Op de eerste zittingsdag gaat het veel over de beelden in het hoofd van de schutter op de zorgboerderij in Alblasserdam

Voor het eerst na bijna een jaar zien de nabestaanden in een bomvolle zittingszaal in de rechtbank van Dordrecht de man die hun geliefden doodschoot op zorgboerderij Tro Tardi in Alblasserdam en in een schoenmakerswinkel in Vlissingen. Een man in een zwarte hoodie, traag sprekend, soms worstelend met woorden. Hij zit bijna de hele dag voorovergebogen naast zijn advocaat.

Het is John S. (39), de man die al had bekend op 6 mei vorig jaar op zorgboerderij Tro Tardi Nathalie, een 34-jarige medewerkster en Ann-Sofie (16) te hebben gedood. Daarnaast verwondde hij Roan (12) en Fleur (20) ernstig. Op de eerste zittingsdag bekent hij ook twee dagen eerder de schoenmaker in Vlissingen te hebben doodgeschoten.

John S. was zelf cliënt bij zorgboerderij Tro Tardi. Hij moest vertrekken na een relatie met een veel jongere mede-cliënte die ongewenst werd bevonden. John was boos over het feit dat hij degene was die moest vertrekken. De zorgboerderij was een stabiele plek voor hem geweest en hij voelde zich prettig bij de paarden.

Filmpje van het schieten vertoond

Als er rond het middaguur een filmpje van wordt vertoond van John die het terrein van de zorgboerderij bijna nonchalant oploopt, naar de paddock loopt en van dichtbij Nathalie door het hoofd schiet, barsten nabestaanden in huilen uit. Rechtbankvoorzitter Jacco Janssen vraagt aan S. wat hij ervan denkt. Hij kijkt als een toeschouwer naar zichzelf maar dan vanuit een andere hoek dan de camera, zegt hij. De voorzitter: „Er zitten veel nabestaanden in de zaal die zullen denken: ‘Je kan me wat met de beelden in je hoofd’.”

Het gaat tijdens de eerste zittingsdag veel over de beelden in het hoofd van John S. Hij vertelt dat hij van jongs af aan worstelt met beelden in zijn hoofd van mensen die hij wat aan zou willen doen of die hij zou willen doodschieten. Hij fantaseert dat omdat ze hem pesten (basisschool) of omdat ze een relatie verbreken (latere vriendinnen) of omdat hij zich anderszins tekortgedaan voelt door hen (werkgever met wie hij een arbeidsconflict had). Maar ze komen in zijn hoofd ook steeds weer tot leven, als in een computerspel. „Het is een obsessie van mij”, zegt hij herhaaldelijk. Hij ziet ook beelden waarop hij zichzelf doodschiet. De beelden dringen zich vooral op als het minder goed gaat met hem. En zijn minder aanwezig op momenten dat het beter gaat.

Als hij Nathalie heeft doodgeschoten, zal hij verder lopen naar het kleine gebouwtje op het terrein van de boerderij. Binnen zaten Ann-Sofie en Roan een boterham te eten, maar ze staan op om naar buiten te gaan als ze schoten horen. Ze denken dat er op ganzen wordt geschoten. Ann-Sofie staat in het halletje oog in oog met John die haar direct door het hoofd schiet. Hij schiet ook op Roan die het op een haar na overleeft.

Vragen over zelfmoordpogingen

Wat ging u daar doen, vraagt de voorzitter scherp. Wat had u überhaupt op de zorgboerderij te zoeken? Er komt geen duidelijk antwoord.

Eerder heeft John S. verklaard dat hij de zorgboerderij als een „veilige plek” zag om zelfmoord te plegen. De rechters vinden het een vreemd verhaal omdat hij in plaats daarvan ándere mensen doodt. Hoe dat kan, willen ze weten. S. kan daar geen antwoord op geven. De officier vraagt door over de vele zelfmoordpogingen die S. eerder deed. U heeft wel honderd keer zelfmoord willen plegen maar het lukt steeds niet. Het is misschien een beetje cynisch, maar wilt u misschien niet dood?

De rechters zijn in de ochtend begonnen met de aankoop van het pistool, die S. deed. Vervolgens bedreigt hij de jonge vrouw met wie hij kortstondig een relatie had op de zorgboerderij onder meer met een foto van het vuurwapen.

Lees ookHoe het steeds wat slechter ging met de schutter van Alblasserdam

Een volgende stap is een afspraak met een schoenmaker in Vlissingen via een homo-dating-app. De afspraak was dat de schoenmaker al achter zijn zaak zichzelf zou hebben vastgetaped en geblinddoekt. Na de komst van S. zijn er seksuele handelingen verricht en heeft hij de geblinddoekte schoenmaker gedood met een schot in het hoofd. Op het toegetakelde lichaam legt hij een briefje met: ‘Fuck you Kirsten’, maakt daar een foto van en appt die naar haar.

Hotel in Dordrecht

S. gaat naar huis, doucht en vertrekt in de auto die hij in Dordrecht parkeert. Hij loopt vervolgens naar Papendrecht. Tegen de rechter vertelt hij dat hij niet het doel had om een hotel te nemen maar dat hij last kreeg van zijn voeten. In het hotel is alleen de suite nog vrij die hij boekt. Op beelden van het hotel is te zien hoe hij de dag erna – 5 mei – voornamelijk rokend op het terras doorbrengt. Weer een dag later staat hij vroeg op en zal een bloedbad aanrichten in Alblasserdam.

In een mail aan RTL, net voor de schietpartij, schrijft hij onder meer dat hij zelfmoord wil plegen op de boerderij.

Pieter Baancentrum

In het Pieter Baancentrum is hij twee keer zo lang onderzocht als de gebruikelijke acht weken. Hij blijkt autistische trekken te hebben en een borderline-stoornis. Zijn persoonlijkheid is niet goed ontwikkeld, waardoor hij zich afhankelijk maakt van wat ánderen van hem vinden. Afwijzing komt keihard binnen, emoties kan hij moeilijk reguleren. Hij kan slecht omgaan met boosheid, en spaart dat als het ware op. Fantasieën zijn een manier om de werkelijkheid te ontvluchten. Deskundigen van het Pieter Baancentrum vinden hem verminderd toerekeningsvatbaar en achten de kans op herhaling groot.

Na de schietpartij op de zorgboerderij wandelt S. ogenschijnlijk kalm het terrein af en belt hij 112. Hij vertelt de mevrouw aan de lijn over de zorg die hij nodig had en niet kreeg. Hij vertelt haar ook over de moorden. Hij wil haar niet vertellen waar hij zich bevindt omdat hij niet opgepakt wil worden. Waarom pleegde u geen zelfmoord, willen de rechters weten. Als hij het zelf niet durfde, had hij zich kunnen laten doodschieten door de politie, die hem zou komen arresteren. Die vraag blijft onbeantwoord. Toch complimenteert de rechtbankvoorzitter hem aan het eind van de dag voor zijn coöperatieve houding en pogingen waar mogelijk een antwoord te geven. De volgende zittingsdag zullen veel slachtoffers hun verklaringen voorlezen.