Hoelang nog kunnen de Verenigde Staten en andere westerse landen, waaronder Nederland, volhouden dat Israël in Gaza handelt op basis van het recht op zelfverdediging na het verschrikkelijke bloedbad dat Hamas op 7 oktober 2023 aanrichtte? De meedogenloze Israëlische reactie heeft vijf maanden later al tot meer dan dertigduizend Palestijnse slachtoffers geleid en Gaza veranderd in een puinhoop van anarchie en hongersnood.
Hamas, dat zelfs kinderen en baby’s ontvoerde, houdt nog altijd ruim honderd Israëliërs gegijzeld. Geen enkele Israëlische regering zal instemmen met een permanent staakt-het-vuren zonder dat eerst alle nog in leven zijnde gijzelaars zijn bevrijd of vrijgelaten.
Maar van Israël mag wel verwacht worden dat het meewerkt aan de door de Verenigde Staten geleide internationale inspanningen om deze oorlog zo snel mogelijk te beëindigen. Als die inspanningen deze week voor het begin van de ramadan (rond 10 maart) niet leiden tot een nieuw bestand, dan dreigt een nieuwe uitbarsting van geweld in Rafah en het zuidelijke grensgebied met Egypte, waar zo’n 1,2 miljoen Palestijnse ontheemden hun heenkomen hebben gezocht, nota bene op last van het Israëlische leger. Als deze wanhopige mensen door de grenshekken breken, dan dreigt Egypte het vredesverdrag met Israël op te zeggen.
Hoog spel
De Israëlische premier Benjamin Netanyahu speelt een hoog spel. Hij beweert weliswaar dat bevrijding of vrijlating van de gijzelaars de hoogste prioriteit hebben, maar zijn de werkelijke drijfveren niet veeleer blinde haat en behoud van zichzelf en zijn ultra-rechtse regering? Zijn plan voor een naoorlogs Gaza zonder Hamas, dat na vijf maanden nog steeds niet is verslagen, is een klap in het gezicht van president Joe Biden. Het maakt de internationale inspanningen om te voorkomen dat ook na deze oorlog de status quo weer wordt hersteld vrijwel onmogelijk. Met uitzondering van Iran (en Rusland?) wenst niemand dat Hamas de Gazastrook na de oorlog blijft besturen en controleren.
Maar hoe is het mogelijk een geloofwaardig Palestijns gezag in Gaza weer op te bouwen als het Israëlische leger zich niet terugtrekt en het grondgebied verder wordt verkleind door nieuwe ‘veiligheidszones’ langs de grens? Bovendien maakt Netanyahu het samenvoegen van de stabilisatie van Gaza met de enig mogelijke politieke oplossing van de Palestijnse kwestie onmogelijk door een tweestatenoplossing af te wijzen. De zieltogende Palestijnse Autoriteit in Ramallah — en overigens geen enkel Arabisch land — zal willen meewerken aan stabilisatie en wederopbouw van Gaza zonder perspectief op een politieke oplossing. Terecht stellen deze landen dat zij in zo’n geval zouden meewerken aan voortzetting van de Israëlische bezetting van Palestina.
Gevolgen
Als Netanyahu de westerse diplomatieke inspanningen, die door Israëls oude en nieuwe Arabische vrienden worden ondersteund, blijft dwarsbomen, wordt het dan geen tijd gevolgen voor Israël hieraan te verbinden? Het is echt tijd voor een ferme waarschuwing. De VS en andere leveranciers van wapens aan Israël zouden bijvoorbeeld kunnen besluiten het voorbeeld van de Nederlandse rechter te volgen door opschorting te overwegen van levering van bepaalde wapens en munitie die Gaza verdere disproportionele schade kunnen toebrengen.
Maar dan zouden de Arabische landen ook bereid moeten zijn de druk op Hamas op te voeren. De wereld kan wel oproepen tot een onmiddellijk en permanent staakt-het-vuren, maar die komt er niet zonder enerzijds vrijlating van alle nog levende gijzelaars door Hamas en anderzijds Israëlische terugtrekking uit Gaza.
Lees ook
Staakt-het-vuren? Netanyahu voert het offensief in Gaza juist op
