Tijdens een gespannen ontmoeting in het Witte Huis heeft de Amerikaanse president Donald Trump zijn Zuid-Afrikaanse evenknie Cyril Ramaphosa een veeg uit de pan gegeven. Hij sloeg de naar de Verenigde Staten afgereisde president om de oren met – volgens Trump – bewijsmateriaal van een witte genocide die zou plaatsvinden in Zuid-Afrika. Hoewel Ramaphosa dit altijd heeft ontkend, koos hij zijn antwoorden zorgvuldig. Zo wist hij escalatie te voorkomen.
De delegaties van Zuid-Afrika en de Verenigde Staten zouden volgens de planning een gesprek van tien minuten voeren in het bijzijn van de pers, maar dat liep uit op een dik uur. In eerste instantie verliep de bijeenkomst goed voor de Zuid-Afrikaanse delegatie. Ramaphosa, die twee professionele Zuid-Afrikaanse golfers had meegenomen naar het Witte Huis om Trump te paaien, leek lering te hebben getrokken uit de geëscaleerde ontmoeting tussen Oekraïense president Zelensky en de Amerikaanse president in februari.
Hij deed er alles aan om Trump in de schijnwerpers te zetten en de president te bedanken voor alle hulp die de VS ooit aan Zuid-Afrika verleend hebben. Een eerste sneer van Trump, die zei dat de Zuid-Afrikaanse president „in sommige kringen als een beetje controversieel wordt gezien,” negeerde Ramaphosa.
Tijdens de vragenronde koos Trump echter voor de frontale aanval, door een gemonteerde video af te spelen waarop bewijs van de witte genocide in Zuid-Afrika te zien zou zijn. De video toont twee oppositiepolitici – Trump noemt de twee onterecht vertegenwoordigers van de regering – die tijdens campagnebijeenkomsten het lied ‘Kill the Boer, kill the white farmer’ zingen. Het lied stamt uit de anti-apartheidstijd en classificeert volgens een Zuid-Afrikaanse rechtbank niet als haatzaaien.
Ook kwam Trump met een dikke stapel uitgeprinte A4’tjes op de proppen, waarop volgens de Amerikaanse president de foto’s van „duizenden vermoorde witte boeren’” staan. ToenTrump daarna een video toonde met wat volgens hem „duizenden graven” van vermoorde witte boeren zijn, veinsde Ramaphosa de beschuldiging serieus te nemen. „Weet u waar dit is, meneer de president?” vraagt hij. „Ik wil dat weten en dan zal ik het onderzoeken.”
Handelsmissie
De diplomatieke relatie tussen beide landen is sinds het einde van apartheid niet zo slecht geweest. Naast de ongefundeerde beschuldiging van witte genocide, beweert Trump ook dat Ramaphosa’s regering land confisqueert van witte boeren, verklaarden de VS de Zuid-Afrikaanse ambassadeur persona-non-grata, hekelt Trump de genocide-rechtszaak die Zuid-Afrika voert tegen Israël bij het Internationaal Gerechtshof en heeft de Amerikaanse president Zuid-Afrika een handelsheffing opgelegd van 31 procent.
De ontmoeting met Trump was voor Ramaphosa een kans om de grieven weg te nemen, al zag de Zuid-Afrikaanse president, zelf een zakenman, zijn bezoek vooral als een handelsmissie. Vlak voor zijn vertrek zei hij in Pretoria tegen de pers: „We kijken uit naar een positieve ontmoeting, met een goed resultaat voor de banen in ons land en goede handelsrelaties om onze verhouding weer te normaliseren.” Ook zei hij wederzijdse investeringen mogelijk te willen maken.
Hij lijkt daarmee ook te doelen op een handelsdeal met Elon Musk, die met zijn op satellieten-gebaseerde internetdienst Starlink wil toetreden tot de Zuid-Afrikaanse markt. Musk wil echter niet voldoen een wet die bepaalt dat buitenlandse bedrijven een lokale partner moeten hebben die in eigendom is van zwarte Zuid-Afrikanen. De wet moet de raciale economische ongelijkheid die stamt uit de apartheid verminderen.
Musk, zelf Zuid-Afrikaan en bij de ontmoeting aanwezig als onderdeel van de Amerikaanse delegatie, bestempelt dit als discriminatie. Persbureau Bloomberg meldde woensdag dat de Zuid-Afrikaanse delegatie nu een deal met Musk zou willen sluiten waarin Starlink ook zonder een lokale partner kan neerstrijken in het land.
Na de eerste ongemakkelijke ontmoeting spreken de partijen nog achter gesloten deuren. Voor Zuid-Afrika staat er veel op het spel. Het land kampt met een kwakkelende economie en torenhoge werkloosheid. Reden genoeg om de op één na grootste handelspartner niet tegen de haren in te willen strijken. Maar Zuid-Afrika staat niet geheel machteloos tegenover de VS. Voor de Amerikanen is Zuid-Afrika de grootste handelspartner in Afrika en het land geldt als een toegangspoort tot het continent. Bovendien is Zuid-Afrika ’s werelds grootste exporteur van platina, een grondstof die de VS nodig hebben voor de auto-industrie.
Lees ook
Trumps controversiële vluchtelingenprogramma voor ‘vervolgde’ witte Zuid-Afrikanen is ‘politiek theater’
