Op TikTok delen deze artsen medische kennis. ‘Als ik hormooncrème aanbeveel, word ik bijna voor moordenaar uitgemaakt’

Bijna dagelijks krijgt huisarts Stefan van Rooijen mensen in zijn praktijk in Asten die zeggen dat ze „zo moe” zijn. Ze willen een bloedonderzoek, omdat ze „vast wel ergens een tekort” aan hebben. Vraagt hij waarom ze dat denken, dan hoort hij opvallend vaak dat een influencer in een filmpje heeft gezegd dat iedere Nederlandse vrouw een ijzertekort heeft. Een studie van de Wereldgezondheidsorganisatie dient als bewijs.

„Dan ga je dat artikel opzoeken en zie je dat het over Afrikaanse vrouwen gaat”, zucht Van Rooijen. „Maar na het filmpje zit je in het winkelmandje van die influencer.” Je kunt meteen supplementen bestellen.

Annemie Galimont heeft als dermatoloog te maken met patiënten met eczeem, een chronische huidaandoening die wordt aangewakkerd door tal van externe en interne factoren. Met een goede hormooncrème kom je al een heel eind.

Galimont krijgt regelmatig ouders in haar spreekkamer die hun kinderen op allerlei diëten hebben gezet om van de aandoening af te komen. „Dan zie je van die kinderen die helemaal ontploft eczeem hebben, waar het pus vanaf druipt. En dan word ik door die moeder nog net niet voor moordenaar uitgemaakt als ik hormooncrème voorstel.” Er bestaan allerlei misvattingen over hormoonzalf: het zou je huid dunner maken, je groei remmen en zelfs verslavend kunnen werken.

Misinformatie is niet meer weg te denken uit de medische praktijk. Uit een enquête van artsenfederatie KNMG en de NOS bleek vorig jaar dat meer dan de helft van de bijna zevenhonderd ondervraagde artsen daar wekelijks mee te maken heeft. Maak daar maar „bijna dagelijks” van, zeggen Van Rooijen en Galimont. Websites van erkende medische instellingen bevatten genoeg informatie over hoe om te gaan met medische aandoeningen, maar dat is niet waar (potentiële) patiënten antwoorden zoeken op hun vragen, leert de praktijk.

Huisarts Stefan van Rooijen van TikTok-kanaal Dokters Vandaag.

Dermatoloog Annemie Galimont van TikTok-kanaal Dokters Vandaag.

Uitlegfilmpjes

Om die kloof te dichten, sloten Van Rooijen en Galimont zich vorig jaar aan bij het TikTok-kanaal Dokters Vandaag, een initiatief van TikTok-productiebedrijf Prappers Media Group. Bij het kanaal zijn artsen met uiteenlopende disciplines aangesloten – naast de huisarts en de dermatoloog bijvoorbeeld een internist, cardioloog en gynaecoloog – die onbezoldigd uitlegfilmpjes maken over veelvoorkomende vragen in de medische praktijk. Wat houdt het HPV-virus in? Hoe krijg je het prikkelbaar darmsyndroom onder controle? Hoe weet ik of vapen mijn longen schaadt?

De keuze viel op TikTok vanwege het krachtige algoritme: het sociale medium meet heel precies de interesse van de consument. Als je een filmpje over eczeem afkijkt, dan weet TikTok dat je daar meer over wil weten. Ergens in die wachtrij met filmpjes over de huidaandoening wil Dokters Vandaag terechtkomen. „Wij zijn geen donquichots, geen bestrijders van misinformatie. Wij delen betrouwbare medische informatie om tegengewicht te bieden aan die hele pot met nonsens. Zodat het algoritme niet alleen onzin laat zien, maar ook goede dingen. Zo krijg je een stabieler evenwicht.”

De video’s van Dokters Vandaag hebben geen toeters en bellen, ze zijn niet catchy gemonteerd maar nogal… „Saai”, lacht Van Rooijen. „Dat is hartstikke bewust. Wij zijn dokters, dit is wat mensen van ons verwachten. Blijkbaar werkt dat.”

Zestigers

Sinds de lancering in april 2024 werden de filmpjes al miljoenen keren bekeken. En niet alleen door zogeheten digital natives: onder de kijkers bevinden zich net zoveel vijftigers en zestigers als jongeren.

Om zich beter te kunnen inleven in de online leefwereld van haar patiënten heeft Galimont een „gluuraccount” op sociale media, waarin ze ongestoord kan meekijken. Daar komt ze regelmatig filmpjes tegen waarin haar eigen content belachelijk wordt gemaakt.

We delen betrouwbare medische informatie als tegengewicht tegen die hele pot met nonsens

Zonnebrandcrème is ook zo’n onderwerp dat mensen woedend kan maken, vertelt ze. „Ik kom veel huidkanker tegen en uit ontzettend veel onderzoek blijkt gewoon dat dat door verbranding en chronische blootstelling aan de zon komt. Wij hebben daar uiterst veilige zonnebrandcrèmes voor, maar dan heb je van die mensen die beweren dat dat kankerverwekkend is, dat je aan ‘zonnetraining’ moet doen.”

Galimont: „Als er twee dingen idioot zijn, dan is het wel het niet gebruiken van zonnebrandcrème en wel aan zonnetraining doen. Maar als ik dat zeg, krijg ik te horen dat ik een speelbal ben van de farmaceutische industrie. ‘Big Pharma’ maakt de zonnebrandcrème niet eens. Ik kijk elke ochtend op mijn bankrekening en geloof me: ik heb nog geen ton gekregen.”

Spiraaltje

Ook huisarts Van Rooijen herkent dat beeld. Hij maakte een filmpje over het plaatsen van een spiraaltje en is daar toen „flink op aangevallen”. „Ik ben een man dus mag er überhaupt niets over zeggen, zeggen ze dan. Terwijl: ik plaats om de week een spiraaltje.”

„Het klopt dat mannen meer verantwoordelijkheid moeten nemen in anticonceptie, en dat er alleen maar onderzoek gedaan is naar vrouwen”, zegt Van Rooijen. „Maar laten we daar wat genuanceerder en beter onderbouwd over discussiëren. De pil is ook zoiets: dat is gewoon de beste medische uitvinding van de afgelopen vijftig jaar. Dat raakt helemaal ondergesneeuwd, wat leidt tot ongewenste zwangerschappen en dus ook tot abortussen.”

„De meeste mensen deugen, laten we dat vooropstellen”, zegt Galimont. „Maar dat is de zwijgende massa. Er is een kleine groep toetsenbordhelden die heel luid haatdragende comments achterlaat onder onze filmpjes. Ik heb inmiddels camera’s hangen aan mijn huis, ik heb meldingen gedaan bij de politie. Ik heb huilend op de bank gelegen, heb weleens gezegd dat ik nooit meer iets zou posten over eczeem. Maar toen stroomde mijn mailbox vol met allemaal mensen die vroegen of ik alsjeblieft wilde doorgaan.”

Delen





Mail de redactie