Op bezwerende Gnawa-klanken bewegen de dansers naar heling en geloof

Het zijn gebroken mensen die samendrommen rond zangeres Karima El Fillali die een pluizig bundeltje in haar armen koestert. Geen twijfel mogelijk: Maria met kind, symbool voor álle moeders met een pasgeborene, kwetsbaar wezen, en tegelijk krachtig teken van hoop. El Fillali zingt in Faith, de nieuwe voorstelling van Club Guy & Roni en Khalid Benghribs dansgroep Cie 2K.Far met helder meanderende stem de ‘Prayers of Mothers for Life and Peace’.

Faith is een nieuwe halte in de serie ‘Human Oddyssey’ van Guy Weizman en Roni Haver, die in elk deel samenwerken met dansers, muzikanten en makers uit andere culturen: onder andere India en Senegal, en nu Marokko, waar ze inspiratie zochten in de louterende lila-rituelen en muzikale tradities van de Gnawa, afstammelingen van zwarte tot slaaf gemaakten. El Fillali’s stem en de percussieve, repetitieve trance-klanken van Gnawa-muzikanten en HIIIT (voorheen Slagwerk Den Haag) begeleiden de negen dansers in zandkleurige, djellaba-achtige kostuums op hun weg naar heling.

Gestileerde gevechten

Maar de harmonie waar ze naar verlangen, verzandt telkens in chaos en geweld, zoals ook de lijnen van hun bewegingen knakken. Steeds weer stuiven ze uiteen, voortgedreven door angst en wantrouwen, die in explosies van onbeheerste energie opborrelen, in ritmische dansen met grote uithalen van armen en benen in gestileerde gevechten. Met wild rondzwiepende haardossen en dubbelklappende torso’s bannen de dansers hun innerlijke demonen uit, de armen gaan in een smekend gebaar omhoog om bescherming af te roepen.

Onder leiding van guembri-speler Mehdi Nassouli wordt de weg naar verlichting ingeslagen. Met zijn bezwerende zang stuurt hij de groep aan bij hun uitputtende, fysieke geloofsarbeid. Overgave en geloof is hard werken, is de boodschap van de choreografen. De zware blokken die boven het toneel worden gehesen en weer neergelaten, lijken naar het gewicht (en de druk) ervan te verwijzen.

De actualiteit van de voorstelling behoeft in deze tijden van oorlog en polarisatie geen toelichting. En ook de opbouw van de voorstelling is zo klaar als een klontje: van angst, verdriet en wanhoop naar vrede en paradijselijk geluk. Ondanks het op zichzelf aantrekkelijke rauwe karakter van de choreografie en de kwaliteit van de uitstekende dansers en zeker ook de muzikanten, maakt dat de voorstelling al te simpel en voorspelbaar. Dat onder alle ellende die de mensen zichzelf en elkaar aandoen ten diepste een verlangen schuilt naar vreedzaam samenleven, is niets nieuws. Het streven ernaar verdient alleen maar applaus. Maar een wat spannender dramaturgie zou die boodschap meer gewicht geven en de voorstelling meer overtuigingskracht.

Delen

Mail de redactie

Geheimen ontrafelen

Sara de Monchy / STIP – Sara’s mysteries (6+)

Ieder kind loopt wel rond met vragen over geheimzinnige gebeurtenissen. Waarom is mijn beste vriendin zomaar verhuisd? Van wie is dat verlaten schuurtje? Wat zit er onder het luik in het hoekje van de school? Theatermaker Sara de Monchy maakte de afgelopen jaren de zeer populaire podcastreeks Sara’s mysteries, waarin ze deze en andere enigma’s samen met de jonge vragenstellers probeerde op te lossen. In de theaterversie gaan zij en Sammy (11) op zoek naar het Marokkaanse geboortedorp van zijn moeder: zij is daar namelijk naar eigen zeggen weggevlucht omdat het er spookte.

De Monchy en haar medemakers slagen er goed in om de audiobeleving van de podcast te vertalen naar het visuele medium van theater, juist door het maakproces zichtbaar te maken. Geluidsontwerper Brandon Grötzinger en muzikant Haytham Safia werken hard om alle omgevingsgeluiden live te creëren, van het gekwetter van vogels tot het voorbijrazen van trams en auto’s, of juist de krakende deuren van het spookdorp zelf. Sammy is zelf doorlopend aanwezig via geluidsopnames op de ouderwetse banderecorder die De Monchy met zich meedraagt, en live animaties vervolmaken de sfeer.

De Monchy snijdt bovendien mooi de botsing tussen geloof en empirische wetenschap aan, als ze tegen de onwil van Sammy’s moeder oploopt om een voet in het spookstadje te zetten. Hoe kun je een mysterie ontrafelen als je ervan weg moet blijven? Uiteindelijk worden we zo ook met de grenzen van het zeker weten geconfronteerd – een interessante twist voor een true crime-podcast voor kinderen.

De olifant kent de regeltjes niet

Het Filiaal theatermakers – Er staat een olifant bij de bushalte (6+)

Zelden zie je een voorstelling waarbij de titel zo goed de lading dekt als Er staat een olifant bij de bushalte van Het Filiaal theatermakers. In de debuutvoorstelling van acteur en theatermaker Barend van Daal gebeurt er niet veel meer dan de titel doet vermoeden: we brengen wat tijd door met een olifant die ogenschijnlijk op de bus staat te wachten – maar nooit instapt.

De lol van de voorstelling zit hem in het contrast tussen de onverstoorbare traagheid van de olifant en de regeldrift van het OV-bedrijf. Als de olifant op het bankje gaat zitten, gaat er een alarm af omdat hij te zwaar is; als hij de vertrekkende bus niet in stapt vraagt de voice-over op nogal opdringerige wijze of hij hem misschien ergens mee kan helpen; en het geautomatiseerde afvalbakkensysteem slaat op hol als de olifant een blikje in de verkeerde container gooit.

Er staat een olifant bij de bushalte is een subtiele aanklacht tegen de surveillancemaatschappij, die iedereen continu in het gareel wil houden. Van Dorp weet, geholpen door het schitterende olifantenmasker van Eva Arends, ontroerend de langzame vertwijfeling van het dier neer te zetten.

Videogames en heldenmythes

Het NUT – Oma eindbaas (6+).

Orpheus komt al 48 uur zijn kamer niet uit. Sinds het overlijden van zijn geliefde oma Izzy heeft hij zich fulltime op de game gestort die ze samen vaak speelden: The underworld of Hades, een hervertelling van de mythe waar Orpheus naar is vernoemd. Hij raakt zo diep in zijn gameroes dat hij daadwerkelijk naar de oevers van de Styx wordt getransporteerd en de kans krijgt om zijn oma uit het dodenrijk op te halen.

De makers van Oma eindbaas van Het NUT hebben goed begrepen dat videogames en heldenmythes hand in hand gaan, en spelen volop met de overeenkomsten. Orpheus moet raadsels oplossen en monsters verslaan om zijn doel te bereiken, en de spelers creëren steeds met dezelfde opblaasbare materialen verschillende voorwerpen, zoals een harnas, een boot of een zwaard, net zoals games alles uit dezelfde bouwstenen optrekken (pixels en polygonen).

Het verhaal komt tot een spannende ontknoping als blijkt dat oma helemaal niet gered wil worden, omdat ze ondanks de fijne middagen met ‘Oorfje’ wel klaar is met het leven. Zo ontmantelt Oma eindbaas de machtsfantasie die veel videogames bieden, en laat zien dat acceptatie van verlies nog wel de grootste uitdaging is.

Delen

Mail de redactie