N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Ria van de Wetering
Hoewel we aardig mee-appen en ook een Facebookpagina hebben, vinden onze kleinkinderen ons ouderwets. We lezen een krant. We kijken nog tv en luisteren radio. Vandaag klonk er toch ook ontzag: „Hebben jullie je eindexamen zonder Google gehaald? Hoe knap is dat!”
Lezers zijn de auteurs van deze rubriek. Een Ikje is een persoonlijke ervaring of anekdote in maximaal 120 woorden. Insturen via [email protected]
Polen gaat vanaf maandag 7 juli „tijdelijk” grenscontroles uitvoeren aan zijn grenzen met Duitsland en Litouwen. Dat zei de Poolse premier Donald Tusk dinsdag bij een persconferentie .
Volgens Tusk is de maatregel een reactie op de grenscontroles die Duitsland aan de Poolse grens uitvoert. Bij die controles stuurt Duitsland asielzoekers terug naar Polen. Volgens Tusk zorgde dat voor „spanningen” in zijn land, en een gevoel van „ongelijkheid”.
Polen heeft naar eigen zeggen al langer te maken met een migratiecrisis. Aan de oostgrens zetten Rusland en Belarus volgens de regering-Tusk migrantenstromen in als wapen om de EU te destabiliseren. Bij een persconferentie op maandag zei Tusk dat Polen „een hoop tijd, geld, zweet en, helaas, bloed” heeft geïnvesteerd om de grens met Belarus „hermetisch” af te sluiten.
Geen uitzondering
Nationalistische oppositiepartijen in Polen beschuldigen de liberale regering van Tusk er evenwel van grote aantallen ongedocumenteerde migranten toe te laten. Extreemrechtse activisten voerden de afgelopen tijd zelfs op eigen houtje „controles” uit aan de grens met Duitsland.
Polen is met zijn grenscontroles geenszins een uitzondering in Europa. Het Schengen-verdrag, waar vrijwel alle EU-landen onder vallen, stelt in principe dat landen geen grenscontroles mogen uitvoeren. Maar tijdelijke grenscontroles zijn in het geval van een crisis wél toegestaan. Op 1 juli hadden 11 van de 29 Schengenlanden gebruik gemaakt van die uitzondering om grenscontroles in te voeren, schrijft nieuwssite Politico.
Volgens premier Tusk wil Polen zich graag aan de internationale wetten en verdragen houden, maar heeft het nu geen keus. „We hebben het Schengen-verdrag verdedigd, en zullen voorstanders blijven van een Europa zonder grenzen en zonder reisbeperkingen”, aldus Tusk. „Maar die wil moet er ook zijn bij onze buurlanden.”
‘Meneer Bond, u blijft mij maar tegenhouden om u een amusante dood te bezorgen”, merkt Sir Hugo Drax op in de James Bond-film Moonraker (1979). Drax is een leverancier van spaceshuttles voor de Amerikaanse regering en heeft ondanks dat hij Bond (Roger Moore) hartelijk welkom heet niet de beste bedoelingen met de man die graag martini’s drinkt („shaken, not stirred”). Deze Bond bevat zowel ruimtevaartambities als achtervolgingsscènes met een Venetiaanse gondel, waardoor ook menig brug kapotgaat totdat Bonds gondel een amfibievoertuig wordt waarmee hij het San Marco-plein op kan varen. Het is alsof Jeff Bezos, ook niet te beroerd om Venetië weer wat verder kopje onder te duwen met zijn trouwfestijn dat te groot was om in de Verenigde Staten te vieren, zelf onderdeel van de plot was. In ieder geval is het aan Bezos om straks met Amazon merchandise te verkopen van de nieuwe Bond.
Hoe de nieuwe James Bond eruit komt te zien, is nog gissen. Wel zijn fans positief gestemd omdat de Canadese regisseur Denis Villeneuve de nieuwe Bondfilm gaat maken. De eerste vraag zal zijn hoe de nieuwe Bond opstaat uit de dood. In de laatste film, No Time To Die (2021), werd hij immers opgeblazen nadat hij zich opofferde voor vrouw en dochter, en voor de wereld. Nu is Bond wel vaker uit de bijna-dood opgestaan, en ook No Time To Die liet nog een mogelijkheidje open dat de dood niet definitief is. Alleen: is een nieuwe James Bond nog wel een goed idee?
Tradities zijn er om in ere te houden. De Craig-Bond zocht de grenzen van het archetype op door wat getroubleerder en empathischer te zijn dan de vorige Bonds doorgaans waren. En de zoektocht van het personage naar een nieuwe acteur is inmiddels ook al traditie, waaraan zelfs het commentaar van NRC niet aan ontsnapt. Wie al te halsstarrig vasthoudt aan traditie, zal vinden dat de nieuwe Bond weer een man moet zijn, een witte Brit, een misogyne, snobistische sadist met een vleugje ironie waarbij de vrouw iets is om seks mee te hebben of om hulpeloos een ellendige dood te laten sterven. Wat betreft de tijdgeest anno 2025: de Koude Oorlog is terug en xenofobie is weer in de mode, dus dat hoeft geen belemmering te zijn om de draad weer op te pakken zoals die voor Craig was blijven liggen.
De nieuwe Bond wordt volgens de bookmakers en 007-kenners een man. Voor de merchandise is het handig als het ook nog eens een witte man is, want James Bond mag dan opgekomen zijn als filmheld toen de Britten als post-koloniaal land hun beste tijd hadden gehad, de onsterfelijke held die probleemloos moordt, was een uitstekend Brits exportproduct.
Tegelijkertijd kan het ook aan Villeneuve zijn om – in een tijd waarin Andrew Tate omarmd wordt, steeds meer politici trots op een apenrots zitten en politieke correctheid wordt verward met basisfatsoen – een weg te vinden in het creëren van een Bond die tegen de trend in durft te gaan en misschien zelfs een antiheld is, omdat de wereld niet gebaat is bij nietsontziende, zwart-witwereld met eenduidige helden en eenduidige vijanden.
Wellicht is de dood van Bond zelfs om te zetten in perfecte merchandise. Dan kan Bezos zeggen: „Meneer Bond, u hield mij niet tegen om u een amusante dood te bezorgen.”
Staat er een nieuw Midden-Oosten voor de deur? Een Midden-Oosten met een ander gezicht? Een groot Midden-Oosten – en dan bedoel ik niet dat er een paar landen uit de buurt aan worden vastgeplakt maar groot als in een groots verleden. Ik parafraseer uitspraken van de Israëlische premier Netanyahu.Zijn oorlog met president Trump tegen Iran vormt, zolang het staakt-het-vuren duurt, de afronding van Israëls opruiming onder zijn directe vijanden na de bloedige moordpartij door Hamas van 7 oktober 2023. Netanyahu en Trump noemen de zogeheten twaalfdaagse oorlog een overwinning: het omstreden Iraanse nucleaire programma is vernietigd en daarmee is de volgens Netanyahu „existentiële bedreiging” voor Israël van de zijde van de ayatollahs verdwenen. Andere bronnen zien minder schade aan het Iraanse nucleaire programma en voorzien dus een nieuwe oorlog als die uitkomst Israël niet zint. Wat ongetwijfeld het geval zal zijn. Maar dat is straks.
Netanyahu’s nieuwe, grote Midden-Oosten is gebouwd op een in zijn woorden „dramatische uitbreiding” van Israëls normalisering met Midden-Oosterse landen na de ‘Abraham-akkoorden’ met de Verenigde Arabische Emiraten, Bahrein, Marokko en Soedan (voorzover dat nog meedoet). Trumps duizend-dingen-onderhandelaar, Steven Witkoff, suggereerde vorige week dat er ontwikkelingen aan de gang zijn op Abrahams terrein. In een vraaggesprek met CNBC voorspelde hij „grote aankondigingen over landen die in de Abraham-akkoorden komen”.
Grote aankondigingen! En daarvoor staat Syrië op de nominatie. Nota bene het land van de „jihadist met stropdas”, Ahmed al-Sharaa, die de Israëlische leiders dusdanig wantrouwden dat ze bij Trump lobbyden om Syrië zwak en verdeeld te houden. Maar Trump ontmoette hem in Saoedi-Arabië, vond hem een kekke gozer, en trok zomaar alle Amerikaanse sancties in die wederopstanding van Syrië onmogelijk maakten. In ruil daarvoor moest Sharaa wel Abraham omarmen, wat hij, onder de juiste voorwaarden, bereid was te doen.
Volgens Amerikaanse, Israëlische en Syrische zegslieden zijn directe contacten aan de gang, die volgens een bron al vóór einde 2025 tot resultaat kunnen leiden. Daar geloof ik niks van: eerst de terugtrekking van het Israëlische leger uit het zuiden van Syrië, en dan als letterlijk pièce de résistance de toekomst van het door Israël in 1967 bezette en in 1981 geannexeerde deel van de Golan. Dat gaat Israël nooit teruggeven. Maar het is wel zo dat Sharaa geen kik gaf terwijl de Israëlische luchtmacht twaalf dagen lang zijn luchtruim schond onderweg naar aanvallen op Iran. Ja, Iran was de vriend van Sharaas vijand Assad maar dergelijke overvliegrechten voor Israël gaan wel vér.
Intussen gaat de Israëlische vernietigingsoorlog in Gaza harder dan onverminderd door. En zonder einde van de oorlog komen er geen verdere normaliseringen, ook niet met Syrië en zeker niet met Saoedi-Arabië, de hoofdprijs. Trump heeft er met Netanyahu over gebeld. „MAKE THE DEAL IN GAZA. GET THE HOSTAGES BACK!!!”, blafte hij zondag op zijn Truth Social account. Twee dagen eerder had hij voorspeld dat er binnen een week een akkoord zou kunnen worden bereikt.
Volgens een versie van een Trumpplan dat de ronde doet, zou Hamas de resterende vijftig levende en dode gijzelaars overdragen; vervolgens zouden zijn leiders in ballingschap gaan en vier Arabische landen samen het bestuur over de Gazastrook op zich nemen. Om de wederopbouw te vergemakkelijken zou elke Gazaan die dat wil, kunnen vertrekken (toch weer die Rivièra?). En de vervolging van Netanyahu wegens corruptie , „een Grote Held die zoveel voor de staat heeft gedaan”, moet van Trump metéén worden gestaakt.
Het is me niet duidelijk of dat bij het Trumpplan hoort. Maar ik lees ook dat Netanyahu helemaal geen einde aan de oorlog wil, alleen een nieuw staakt-het-vuren. En geen enkel gebaar naar de Palestijnen. Er is volgens mij nog lang geen nieuw Midden-Oosten, laat staan anders of groots.
Carolien Roelants is Midden-Oostenexpert. Ze schrijft om de week een column.
