Op pad met de fotografen van NRC: dit maakten zij mee in 2023

Vorig jaar stond in het teken van een oorlog, en ook weer in 2023 is het een oorlog die de kranten domineerde. Onze fotografen legden het vast. De oorlog in Oekraïne én in Israël. Soms met gevaar voor eigen leven.

Maar niet alleen daar maakten ze beelden die grote indruk maakten. Ze waren ook bij de klimaatprotesten in Nederland en Duitsland, bij gezinnen in azc’s, bij de huizen in Groningen met aardbevingsschade, in een opvangkamp in Afghanistan, een vissersdorp in Senegal en een verzorgingstehuis in België. En op nog veel plekken meer.

Ze maakten intieme portretten van bijvoorbeeld mensen met tatoeages, mensen die kaal zijn, amateursporters, dieren in een asiel en achttienjarigen die voor het eerst mogen stemmen. De verhalen in NRC zouden niet dezelfde impact hebben zonder deze foto’s.  


Foto Sarah Mangeret

Een skivakantie zonder sneeuw 

6 januari 2023 – Ruim de helft van de Franse skipistes is dicht: geen sneeuw. In skidorp Chamrousse raken wandelen en mountainbiken in zwang. Of een tocht met sledehonden. Zonder slee nu, want die glijdt niet. Iedereen in het dorp beseft dat dit door klimaatverandering een steeds vaker terugkerend probleem zal zijn.

Foto Kobi Wolf

De achteruitgang van de Dode Zee 

 6 januari 2023Het peil van de Dode Zee zakt in hoog tempo. Op veel plaatsen is het te gevaarlijk om nog langs de kust te lopen door zogeheten ‘sinkholes’: metersdiepe gaten die plotseling ontstaan en stukken weg, gebouwen en auto’s kunnen opslokken. Dat de Dode Zee zich zo snel terugtrekt, heeft alles te maken met de zwaar vervuilde en opgedroogde rivier de Jordaan. Maar hoe kunnen Israël, Jordanië en Syrië het tij keren te midden van conflict?

Foto Chris Keulen
Foto Chris Keulen
Foto Chris Keulen
Foto Chris Keulen
Foto Chris Keulen

Verzet tegen de bruinkoolmijn 

10 januari 2023 Het Duitse Lützerath wordt enkel nog bewoond door klimaatactivisten die zich verzetten tegen de bruinkoolmijn waarvoor het dorp plaats moet maken. Een grote politiemacht maakt zich op voor de ontruiming.

Ook het Duitse dorp Keyenberg moest wijken voor de bruinkoolwinning. Tenminste: dat was het besluit in 2016. Vorig najaar werd dat alsnog teruggedraaid. Te laat, vinden betrokkenen. Keyenberg is nu een spookdorp.

Foto Simon Lenskens

Op vogelsafari

25 januari 2023 – Iedereen met een tuin of balkon kan meedoen aan de jaarlijkse Nationale Tuinvogeltelling door een half uur vogels te tellen. Wie naar vogels kijkt wordt vanzelf enthousiast en zal die vogels, en de natuur die ze nodig hebben, vanzelf ook meer willen beschermen, is de gedachte. „Ik zag de wintertaling! Die met dat gele kontje!”

Foto Muhamadou Bittaye

Vertrek uit Senegal 

5 februari 2023 – Ondanks alles blijven Senegalezen op bootjes naar Europa stappen. Europese politici willen migratie naar hun continent op alle mogelijke manieren beperken. Maar migranten blijven de gevaarlijke route naar Europa nemen. NRC onderzoekt waarom ze dat doen.

Foto Mona van den Berg
Foto Mona van den Berg

Trots op tattoo

17 februari 2023 – Fotografe Mona van den Berg legde trotse tattoo-eigenaren vast, die haar vertellen over de tatoeage die het meest voor ze betekent. Zo laat Jimi Dekker (50) met zijn gezichtstatoeages zien dat hij Moluks is en heeft Frouke van Loo (31) een feniks op haar arm, die voor haar de wederopstanding na haar depressie symboliseert.

Foto Kees van de Veen

Complexe gevallen

23 februari 2023 – Een verzakte woning, een roze geverfd rijksmonument dat niet gesloopt mag worden of een mestkelder die blijft lekken: Groningse slachtoffers van aardgaswinning moesten bureaucratie, burn-outs en woede overwinnen.

Foto Merlin Daleman

Dode beesten

24 februari 2023 – Op het Europees Kampioenschap Taxidermie in Salzburg stileren de deelnemers hun dode beesten tot in detail. De wedstrijdjury ziet alles. „Misschien vervang ik die veer nog, ik weet het niet.”

Foto Kostyantyn Chernichkin

Oorlogstrauma’s 

10 maart 2023 – In de ziekenhuizen en behandelcentra van Oekraïne blijkt niet alleen hoe verwoestend de oorlog is, maar ook hoe zwaar de toekomst zal zijn. Sinds hij in januari gewond raakte in Bachmoet kan de Oekraïense militair Andrii Efimov (26) niets meer zien. „Ik herinner me de warmte van de explosie, en het verdriet toen ik viel.”

Foto Chris Keulen

Experiment ouderenzorg

21 maart 2023 – Door corona is er veel leegstand in Belgische zorgcentra. In het Waalse Vottem wonen uit huis geplaatste kinderen daarom tijdelijk bij ouderen. Het experiment lijkt een succes. Zo is het in zorgcentrum Domaine des Lys gezellig; ouderen en kinderen wagen zich aan limbodansen.

Foto Anna Liminowicz

De eenzame priester  

24 maart 2023 – Polen seculariseert in hoog tempo. Krzysztof Dzikowski (24) is een van de weinigen die nog kiest voor een opleiding tot priester. Zijn ouders hebben het er moeilijk mee. 

Foto Sebiha Oztas
Foto Sebiha Oztas
Foto Sebiha Oztas
Foto Sebiha Oztas

Vastenmaand

31 maart 2023 –  De kinderen van Mehmet en Nurten Kocak zijn nog te jong om mee te vasten tijdens de ramadan. Toch hoeven ze er niet helemaal bij staan te kijken. Kleurboeken, aftelkalenders en stickers moeten de ramadan leuker maken voor de kleine vaster.

Foto Merlin Daleman

Zwarte longen 

7 april 2023 – Kolenmijnen zijn een bron van trots in de Amerikaanse Appalachen. Maar mijnwerkers hebben een acht keer zo hoge kans om te overlijden aan longaandoeningen als andere Amerikanen. Artsen omschrijven Black Lung als „een epidemie van ongekende proporties” in de VS.

Overleven in het bos  

14 april 2023 –  Migranten uit onder meer Soedan werden naar Europa gelokt door de Wit-Russische president Loekasjenko, die zei dat ze vanaf daar makkelijk door zouden kunnen naar Polen. Maar Polen bouwde een muur. Nu leven jonge mannen uit Soedan in een bos bij de streng bewaakte grens. Fotograaf Aurélien Goubau reisde meerdere keren naar het bos om hun verhaal vast te leggen.

Foto Wouter van Vooren

Gratis kinderopvang

14 april 2023 – In 2025 moet kinderopvang voor werkende ouders in Nederland vrijwel gratis zijn. In Zeeuws-Vlaanderen gebeurt dat nu al in drie dorpen. Gevolg: ouders gaan meer werken, maar er komt ook hogere druk op het opvangpersoneel.

Foto Sarah Pabst

Russen in Argentinië  

21 april 2023 –  Een baby die op Argentijnse bodem geboren wordt, krijgt automatisch een paspoort voor dat land. Bij rijke Russen is die ontsnappingsroute in trek. Zo ook voor Ekatarina Gordjenko en Maxim Levoshin. “Ons kind wil ik niet in Rusland opvoeden. En met zijn Argentijnse nationaliteit kunnen ze hem later ook niet oproepen voor het leger.”

Foto Diego Ibarra Sanchez

Syrische vluchtelingen in Libanon 

10 mei 2023 –  In Libanon raakt het geduld met Syrische vluchtelingen snel op. Het in Europa gekoesterde idee van „opvang in de regio” blijkt in de praktijk een totale mislukking. „Als Europa zelf niet meer vluchtelingen opvangt, kunnen de sociale spanningen in Libanon gevaarlijke vormen aannemen.”

Foto Louisa Marie Summer

Op adem komen 

11 mei 2023 – In een dorp in de Zuid-Duitse Alpen kunnen oververmoeide moeders en mantelzorgers op kosten van de verzekering tot rust komen – al komt dat neer op hard werken: wandelen, aerobics, mindfulness en pottenbakken. Beweging reinigt de geest, is de gedachte.

Foto Ofeliya Zhakayeva

Gevlucht naar Kazachstan 

12 mei 2023 – Sinds de Russische invasie van Oekraïne hebben ten minste 500.000 Russen hun land verlaten. In de Zuid-Kazachstaanse stad Almaty sprak NRC met verschillende Russische emigranten. Zo vluchtte journalist Jevgenia Baltatarova (40) naar Kazachstan toen bleek dat de geheime dienst haar wilde arresteren.

Foto Mona van den Berg

Op leeftijd en ongedocumenteerd 

16 juni 2023 – Voormalig asieladvocaat Mona van den Berg portretteerde voor haar fotoboek Ongedocumenteerd. En op leeftijd ouderen die na vaak decennia in Nederland te verblijven nog steeds illegaal zijn. „Hij zei tegen mij: Mona, ik wil niet eenzaam en zonder papieren sterven.”

Foto Misper Apawu

Intergenerationeel trauma 

29 juni 2023 – Ghana nodigt nazaten van tot slaafgemaakten uit het land te bezoeken of er zelfs te komen wonen en werken. De economie profiteert al, maar tussen de Ghanese bevolking en de zwarte westerlingen gaapt ook een kloof. „Sommige Ghanezen zien hen vooral als mensen met veel geld, anderen vinden hen denigrerend.”

Foto Hawre Khalid

Nabestaanden Hawija 

30 juni 2023 –  Nederland trok bijna 4,5 miljoen euro uit voor Hawija. Slachtoffers van het Nederlandse bombardement op de stad zeggen dat veel van het geld verdween in corrupte zakken. Het leed in Hawija erkennen en verzachten is mislukt.

Foto Daniel Niessen

Klimaatactivisme

7 juli 2023 – Wat motiveert mensen om een weg te blokkeren, dacht fotograaf en filmmaker Daniel Niessen, toen duizenden activisten van Extinction Rebellion in maart de A12 in Den Haag bezetten. Hij besloot drie generaties van een familie te volgen om zo beter te begrijpen wie er demonstreren en waarom.

Foto Peter Lipton

Haal mij op

13 juli 2023 – Het asiel zit ’s zomers nog voller dan normaal, ook met dieren die bijna niemand wil hebben. Voor de rubriek ‘Haal mij op deze zomer‘ fotografeert Peter Lipton dieren in het asiel. Hond Bailey is een onzekere stuiterbal van de straat. Hij zoekt een baasje die hem rust en begeleiding biedt.

Foto Olivier Middendorp
Foto Olivier Middendorp
Foto Olivier Middendorp
Foto Olivier Middendorp

Overal PFAS

14 juli 2023 – In de bodem, in het drinkwater en in de lucht: voor mens en dier schadelijke PFAS zitten overal. De rijksoverheid werd gewaarschuwd maar reageerde traag. „De neiging is om helemaal niets te doen of veel te veel.”

Foto Kees van de Veen

Ter Apel

21 juli 2023 – Het Groningse dorp Ter Apel hield zich vast aan alle toegezegde steun van Rutte IV om de asielcrisis te verlichten. Maar toen viel het kabinet. Een groep van enkele honderden asielzoekers zorgt ondertussen voor steeds meer problemen en drijft inwoners tot wanhoop.

Foto Wouter van Vooren
Foto Wouter van Vooren

Fanatiek zwemmen

22 juli 2023 – In coronatijd werd zwemmen in zee populairder en zijn er langs de kust vele zwemclubjes ontstaan. De fanatiekere zwemmers in Zeeland willen meedoen met de Scheldebeker, een grote tocht van Vlissingen naar Breskens eens in de vijf jaar.

Foto Milois Bicanski

Bosbranden in Griekenland 

28 juli 2023 – De Grieken weren zich moedig tegen frequenter en heftiger bosbranden. Maar ze hebben klimaatverandering niet in de hand. NRC liep mee met de Griekse brandweerman Michalis. „Straks hebben we geen natuur meer over.”

Foto Ramon van Flymen

Sporten voor de lol 

4 augustus 2023 – Het Wereld Gymnaestrada vond dit jaar voor de tweede keer in de geschiedenis plaats in Amsterdam. 19.000 amateursporters van over de hele geven shows in bijvoorbeeld acrobatische gymnastiek, dans of freerunning. Meedoen is belangrijker dan winnen.

Foto Mona van den Berg
Foto Mona van den Berg
Foto Mona van den Berg
Foto Mona van den Berg
Foto Mona van den Berg

Leven zonder toekomst

11 augustus 2023 –  De leefomstandigheden in de gezinslocaties van azc’s zijn schadelijk voor kinderen, blijkt uit onderzoek. Fotograaf  Mona van den Berg portretteerde twee gezinnen. „ Mijn leven hier is tijdverspilling. Elke dag verloopt hetzelfde.”

Foto Riska Munawarah

Leven onder de sharia  

11 augustus 2023 – Al bijna twintig jaar is in Atjeh, als enige provincie in Indonesië, de sharia van kracht. Publieke stokslagen van veroordeelden van drankgebruik of buitenechtelijke seks haalden de afgelopen jaren de voorpagina’s van internationale media. Hoe is anno 2023 het leven onder de Indonesische shariawet?

Foto Bram Petraeus

Flipper

22 augustus 2023 – Heeft het Dolfinarium nog toekomst? Het Dolfinarium in Harderwijk lijkt klem te zitten tussen de veranderende publieke opinie en bezoekers die vooral betalen voor spectaculair springende dolfijnen. Dierenshows worden daarom nu gecombineerd met „educatieve presentaties”.

Foto Kees van de Veen

In de tbs-kliniek

25 augustus 2023 – ‘Sta elke ochtend op tijd op’, ‘Scheld niemand uit’: zo ziet de dagelijkse praktijk van een tbs-kliniek eruit. Het Nederlandse tbs-stelsel stokt de laatste jaren. NRC liep drie dagen mee in de Van Mesdag-kliniek in Groningen. Hoe werkt tbs in de praktijk?

Foto Kostyantyn Chernichkin
Foto Kostyantyn Chernichkin
Foto Kostyantyn Chernichkin
Foto Kostyantyn Chernichkin
Foto Kostyantyn Chernichkin

De Oekraïense steenkolenmijn 

30 augustus – De steenkoolindustrie was in de Sovjettijd de trots van het land. Nu kampen kolenmijnen in de Donbas met personeelstekort en de dreiging van Russische aanvallen. Maar de trots is gebleven. „Een deel vecht aan het front, een ander deel zorgt ervoor dat Oekraïne blijft draaien.”

Foto Jennifer Carlos

Vissers in Senegal 

8 september 2023 – Het Senegalese vissersstadje Fass Boye is in rouw, na een tragedie met een migrantenboot op een van de gevaarlijkste migratieroutes naar Europa. Bestemming: de Canarische Eilanden. Woede naar Europa is er ook. „Ze stelen onze vis en houden ons vervolgens tegen.”

Foto Chantal Heijnen

Na de aanslag 

17 september 2023 – Marjan en Edmond Pinczowski verloren hun kinderen bij de terreuraanslag op Zaventem in 2016. NRC sprak de ouders de afgelopen jaren verschillende keren. „Was ik er maar bij geweest, je kunt elkaar misschien nog vasthouden.”

Foto Asha Kidd
Foto Asha Kidd
Foto Asha Kidd
Foto Asha Kidd

Zwarte zomer 

19 september 2023 – Australië zette zich dit jaar schrap voor een droge en hete zomer, net zoals de beruchte ‘Zwarte Zomer’ van 2019 en 2020. Maandenlang stond het zuidoosten van Australië in lichterlaaie. Brandweerman Danny King: „Veel mensen hebben geen noodplan. Sommigen zijn gemakzuchtig geworden.”

Foto Diewertje Bravenboer

Allemaal een auto 

22 september 2023 – Als ergens in Nederland de liefde voor de auto onbekommerd en vol overgave wordt beleden, dan vooral in Staphorst: jongeren sparen al vanaf hun twaalfde voor rijbewijs en eigen auto.

Foto Eric Brinkhorst

Kaal, wat dan? 

20 oktober 2023 – Wat als je kaal wordt door bijvoorbeeld ziekte of ouderdom? Bedekken? Een haartransplantatie? Ervaringsdeskundigen vertellen erover. Claudia Schriks (51): „Heerlijk rustig hoor, never a bad hairday.”

Foto Bart Maat

Leven in tenten 

27 oktober 2023 – Wanneer arbeidsmigranten worden ontslagen, verliezen ze vaak ook hun woonplek. In de Scheveningse Bosjes leven tientallen dakloze arbeidsmigranten in tenten. „Het is belangrijk dat er iemand naar hun verhalen luistert.”

Foto Michal Fattal

De kibboets 

27 oktober 2023 – De kibboets was altijd het ideaal van het oude Israël: progressief en zionistisch. Maar de aanvallen van Hamas hebben de ondergang van dat ideaal onderstreept. Er is geen plaats meer voor linkse opvattingen en het gevoel van veiligheid lijkt voorgoed verdwenen.

Foto Mona van den Berg

Gazanen in Nederland 

2 november 2023 – De hele dag lang komen via Al Jazeera en de Palestijnse zenders beelden uit Gaza de huiskamers van Gazanen in Nederland binnen. NRC sprak met twee gezinnen uit Gaza die na 2014 naar Nederland kwamen. Hoe ervaren zij deze oorlog ‘op afstand’ in hun geboortestreek?

Foto Isabella De Maddalena

Lesbisch meemoederschap 

10 november 2023 – Italië was al een land dat in West-Europa flink achterop loopt inzake lhbti-rechten. Maar sinds de radicaal-rechtse Giorgia Meloni premier werd, beginnen rechtbanken niet-biologische lesbische moeders te schrappen als ouder. Franca Chiarello (51) en Ilaria Quadri (48), moeders van Matilde (4), vertellen hoe dit hun gezinsleven overhoop haalt.

Foto Satwika Satria

Jakarta is passé 

10 november 2023 – Indonesië bouwt op Borneo een nieuwe hoofdstad. Want Jakarta, op Java, zinkt. Nusantara, zoals de nieuwe hoofdstad zal heten, moet de tegenhanger worden van het vervuilde, overvolle Jakarta. Groen en klimaatneutraal. Maar of dat gaat lukken?

Foto Hedayatullah Amid
Foto Hedayatullah Amid

Voor het eerst stemmen

18 november 2023 – Hun debuut in het stemhokje nadert: NRC sprak achttien achttienjarigen. Wat vinden zij belangrijk? „Dat ik voor m’n dertigste het huis uit kan, dat zou leuk zijn.”

Foto Bart Maat

Het dilemma van de VVD 

23 november 2023 – De dag na de Tweede Kamerverkiezingen spreekt Dilan Yesilgöz  de VVD-fractie toe in de Tweede Kamer. De VVD zit ermee: wel of niet onderhandelen met de PVV? De kiezers willen het in ieder geval wél.

Foto Alex Spoerndli

Witte fosfor 

3 december 2023 – Ooggetuigen en experts bevestigden het gebruik van witte fosfor bij de grens tussen Libanon en Israël. De substantie is omstreden, zeker als het als brandwapen wordt gebruikt, dus om er bewust schade of verwondingen mee te veroorzaken. „Sommigen van ons stikten bijna of vielen flauw.”

Foto Masood Shnizai

Terug naar Afghanistan 

10 december 2023 – Tienduizenden Afghaanse vluchtelingen zijn gedwongen Pakistan te verlaten. Maar het opvangkamp voor terugkeerders in de Afghaanse hoofdstad Kabul kan de drukte niet aan. En hoe gaat de herintegratie van de terugkerende vluchtelingen  geregeld worden? Dat is onduidelijk.

Foto Dieuwertje Bravenboer

Hoogwater in Nederland

27 december 2023 – In Nederland wordt tegen het water gevochten: 11 van de 21 waterschappen hebben ‘opgeschaald’, vooral in het (zuid-)oosten van het land. Ze plaatsen extra gemalen, overleggen over waar het overtollige water heen moet, en zetten extra bergingsgebieden in. NRC doet verslag van een tocht van Spijk naar Deventer, langs ondergelopen kades, een roeibootje en zandzakken. „We moeten alle zeilen bijzetten om het water afgevoerd te krijgen, maar het is niet alarmfase één; we kunnen het allemaal nog aan”