De affaire lijkt zo te eindigen als zij begonnen is: met een woord. Marjolein Faber heeft de gewraakte term teruggetrokken. De critici van de beoogd PVV-minister van Asiel en Migratie zijn ontevreden maar kunnen weinig uitrichten. Hun kritiek was immers overwegend gericht op de term ‘omvolking’, en de oorsprong daarvan, niet op de gedachte erachter. Ze zijn door Faber in de kuil geduwd die zij voor haar gegraven hadden.
Vanaf het begin was alle aandacht gericht op de nazi-oorsprong van de door Faber en aankomend minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp Reinette Klever (PVV) gebezigde term. Spoedig werd duidelijk dat Umvolkung weliswaar uit nazi-Duitsland afkomstig is, maar dat de nazi’s deze term niet afkeurend gebruikten maar in positieve zin: om hun eigen beleid van germanisering van het Oosten aan te duiden. Het is dus misleidend om, in het geval van Faber en Klever, van een „verschrikkelijke nazi-theorie” te spreken. Dit inzicht deed de critici van de twee PVV’ers echter niet van toon veranderen.
Als Klever meldt dat ‘omvolking’ slechts een „feitelijke omschrijving van een demografische ontwikkeling” is, dan wordt dat niet met feiten ontkracht. In plaats daarvan wordt haar verweten een term die uit nazi-Duitsland afkomstig is een feitelijke omschrijving te noemen. Dat is welbeschouwd een absurd verwijt. Als je het ad absurdum doorredeneert, zou je een Volkswagen geen goede auto meer mogen noemen.
Karikaturaal
Intussen weerspiegelt de omvolkingstheorie geen demografische realiteit. Zij vormt eerder een karikaturale, scheefgetrokken lezing van reële etnische verschuivingen, ingebed in de these dat de elite massa-immigratie bewust aanzwengelt ten einde het ‘eigen volk’ te verdunnen.
Omvolkingstheoretici beweren dat migranten op den duur de meerderheid in Nederland zullen gaan uitmaken: etnische Nederlanders worden een minderheid in eigen land. Statistische extrapolaties van het demografisch instituut NIDI wijzen echter helemaal niet in deze richting: migranten zullen een (grote) minderheid blijven.
Overigens komt hier ook een racistische aap uit de mouw. De omvolkingsideologen bekijken de etnische kwestie in termen van een van kleur verschietend Nederland. De PVV-posters met vreugdevol glimmende, uitsluitend hyperblanke Nederlanders stralen onmiskenbaar raciale voorkeuren uit. Men kan er alleen vanuit racistische invalshoek een probleem in zien als de lichte huid een minderheid te midden van de donkere zou worden.
Ook de stelling dat etnische verschuivingen neerkomen op een proces van vervanging is aantoonbaar onjuist, zelfs zonder een beroep te doen op statistieken. Vervanging is een tweezijdig proces waarbij zowel iets toegevoegd als iets verwijderd wordt. Door de komst van migranten, hoe veel ook, wordt niemand verwijderd. Er komen nieuwe mensen en culturen bij, maar er gaan er geen af. Van vervanging is dus geen sprake.
Het is een zwaktebod om PVV-politici aan te vallen op het gebruik van een term en de afkomst daarvan in plaats van de gedachte erachter onder vuur te nemen. De gebrekkige wijze waarop de politiek omgaat met de kwestie rond de term ‘omvolking’ past in een patroon van machteloze reacties op uiterst rechts. Telkens wordt de focus gericht op specifieke uitspraken, woorden en zinnen die buiten de orde worden verklaard.
De aanvallen op de term ‘omvolking’ lijken scherp maar zijn feitelijk krachteloos
De preoccupatie met uitspraken is inmiddels diep verankerd geraakt in de Nederlandse politieke discussiecultuur. Vaker wordt Thierry Baudet verweten de termen „boreale wereld” en „homeopathische verdunning” te gebruiken dan dat zijn achterliggende gedachten worden gefileerd en werkelijk ontkracht. In plaats van aan te tonen dat een gedachte niet klopt, wordt gehamerd op het schandalige karakter ervan.
De aanvallen op de term ‘omvolking’ lijken scherp maar zijn feitelijk krachteloos. Achter de preoccupatie met uitspraken, woorden en zinnen gaat een inhoudelijke leegte schuil. Ben ik te argwanend als ik vermoed dat sommige politici die het duo Faber-Klever aan de schandpaal nagelen, zich in stilte afvragen of zij niet een beetje gelijk hebben met hun „demografische ontwikkeling”? Het is ook wel comfortabel om alle gram op een term te richten.
Volksstammen
Het goeddeels ontbreken van inhoudelijke, zakelijke polemiek is niet zonder gevolgen. Er zijn vandaag de dag immers hele volksstammen, de achterban van PVV en FVD, die wel wat zien in de omvolkingsthese. We zullen de voormannen en -vrouwen van deze partijen niet kunnen overtuigen, maar hun achterban is een ander verhaal.
Diegenen die elke dag om zich heen een etnische verschuiving in Nederland waarnemen, komen licht tot de gedachte dat er in het omvolkingsverhaal een kern van waarheid schuilt. Maar zij die menen dat omvolking een elementair zichtbaar feit is, worden daar echt niet vanaf gebracht door heilige verontwaardiging en verwijzingen naar nazi-Duitsland. Voor de toekomst is er dringend behoefte aan een scherpe, inhoudelijke, zakelijke debatcultuur. Taboeïsering van woorden dient geen doel.
Lees ook
Marjolein Faber geldt zelfs binnen PVV als hardliner. Ze neemt nu alsnog ‘volledig afstand’ van term omvolking in een opmerkelijk charmeoffensief
