N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Herman Mencke
De enthousiaste gepensioneerde marineofficier leidt ons door de 78 meter lange onderzeeër Tonijn. In zijn tijd bevonden zich 67 mensen aan boord en er werd door vele collega’s gerookt. Hij vertelt daarna dat de onderzeeboot maximaal tweeënhalf tot drie dagen onder water kon blijven. Op mijn vraag hoe men wist dat de verse lucht op raakte, zegt hij: „Als de sigaret niet meer wilde branden.”
Lezers zijn de auteurs van deze rubriek. Een Ikje is een persoonlijke ervaring of anekdote in maximaal 120 woorden. Insturen via [email protected]
Zanger Douwe Bob heeft op advies van de politie samen met zijn gezin Nederland verlaten. „Om de veiligheid van m’n gezin en mezelf te waarborgen hebben wij besloten voorlopig te vertrekken”, schrijft de zanger op zijn Facebookpagina.
Afgelopen zondag besloot de zanger – volledige naam: Douwe Bob Posthuma – op het laatste moment om niet op te treden tijdens Jom Ha Voetbal, een jaarlijkse familiedag voor Joodse (groot)ouders en (klein)kinderen in Amsterdam. De artiest was naar eigen zeggen niet gediend van een „zionistische poster en pamfletten” op het terrein. De zanger is tegen zionisme, verklaarde hij op het podium.
Dat besluit kwam hem direct op veel kritiek te staan, onder andere van Telegraaf-journalist Wierd Duk en VVD-leider Dilan Yesilgöz. Die laatste omschreef de actie van de zanger in een X-bericht als „pure Jodenhaat”.
Doodsbedreigingen
Zondagavond benadrukte Posthuma bij talkshow Renze dat het hem niet ging om het Joodse karakter van het evenement, maar om de politieke en religieuze uitingen die er werden gedaan. Volgens Posthuma had hij met de organisatie van Jom Ha Voetbal afgesproken dat zulke uitingen er niet zouden zijn. Ook zei hij inmiddels meerdere doodsbedreigingen gehad te hebben.
Inmiddels is de druk klaarblijkelijk zo groot, dat Posthuma zich genoodzaakt voelt het land te verlaten. „In de media en door politici wordt nog steeds het beeld geschetst dat ik niet wilde spelen voor kinderen vanwege hun Joodse afkomst”, schrijft hij op Facebook.
Yesilgöz zei dinsdagmiddag dat ze hoopt met Douwe Bob in gesprek te kunnen, maar nog steeds achter haar tweet staat. De VVD-leider wil dan ook geen excuses aanbieden voor haar woorden. „Ik vind het geen olie op het vuur gooien. Het kan zijn dat hij niet scherp had wat hij zei, maar als je zegt het zionisme af te wijzen, dan zeg je ook tegen die mensen daar: ik wijs jouw identiteit af. Ik vind dat hij verantwoordelijk is voor zijn woorden.”
Posthuma zou inmiddels weer in contact staan met de organisatie Yom Ha Voetbal. Volgens de zanger willen ze „samen iets positiefs te organiseren, niet voor de camera’s maar voor de kids. Want daar gaat het om”.
Lees ook
Hoe ‘zionisme’ van een ideaal een scheldwoord werd
De Russische president Vladimir Poetin en zijn Franse ambtsgenoot Emmanuel Macron hebben dinsdag voor het eerst sinds september 2022 telefonisch contact gehad. In een twee uur durend gesprek spraken de twee staatshoofden onder andere over de toekomst van het nucleaire programma van Iran en over de oorlog in Oekraïne, aldus een verklaring van het Elysée. Het is niet duidelijk wie het gesprek heeft geïnitieerd. Wel lijkt in elk geval de Franse zijde ervoor open te staan vaker contact te hebben.
Aanleiding voor het telefoontje was de crisis in Iran na de Israëlische en Amerikaanse aanvallen op de nucleaire faciliteiten van dat land, en de Amerikaanse pogingen om Iran middels onderhandelingen te dwingen tot een beperkt atoomprogramma.
Kernmachten
Frankrijk is permanent lid van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties en beschikt zelf ook over kernwapens. Om die reden lijkt Macron het logisch te vinden dat zijn land in de discussies over de toekomst van het Iraanse nucleaire programma een rol speelt én daarvoor contact heeft met de andere kernmachten – ook met Rusland. Het past ook bij Macrons geloof in zijn eigen diplomatieke vaardigheden, en de kracht van bilateraal contact.
Volgens het Elysée hebben Poetin en Macron afgesproken zich samen in te spannen om een diplomatieke oplossing te vinden voor de Iran-crisis. Hiermee tracht Macron zoals vaker een plek naast de Verenigde Staten aan de onderhandelingstafel te krijgen voor Frankrijk en Europa.
Macron zou verder benadrukt hebben dat Iran zich moet houden aan de afspraken vastgelegd in het non-proliferatieverdrag (NPV). De Franse president wil met name dat Iran weer volledig gaat samenwerken met het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA), waarvan de inspecteurs hun werk onmiddellijk zouden moeten hervatten. In Iran wordt momenteel gewerkt aan een voorstel om juist uit het NPV te stappen.
Oekraïne
Een ander thema dat om evidente redenen niet onbesproken kon blijven, is de oorlog in Oekraïne. Volgens het Elysée heeft Macron de „onwrikbare steun van Frankrijk voor de soevereiniteit en territoriale integriteit” van dat land benadrukt. Macron zou hebben aangedrongen op een „zo spoedig mogelijke wapenstilstand” en hernieuwde onderhandelingen tussen Oekraïne en Rusland.
Wat Poetin betreft zou een vredesakkoord de „nieuwe territoriale realiteit” in het gebied moeten respecteren, aldus een verklaring van het Kremlin over het gesprek. Volgens die verklaring zou Poetin herhaald hebben dat de oorlog een „direct gevolg” is van het beleid van het Westen dat de „veiligheidsbelangen van Rusland” zou negeren. Macron zou hier volgens bronnen van NRC fel tegenin zijn gegaan en meermaals tegen Poetin hebben gezegd dat hij het oneens is met diens lezing van de oorlog.
Bemiddelaar
Macron lijkt zo aan Oekraïne te willen laten zien dat het land nog altijd op Franse steun kan rekenen. Om dezelfde reden zou Macron na zijn telefoontje met Moskou ook contact hebben gehad met de Oekraïense president Volodymyr Zelensky. Hoe hij naar het Frans-Russische contact kijkt, is vooralsnog onduidelijk.
Het is in elk geval niet de eerste keer dat Zelensky zich hiertoe moet verhouden. Ook in de maanden voordat Rusland in februari 2022 zijn grootschalige invasie van Oekraïne begon, wierp Macron zich op als bemiddelaar.
Hoewel het Kremlin zich weinig aantrok van zijn pogingen een diplomatieke oplossing te vinden voor de toenemende spanningen, bleef Macron als een van de weinige Westerse leiders proberen een dialoog met Poetin intact te houden. Die gestes kwamen hem geregeld op kritiek te staan, onder andere van Zelenksy. Die vond dat Macron de soevereiniteit van Oekraïne op het spel zette.
De regering van de Franse premier François Bayrou mag voorlopig blijven zitten. Een door de Parti Socialiste (PS) ingediende motie van wantrouwen kreeg dinsdagmiddag niet genoeg stemmen om de regering tot aftreden te dwingen: 189 leden van het 577-koppige Assemblée Nationale stemden vóór de motie, die werd gesteund door parlementariërs van de Parti Socialiste en de radicaal-linkse partij LFI en enkele kleine linkse partijen. Het radicaal-rechtse Rassemblement National, de grootste partij in de Franse Tweede Kamer, stemde tegen.
Dat de Parti Socialiste de motie indiende, mag bijzonder heten: het was die linkse partij die centrumpremier Bayrou na zijn aanstelling afgelopen december een kans wilde geven, nadat zijn rechtse voorganger Michel Barnier al na een paar maanden ten val kwam toen hij poogde een begrotingswet door te voeren zonder stemming in het parlement. De socialisten steunden Bayrou omdat hij een herziening van de impopulaire pensioenhervorming van 2023 beloofde. Door die hervorming steeg de gemiddelde pensioenleeftijd van 62 naar 64 jaar. Daar is maandenlang tegen gedemonstreerd; de volledige oppositie was tegen. De hervorming kwam er toch doordat de toenmalige regering het parlement aan de kant schoof met een constitutioneel trucje.
Toen Bayrou werd aangesteld, beloofde hij een „conclaaf” met vakbonden en werkgeversorganisaties over mogelijke aanpassingen van de pensioenhervorming. Die gesprekken hebben vijf maanden geduurd en zijn eind juni zonder resultaat geklapt. Dit was niet verrassend: al vanaf het begin was duidelijk dat vakbonden en werkgeversorganisaties lijnrecht tegenover elkaar staan op alle punten, van de verhoging van de pensioenleeftijd tot de regels rondom de uitzonderingspositie voor mensen met zware beroepen. Het conclaaf werd dan ook vooral gezien als een soort levensverzekering voor Bayrou. Nadat het overleg mislukte, dienden de socialisten hun motie in.
Lees ook
Na vonnis kan Marine Le Pen geen presidentskandidaat zijn in 2027, maar: ‘Ik laat me zo niet elimineren’
Marine Le Pen wil zetel behouden
Het Rassemblement National van Marine Le Pen heeft dinsdag niet voor de motie gestemd. Dat is opvallend aangezien de partij fel tegenstander is van de pensioenwet en zeer kritisch over premier Bayrou. Maar er spelen andere krachten: als de regering-Bayrou nu ten val komt, groeit de kans dat president Emmanuel Macron binnenkort parlementsverkiezingen uitschrijft. Daarbij mag Le Pen zich niet verkiesbaar stellen omdat ze in maart is veroordeeld voor fraude met Europees geld. Verkiezingen betekenen dat ze haar mediagenieke stoel in de Assemblée verliest.
Ook speelt mee dat nieuwe verkiezingen meer politieke instabiliteit betekenen – en daarvoor wil het RN, dat hard werkt aan een volwassen imago, niet verantwoordelijk gehouden worden. Daarnaast wil de partij druk kunnen blijven zetten op Bayrou in aanloop naar de presentatie van de begroting van 2026, later deze maand. „Als François Bayrou slim is, en dat is hij, gaat hij een begroting presenteren met een aantal maatregelen die ons bevallen”, zei een hooggeplaatste medewerker van de partij deze week tegen nieuwszender FranceInfo. „Wij zullen onze rode lijnen uitzetten en hij zal ze volgen.” Zo toont de radicaal-rechtse partij andermaal dat zíj bepaalt of de Franse regering sneuvelt of niet – zoals dat bij het einde van de regering-Barnier ook al het geval was.
Bezuinigingen
Dat de regering mag blijven zitten, wil niet zeggen dat de rust terugkeert in de Franse politiek. De begroting wordt de volgende test voor de regering-Bayrou: hij wil tientallen miljarden bezuinigen om de enorme staatsschuld te verminderen en zal daarvoor impopulaire keuzes moeten maken, terwijl hij geen meerderheid geniet in het parlement.
Ook kan president Macron vanaf 8 juli het parlement ontbinden: een jaar na de parlementsverkiezingen van vorig jaar, die Macron toen onverwachts uitschreef omdat radicaal-rechts had gewonnen bij de Europese verkiezingen. Dat zou nieuwe parlementsverkiezingen betekenen. Vooralsnog lijkt dat geen logisch scenario, maar dat leek het in juni 2024 ook niet. En toen koos de president er tot verrassing van heel Frankrijk ook voor – met het wankele politieke speelveld waarop zijn premier zich nu staande poogt te houden als gevolg.
Lees ook
Franse premier Bayrou haalt uit naar pers en onderzoekers in verhoor over misbruikzaak
