Opinie | Aan de internationale trein is nog zo veel te verbeteren

Duurzaam reizen De trein is nu vaak geen goed alternatief voor het vliegtuig. Comfort en internationale afstemming ontbreken, constateert .

Op 25 mei 2021 kwam na meer dan vier jaar zonder reguliere internationale nachttreinen de eerste ‘Nightjet’ tussen Amsterdam en Wenen/Innsbruck vanuit Oostenrijk aan op Amsterdam Centraal.
Op 25 mei 2021 kwam na meer dan vier jaar zonder reguliere internationale nachttreinen de eerste ‘Nightjet’ tussen Amsterdam en Wenen/Innsbruck vanuit Oostenrijk aan op Amsterdam Centraal.

Foto Remko de Waal/ANP

De trein is in Europa vaak dubbel zo duur als het vliegtuig, schreef NRC twee weken geleden (21/7), gebaseerd op een onderzoek van Greenpeace. „Burgers verdienen toegang tot een schoon, efficiënt en betaalbaar vervoerssysteem”, aldus die organisatie.

Maar het zijn niet alleen de kosten die het reizen per trein onaantrekkelijk maken. Het zijn vooral de reistijden, de slechte faciliteiten en de onmogelijkheid om naar alle bestemmingen centraal Europese tickets te boeken die reizigers ervan weerhouden om in de trein te stappen.

Wil ‘Europa’ het reizen per trein stimuleren, dan zullen toch eerst de dienstregeling en de samenwerking tussen de Europese railvervoerders drastisch op de schop moeten. Het zijn nu nationale spooreilanden die binnen de eigen landsgrenzen functioneren, maar grensoverschrijdend aansluitend personenvervoer is nog echt een utopie.

Ja, vanuit Nederland zijn de directe ritjes naar de buurlanden Duitsland (Berlijn) of Frankrijk (Parijs) goed te doen. Maar o wee als je een land verderop wilt. Met de trein naar Rome of Madrid: veertien tot soms 26 uur treinen en twee tot vijf maal overstappen. Naar Wenen, overdag: tot achttien uur treinen inclusief overstappen. En dan wil je dit soort lange reistijden vaak niet in één ruk afleggen. Onderweg wil je wel even in een hotel slapen en eten. Meer tijd betekent meer kosten. En dan maar hopen dat alle aansluitingen kloppen.

Reizen met de trein wordt zo al snel een avontuur en vergt heel wat uithoudingsvermogen. Zeker voor de oudere reiziger of voor ouders met jonge kinderen. Ik heb slechte ervaringen met de ICE in Duitsland. Driemaal meegemaakt dat de ICE defect raakte of gewoonweg niet vertrok. Dit voorjaar ging ik naar Berlijn: zowel op de heen- als de terugweg geen ICE langs het perron te bekennen. Gewoon geschrapt. Weg ‘gegarandeerde’ zitplaats. In het restauratierijtuig in de volgende trein bleken vervolgens alleen nog koekjes te koop. En toen hadden we nog acht uur te gaan…

De faciliteiten aan boord van de (internationale) treinen verdienen op zijn zachtst gezegd een upgrade. Waarom geen apart en comfortabel toiletrijtuig? En een restauratierijtuig dat zijn naam eer aandoet? Zo’n trein is een rijdend dorp met honderden mensen aan boord, maar toch nog steeds vooral ingericht op kwantiteit en efficiency. Wil je nieuwe reizigers aantrekken, dan doe je dat niet door je af te zetten tegen de luchtvaart, maar door comfortabele treinen aan te bieden met aantrekkelijk faciliteiten aan boord. Het hoeft geen Oriënt Express te zijn, maar de trein heeft alles in zich om er een beleving van te maken. Nu is het vooral een onpersoonlijk vervoerssysteem.


Lees ook dit opiniestuk: De overheid moet veel meer doen om klimaatvriendelijk gedrag mogelijk te maken

Europese tickets

En dan de tickets. Er is al vaker over geschreven, maar waar blijft de centrale Europese Ticketbox voor treinreizen? Tickets door meerdere landen zijn vaak niet rechtstreeks via NS International online te boeken. Je krijgt alleen een reisschema. Dus daar haak je meteen al af. Begin eens met de lange internationale trajecten aan te bieden naar populaire bestemmingen als Nice, Rome of Madrid. Goede voorbeelden zijn de rechtstreekse Thalys/TGV-verbinding van Amsterdam naar Marseille of de nachttrein naar Wenen, een (gesubsidieerde) samenwerking tussen de Oostenrijkse spoorwegen en de NS

Ngo’s als Greenpeace richten hun pijlen op de luchtvaartmaatschappijen, maar volgens mij kunnen ze op de grond meer winst behalen. Marketingwetten leren dat je je beter kunt richten op het versterken van wat je wilt verkopen, dan op het bekritiseren van de concurrent. Als het vliegen duurder wordt, dan zal dat geen reden zijn om massaal de trein te nemen.

Mensen die liever per trein reizen zijn gemotiveerd en hebben daar best wat voor over. Maar de gezamenlijke Europese spoorwegen exploiteren een spoorboekjesjungle die alleen voor avonturiers aantrekkelijk is.


Lees ook: Nachtspoor naar Wenen: weg van de vliegschaamte


Praat mee over dit onderwerp en stuur een brief!

Wilt u reageren op een artikel? Stuur via dit formulier een brief (maximaal 250 woorden) naar de opinieredactie van NRC.

Als uw brief gepubliceerd wordt, dan nemen we per e-mail contact met u op. Anonieme brieven en brieven die aan verschillende media zijn gestuurd, plaatsen wij niet. De opinieredactie kan uit uw brief citeren in de zaterdagrubriek ‘Inbox van de redactie’.