Vorige week trad Ad Melkert in de Volkskrant naar buiten met een duidelijke boodschap: hij keert zich tegen de fusie van GroenLinks en de Partij van de Arbeid. Volgens hem dreigt de PvdA te „radicaliseren” op het gebied van klimaatbeleid en verliest de partij daarmee haar grip op het politieke midden. Maar wat Melkert niet lijkt te beseffen, is dat juist die constante neiging van linkse partijen om naar het midden te bewegen, hen steeds hun identiteit en steun kost. Hoe vaker links het midden opzoekt, hoe minder relevant het wordt. En luisteren naar iemand die verantwoordelijk is voor een van de grootste politieke nederlagen uit de Nederlandse geschiedenis is niet alleen een strategische fout, het zou wel eens het doodvonnis van de partij kunnen betekenen.
De PvdA heeft al vaak genoeg geprobeerd het politieke midden te omarmen, en elke keer waren de gevolgen pijnlijk duidelijk. Het kabinet-Rutte II is een schoolvoorbeeld van zo’n mislukte koerswijziging. Onder de vlag van dit kabinet voerde de PvdA maatregelen door die rechtstreeks ingingen tegen haar eigen achterban: de invoering van de verhuurdersheffing, het sluiten van sociale werkplaatsen, en invoering van het desastreuze leenstelsel. Deze neoliberale koers vernietigde de electorale basis van de partij. Bijna dertig zetels gingen verloren, en veel kiezers liepen over naar GroenLinks – de partij die zich wél onverminderd bleef inzetten voor linkse idealen.
Daling populariteit
En toch blijft die vrees voor radicale standpunten rondspoken in de partij. Waarom toch? Iedere keer dat een linkse partij naar het midden beweegt, verliest ze niet alleen stemmen, maar ook haar geloofwaardigheid. We zien dit niet alleen in Nederland, maar ook internationaal.
Neem Keir Starmer, de leider van de Britse Labour-partij. Hij schoof op naar het midden in de hoop een breder electoraat aan te spreken, maar de uitkomst is een catastrofale daling in populariteit. Zijn kabinet verloor in slechts enkele maanden tijd aan steun en dreigt nu vast te lopen. Of kijk naar Duitsland, waar Olaf Scholz zich eveneens in het centrum nestelde. Het gevolg? De extreemrechtse AFD staat op recordhoogte in de peilingen, gevoed door de leegte die Scholz achterlaat met zijn lauwe centrumpolitiek.
Lees ook
Binnenhoflezing Frans Timmermans: ‘Geef mensen weer vertrouwen dat vooruitgang mogelijk is’
De situatie in Europa staat in schril contrast met landen als Brazilië en Mexico, waar linkse leiders als Lula en AMLO populairder zijn dan ooit. Zij bewijzen dat trouw blijven aan linkse principes niet alleen moreel juist is, maar ook electoraal lonend kan zijn. Zij hebben zich niet laten verleiden door het midden, maar zijn juist opgekomen voor sociale rechtvaardigheid en gelijkheid. En daarvoor worden ze beloond met brede steun onder hun bevolking.
Belangen van de gevestigde orde
Dus waarom blijft links in Europa dezelfde fout maken? De enige weg vooruit voor de PvdA is om duidelijk te kiezen voor een linkse koers. Het is juist de kracht van linkse politiek om de status quo ter discussie te stellen, om op te komen voor de mensen die door het systeem zijn vergeten of genegeerd. Het midden vertegenwoordigt vaak de belangen van de gevestigde orde, terwijl links historisch gezien de stem was van verandering en vooruitgang. Als de PvdA deze missie uit het oog verliest, verliest ze niet alleen haar bestaansrecht, maar ook haar betekenis als politieke beweging.
Daarom een dringende oproep aan de PvdA: laat je niet verleiden door de roep van oud-politici die gevangen zitten in een mislukte strategie. Het verleden heeft meer dan genoeg bewezen dat naar het midden trekken de partij alleen maar schaadt. Wees moedig, wees links, en zet je af tegen het midden. De PvdA moet niet meer kijken naar wat veilig voelt, maar naar wat nodig is. De kiezer is klaar met halfslachtige compromissen en verwaterde visies. Ze willen een partij die durft te dromen, durft te veranderen en durft op te komen voor de mensen die het hardst worden getroffen door de uitdagingen van vandaag. Luister naar die linkse kiezers. Niet naar de echo’s van het verleden.
