De ontlading was groot in Canada toen de nationale ijshockeyploeg vorige week de Verenigde Staten versloeg in de finale van de ‘4 Nations Face-Off’, een internationaal toernooi georganiseerd door de Noord-Amerikaanse ijshockeycompetitie NHL. Na gelijkspel in reguliere speeltijd, scoorde sterspeler Connor McDavid in de verlenging het winnende doelpunt. Canada ging uit zijn dak.
De politieke lading van het duel was ongekend: al maandenlang is Canada doelwit van dreigementen van de Amerikaanse president Donald Trump. Hij belooft een handelsoorlog te ontketenen met forse importheffingen op alle producten uit Canada, een decennialange vrijhandelspartner. En hij zegt steeds dat het buurland in zijn ogen een „51ste staat” van de VS moet worden – tot diepe ergernis van veel Canadezen.
Vriendelijke rivaliteit met de VS is er altijd, maar een gevoel dat de VS vijandig zijn is nieuw. Voor Canada was de overwinning dan ook zoet. Maar toch bleven Canadezen met een bittere nasmaak zitten. Want, zo vragen velen zich af, wat is er aan de hand met Wayne Gretzky?
Deze legendarische Canadese ijshockeyer, veelal beschouwd als de beste speler aller tijden, was door de NHL aangewezen als ere-aanvoerder van het Canadese team. Voor de finale in Boston verscheen de 64-jarige Gretzky, bijgenaamd ‘The Great One’, vanaf de Amerikaanse zijde op het ijs. Hij stak zijn duim op naar de Amerikaanse spelers. Hij droeg geen rode hockeytrui maar een blauw maatpak; de Amerikaanse ere-captain droeg wel een Amerikaanse outfit. Gretzky „nam niet eens de moeite om de teamkleuren te dragen”, zei een criticus op TikTok.
Meer Canadezen begonnen te twijfelen aan de loyaliteit van hun nationale held. Want Gretzky, die al jaren in Californië woont, heeft zich de afgelopen jaren ontpopt als fan van Trump. Hij is een regelmatige gast op diens landgoed in Florida. Bij een overwinningsfeest van Trump na de verkiezingen werd hij er gefotografeerd met een MAGA-pet. Ook was hij aanwezig bij Trumps inauguratie.
De keuze om Gretzky ere-aanvoerder van de Canadese ploeg te maken werd, gezien Trumps dreigementen, door veel Canadezen dan ook als toondoof ervaren. „Wayne Gretzky is een heilig figuur in dit land, en terecht”, zei Bruce Arthur, sportcolumnist van dagblad Toronto Star, tegen de omroep CBC. „Hij is de beste ijshockeyer in de sport die ons het meest dierbaar is. Maar hoe dicht hij op dit moment bij Donald Trump staat, en om hem dan te kiezen als ere-captain voor dit evenement, die twee dingen klopten voor mij niet.”
Verbolgen
Ook in Edmonton, waar Gretzky in de jaren tachtig ijshockeyteam de Edmonton Oilers naar meerdere kampioenschappen leidde, is de liefde bekoeld. Een petitie om de Wayne Gretzky Drive in de stad een andere naam te geven, is ruim tienduizend keer ondertekend. „Gretzky weet van Trumps intentie om zijn thuisland te annexeren, maar toch blijft Gretzky hem steunen”, aldus initiatiefnemer Grant Prete. Ondertekenaars zijn ook verbolgen. „Hij heeft Canada de rug toegekeerd”, schreef een van hen. „Als hij geen respect kan tonen aan ons land, verdient hij ons respect niet”, stelt een ander.
Enkelen verdedigden de sportman. „Ik ben tegen deze cancel culture”, reageerde iemand. „Hij mag elke persoon die hij wil steunen, inclusief Trump.” Woensdag schoot Trump Gretzky te hulp. „Wayne Gretzky is een fantastische vent”, schreef hij op zijn socialemediaplatform Truth Social. „Wayne is mijn vriend, en hij wil mij gelukkig maken. Daarom is hij ‘ingetogen’ over Canada als een apart land.”
Gretzky zelf doet er tot nog toe het zwijgen toe. Maar juist dat schaadt zijn aanzien, schrijft sportcolumnist Arthur. „Dat Gretzky zich niet heeft uitgesproken ten gunste van Canada wordt met de dag veelzeggender.”
