spelen in onze samenleving. Waarom prijzen we producten aan die de wereld om zeep helpen en de volksgezondheid in gevaar brengen? Volgens mij is het hoogstnoodzakelijk dat we onze eigen huidige attitude eens onder de loep nemen en ons wapenen tegen klimaatvernietigende reclame.

Een versie van dit artikel verscheen ook in de krant van 21 juli 2023.

Pro-Palestijns protest op Mediapark, omdat NOS ‘Israëlisch frame’ zou overnemen

admin
November 26, 2024
0

Actiegroep XR Justice Now, een tak van klimaatgroep Extinction Rebellion, protesteert dinsdagochtend bij het NOS-gebouw op het Mediapark in Hilversum. Ongeveer twintig demonstranten, sommigen gehuld in witte pakken met afdrukken van rode handen erop, scanderen „NOS, schande, bloed aan je handen”. Ook hebben ze spandoeken aan het gebouw opgehangen met de leuzen „NOS stop legitimatie van genocide” en „Taal is niet neutraal”. Drie aan elkaar vastgeketende actievoerders met gezichtsbedekking liggen voor de ingang.

De actiegroep vindt dat de publieke omroep geweld en genocide „legitimeert”, omdat het „klakkeloos” de „Israëlische framing” zou overnemen, zo is te lezen in een verklaring op de Instagram-pagina van de groep. XR Justice Now geeft in de verklaring geen voorbeelden van de gehekelde berichtgeving.

NOS ontstemt

De demonstranten roepen de NOS op om „haar plicht” na te komen door op een „onbevooroordeelde en waarheidsgetrouwe” manier verslag te doen van de situatie in het Midden-Oosten. Ze vinden dat de woordkeuze van NOS-journalisten „direct invloed” heeft op de werkelijkheid.

De NOS is niet te spreken over de actie. “Over onze journalistieke keuzes of ons woordgebruik gaan we altijd graag met iedereen in gesprek. Dit is alleen niet de manier”, laat Giselle van Cann, hoofdredacteur van NOS Nieuws weten. „Ik vind het onaanvaardbaar dat deze demonstranten de toegang tot onze redactie vanochtend blokkeren, en dat mijn collega’s zich onveilig voelen,” zegt ze.

Politie aanwezig

De politie is aanwezig, maar grijpt vooralsnog niet in, schrijft de NOS. Volgens een woordvoerder van de publieke omroep heeft het protest geen invloed op de programmering.

De subgroep van Extinction Rebellion zegt ook de aandacht te willen vestigen op de „systematische Israëlische aanvallen” op journalisten die volgens de actiegroep als „oorlogsmisdaden” moeten worden bestempeld. XR Justice Now had het protest live uitgezonden op Instagram en trok zo’n twintig kijkers.

Politie op twee gevallen na tevreden over optreden tijdens pro-Palestijnse studentenprotesten UvA

admin
November 26, 2024
0

De politie heeft tijdens de studentenprotesten op campussen van de Universiteit van Amsterdam (UvA) afgelopen voorjaar in twee gevallen buitenproportioneel geweld gebruikt tegen pro-Palestijnse demonstranten. Dat concludeert de politie op basis van een intern onderzoek. In het algemeen zou het geweld „goed toegepast” en „uitlegbaar” zijn geweest, schrijft de politie.

In navolging van grootschalige studentenprotesten op campussen in de Verenigde Staten, organiseerden Nederlandse pro-Palestijnse actiegroepen afgelopen voorjaar ook demonstraties in Amsterdam. Zowel op de Roeterseilandcampus als bij Oudemanhuispoort, twee locaties van de UvA, kwamen honderden demonstranten samen met de intentie om daar te overnachten. Ze zetten tenten op, brachten eten mee en wierpen barricades op om de politie tegen te houden. Op beide locaties gebruikte de politie geweld om de demonstranten uiteindelijk weg te krijgen.

‚Naar de grond gewerkt’

In één geval zou een politiemedewerker zijn uitgescholden voor „vuile kankerlijer”, waarna de agent de persoon „naar de grond werkte”. Dat had niet mogen gebeuren, stelt de politie. In het andere geval zou een agent van de Mobiele Eenheid (ME) meermaals een demonstrant hebben geslagen met de wapenstok terwijl die geen kant op kon en geen gevaar vormde. Ook dit vond niet „binnen het wettelijk kader” plaats, oordeelde de hulpofficier van justitie.

In totaal hebben 59 mensen klachten ingediend vanwege het politieoptreden bij de UvA-protesten. In meer dan de helft van de gevallen kwamen die van mensen die de demonstraties niet zelf hadden bijgewoond maar filmpjes hadden gezien. Met die klachten doet de politie niets. De overige klachten, van mensen die fysieke of emotionele schade zeggen te hebben opgelopen, leidden uiteindelijk tot vier aangiften, die het OM nog moet wegen.

De Amsterdamse politiechef Peter Holla schrijft in een brief naar de veiligheidsdriehoek dat hij het betreurt als mensen nog steeds last hebben van het politiegeweld. Hij vraagt ook om begrip voor de agenten. „Agenten zijn bekogeld met stenen en zwaar vuurwerk, werden met brandblussers in hun gezicht gespoten en werden zelfs aangevallen met ammonia.” Tien agenten zijn gewond geraakt, van wie één blijvende tinnitus heeft opgelopen.

Tv-recensie | Laat quizmarathondeelnemers af en toe even op hun rug liggen en naar de wolken kijken

admin
November 26, 2024
0

„Laat de mensen maar leven, als ze dat willen, en daarna doodgaan, ieder op zijn beurt”, schreef Wisława Szymborska in 2002. „Zij, de wolken, hebben met heel dat vreemde gedoe niets te maken.” De woorden van de Poolse dichteres stonden aan het eind van Even lucht (EO) in de wolken geschreven, als een wijsheid die de korte documentaire in perspectief moest plaatsen. De afgelopen twintig minuten waren gevuld geweest met beelden van mensen die op hun rug in de achtertuin, op een grasveld of naast een kippenhok lagen. Op verzoek van de documentairemakers namen ze daar de tijd om midden op de dag hun blik omhoog te keren. Met hun ogen op de wolken vertelden ze waar hun gedachten nu naartoe gingen.

Bij de jonge deelnemers richtten die gedachten zich vooral op de toekomst en alle angsten en verlangens die daarbij kwamen kijken, terwijl de oudere deelnemers veelal terugblikten op het verleden: soms tevreden, soms met spijt. De thema’s die de wolkenkijkers bezighielden varieerden van behapbaar en concreet tot beangstigend groot. Latrelaties en terminale ziektes, vliegvakanties en klimaatverandering. Ik kwam er niet over uit of ik dat troostrijk of juist beangstigend vond: het idee dat je die dromen en zorgen met zo veel mensen deelt. En dat het de wolken die aan je voorbijtrekken uiteindelijk worst zal wezen hoe veel van je dromen en nachtmerries werkelijkheid worden.

Omdat maandag me wat vroeg leek voor een existentiële crisis ruilde ik de wolken in voor SBS6 (in jargon noemen we dit ook wel een ‘vibe shift’). Daar is sinds vorige week iedere avond Lotto De Quizmarathon (Talpa) te zien – of, in de woorden van presentator Rob Kamphues: „Het grootste quizevenement uit de Nederlandse tv-geschiedenis”, bestaande uit „zo’n 32 uur lang alleen maar quizen, quizen en nog eens quizen, met een selectie van de meest fanatieke quizfanaten .” Die quizfanaten nemen de uitdaging ontroerend serieus en worden behandeld als ware artiesten. Niet alleen kunnen ze backstage gebruikmaken van „speciale faciliteiten”, waaronder een ijsbad, een hometrainer en een doos Trivial Pursuit; ze mochten van tevoren ook een rider (wensenlijst) inleveren met „etenswaar die goed is om supergefocust de 32 uur durende marathon door te komen.” Zo kan het dat ze tussen de quizrondes door met een verhit hoofd de coulissen inlopen terwijl ze dingen zeggen als: „Het is nu tijd voor de hummus.”

Spijtig is het wel dat de marathon is opgeknipt en uitgesmeerd over meerdere weken. Dat geeft je als kijker de gelegenheid om je avond na avond iets slechter te voelen over je groeiende ongeduld. Want geef toe: je kijkt niet voor de triviafeitjes. Je kijkt omdat je wil zien hoe lang het duurt voor de hummus uitwerkt en de eerste uitgeputte quizfanaat van de hometrainer dondert.

Slaaptekort

Misschien dat de bedenkers van het format voorvoelden dat veel kijkers om die reden pas bij de laatste afleveringen aanhaken, als het slaaptekort van de kandidaten het best zichtbaar wordt. Dat dat de reden is voor het extra drama-element dat ze hebben toegevoegd: de kandidaten delen zich steeds op in twee teams, en aan het eind van elke ronde stemt het verliezende team een van de eigen leden weg. Het weggestemde lid mag dan weer zelf een ander teamlid aanwijzen om het tegen op te nemen in een duel. Wie verliest, vertrekt.

Al dat gehannes met messen in ruggen leidde in aflevering één al tot betraande oogjes bij de weggestemde deelnemer. Zo’n deelnemer zou je eigenlijk ook even buiten op zijn rug moeten leggen, vind ik. Voor een beetje perspectief. „Laat de mensen maar quizzen, als ze dat willen”, zou je tegen hem moeten zeggen; „en daarna weggestemd worden, ieder op zijn beurt. Zij, de wolken, hebben met dat hele vreemde gedoe niets te maken.”

Luister naar