Het ministerie van LNV (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) krijgt een nieuwe naam, dat is een voornemen uit het regeerakkoord van het nog te vormen kabinet. „Ach ja”, denk je misschien schouderophalend, „een ministerie verandert wel vaker van naam.” Dat klopt, bij een kabinetswissel wordt af en toe gemorreld aan de namen of taken van een ministerie.
Ministeries worden samengevoegd, uitgebreid, afgeschaft dan wel geschapen of herdoopt. Dat dit een gangbare praktijk is, betekent niet dat een naamsverandering niet belangwekkend is. Woorden benoemen en duiden de wereld om ons heen. Woordkeuze en woordgebruik vertellen veel over iemands leefwereld, wereldbeeld, normen en waarden, karakter, levensvisie en -ervaring. Is een glas halfleeg of halfvol? Bespeur je risico’s of kansen? Zie je afval of waardevolle en herbruikbare grondstoffen? Marketing- en reclamebureaus verdienen grof geld met het zoeken en kiezen van de juiste woorden, ze beheersen de kunst van het herbenoemen en herformuleren als geen ander. Veel politici hebben dit kunstje overgenomen.
Ik ben dus benieuwd welke visie achter het nieuwe ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur schuilt. Als de regeringscoalitie voornemens is om een ministerie van naam te veranderen, is daar hopelijk goed over nagedacht.
De eerste twee woorden, landbouw en visserij, zijn behoorlijk klip en klaar: boeren en vissers staan voorop. Je kunt beargumenteren dat ‘de’ boer niet bestaat en dat landbouw vele ladingen dekt, maar een zelfstandig ministerie met landbouw – al dan niet gevolgd door visserij – in de titel bestaat al sinds 1940, dus niks nieuws onder de zon.
Voedselkwaliteit waarborgen
Mijn aandacht gaat vooral naar het derde woord, voedselzekerheid. Wat meteen opvalt: waar is de voedselkwaliteit gebleven? Vinden PVV, VVD, NSC en BBB die niet meer belangrijk? Is de voedselkwaliteit in Nederland sowieso op orde en hoeft ze niet meer bijgehouden te worden? Of geeft de coalitie de moed, of liever gezegd, de hoop op om voedselkwaliteit te waarborgen?
Lees ook
Het klakkeloos afwijzen van vlees getuigt van morele kortzichtigheid
Hoe het ook zij, het volgende kabinet gaat voor voedselzekerheid en dat roept weer andere vragen op. Hebben we voedselschaarste in ons land? Dat lijkt me sterk, de supermarkten puilen uit en elk jaar worden tonnen voedsel verspild of regelrecht weggegooid. Voor wie is dan die voedselzekerheid bedoeld? Voor de Japanse baby’s die groot worden met de poedermelk van onze koeien? Voor de Zuid-Amerikaanse middenklasse die barbecuet met vlees van onze koeien en varkens? Of voor de koeien en varkens zelf, die behoorlijk wat moeten verstouwen om hun dagelijks quotum melk te produceren of om zich vet te mesten?
Kansarmen en migranten
Het is óók mogelijk dat het nieuwe kabinet een voedselzekerheidsprogramma voor kansarmen en migranten gaat opzetten, dat valt af te wachten.
Ik begrijp dat een kabinet met zoveel V-tjes in de namen van de regerende coalitieapartijen graag een V-tje toevoegt aan een ministerie. Als dat het streven was, heb ik nog een paar alternatieven. Voedselveiligheid valt af, dat hebben de partijen goed ingeschat: het gros van onze voedselproductie is immers niet veilig voor onze gezondheid en leefomgeving. Veehouderij wellicht? Of veevoederfabrikanten? Of – in volle eerlijkheid en glorie – het ministerie van Landbouw, Visserij en Veestapel. De aangekondigde krimp van de veestapel wordt immers teruggedraaid, zoals wel meer maatregelen in de landbouwsector.
Boerenfamilies
Het is verbazingwekkend dat de BBB geen enkel B-tje heeft aangedragen, terwijl dat een mooie trofee voor de achterban zou zijn geweest. Boerenbelangen bijvoorbeeld? Hoewel, daar is stront aan de knikker want het zijn vooral de belangen van industriële voedselverwerkers, toeleveranciers en banken en niet van de boeren zelf die worden gediend.
Boerenfamilies? Een iets te wrang eerbetoon wellicht want veel boeren vinden geen opvolging meer binnen de familie. Boerinnen? Dat zou eindelijk erkenning geven aan alle echtgenotes en (schoon-) dochters en kleindochters die al generaties lang de boerenbedrijven ondersteunen en draaiende houden. Een jammerlijk gemiste kans voor BBB-leider Caroline van der Plas: onthouden voor de volgende onderhandelingsronde.
Schaamlapje
Als hekkensluiter in het rijtje krijgen we ‘Natuur’. Fijn voor NSC dat zij blijkbaar wel een lettertje konden bemachtigen bij het ministerie, al is de link met het partijprogramma flinterdun. De natuurbelangen zullen dus nog steeds behartigd worden op en door het ministerie. De vraag is: op welke manier en met welke intenties? Als schaamlapje achter in de rij, zonder noemenswaardig budget of visie? Als stuwende kracht op de achtergrond? Als welwillende handreiking naar Europese richtlijnen en regelgeving? De toekomst zal het uitwijzen en de toekomstige generaties zullen met de gevolgen leven.
Tot slot, ter relativering, een naam is en blijft uiteindelijk maar een naam. Het beleid wordt uitgevoerd door ambtenaren die niet opkijken van een lettertje meer of minder aan de hoofdingang van het ministerie. Zij zijn gebonden aan nationale wetten, Europese regelgeving en mondiale (klimaat)afspraken en ze proberen om beleid te realiseren binnen wettelijke kaders. Dus zolang onze rechtstaat overeind blijft, kunnen en zullen nog vele namen in de Hofvijver geworpen worden, het water zal niet veel verder rimpelen dan Den Haag.
