N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data102750343-b9b63e.jpg)
Vlak voor de val van het kabinet nam de Tweede Kamer, op woensdag 28 juni, een wet aan die seks in Nederland voor altijd gaat veranderen. Door de nieuwe wet seksuele misdrijven is alles wat geen seks met consent is een verkrachting. Consent wil zeggen dat iedereen die meedoet met de seks, dit ook echt wil. Dat roept wel de vraag op: hoe weet je eigenlijk dat iemand seks met jou wil? Kun je dat bewijzen? En zou je dat moeten willen?
In romantische films is de eerste kus altijd een heel duidelijk moment. De muziek zwelt aan, de protagonisten kijken beurtelings diep in elkaars ogen en vervolgens naar de mond. En dan gebeurt het!
In het echte leven hebben we helaas geen script waarin precies beschreven is hoe iets gaat verlopen. We verwachten van elkaar dat we elkaar woordeloos begrijpen en dat gaat vaak mis. Uit de publieksmonitor van het Nationaal actieprogramma seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld blijkt dat een op de twee Nederlanders grensoverschrijdend gedrag heeft meegemaakt. Zo’n 75 procent van alle vrouwen en 23 procent van alle mannen. We zijn dus kennelijk niet zo goed in elkaars gedachten lezen.
Duidelijke ja
Terug naar de praktijk. Hoe weet je nu dat iemand ook met jou naar bed wil? Het meest simpele (maar niet makkelijke) is om het te vragen. Vraag om wat je wilt en als je geen duidelijke en enthousiaste ‘ja’ hoort, is het geen consent. Vind je het moeilijk om de woorden uit je mond te krijgen? Beweeg dan heel langzaam: zo heeft de ander tijd om bijvoorbeeld het hoofd weg te draaien. Belangrijk is wel dat je dit dan respecteert en niet telkens blijft proberen.
Dan nu de olifant in de kamer: wat als jij dacht dat de ander wilde, maar deze later zegt van niet? Nu is het jouw woord tegen dat van de ander. Dat roept de neiging op om te willen bewijzen dat er consent was. Een voorspelling: binnen een paar weken komt er een of andere tech bro die dit wil oplossen met een app. Je logt allebei in, drukt op ‘ja’ et voilà. Helaas (en gelukkig) is het niet zo simpel als dat. Consent is omkeerbaar. Je kunt honderd formulieren invullen en op zestig apps consent geven, maar je kunt je altijd halverwege bedenken. Dit is dus allemaal niet rechtsgeldig.
Zolang je dus goed let op je bedpartner en deze enthousiast meedoet en het leuk lijkt te vinden, zit je dus wel goed
Nederland is een van de 31 door Amnesty International onderzochte landen in Europa dat seks zonder wederzijdse instemming (consent) strafbaar maakt. We kunnen dus afkijken bij de landen die dit eerder al hebben ingevoerd, zoals Zweden, België en het Verenigd Koninkrijk. Zweedse rechter Anna Hannell zei in 2018 al: „Je hoeft geen knop in een app in te toetsen of iets dergelijks. Als je fysiek meewerkt, is dat voldoende.” In de praktijk lijkt het er dus vooral op dat er wordt gekeken of iedereen meewerkt.
Geen extra bewijsmateriaal
Zolang je dus goed let op je bedpartner en deze enthousiast meedoet en het leuk lijkt te vinden, zit je dus wel goed. Je hebt geen extra bewijsmateriaal nodig voor de rechter en hopelijk ben je daar op dat moment ook niet mee bezig.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data86899099-099ab0.jpg)
Als laatste geef ik nog wel één belangrijke toevoeging mee. Een persoon moet ook in staat zijn om consent te geven. Als iemand bijvoorbeeld zeer emotioneel is, zeer onder invloed van drank of drugs of er iets anders is wat het de ander moeilijker maakt om een inschatting te maken, is dit ook geen echte consent. Deze persoon heeft zorg nodig, geen seks. Kortom: als jij je gedraagt als een respectvolle gelijkwaardige partner, kom je niet in de problemen met deze wet.
