Aftreden en wegwezen, was vorige maand de boodschap van PVV-leider, Geert Wilders aan de Amsterdamse burgemeester Femke Halsema. Aanleiding waren de pro-Palestijnse demonstraties op het moment dat de Joodse gemeenschap ‘7 oktober’ op de Dam in Amsterdam herdacht. In de Amsterdamse gemeenteraad kreeg Wilders nauwelijks bijval voor zijn oproep. Oppositiepartij VVD liet haar „namens de raad” weten dat ze „het land” niet uit hoefde, zoals Wilders had bepleit.
Maar voor diezelfde VVD-fractie liggen de kaarten na de ongeregeldheden van vorige week anders. Nu spreekt VVD-fractievoorzitter Daan Wijnants over een „links stadsbestuur dat heeft weggekeken”. Halsema vertegenwoordigt, wat hem betreft, inmiddels gezag „dat niet in staat is om de orde goed te handhaven en haar eigen geloofwaardigheid op het spel heeft gezet”.
De VVD vraagt nog niet om haar opstappen, maar Halsema heeft dinsdag wel het nodige uit te leggen om het vertrouwen van de liberalen te behouden.
‘Naoorlogs dieptepunt’
Dinsdag debatteert de Amsterdamse gemeenteraad over die gewelddadigheden, verderop deze week ook de Tweede Kamer in Den Haag. Een door de Amsterdamse driehoek beloofd feitenverslag moet daar de basis voor zijn, maar politiek wordt dat niet door iedereen afgewacht. VVD-fractievoorzitter en politiek leider van de liberalen, Dilan Yeşilgöz-Zegerius, sprak zondag op de site van haar partij over „een naoorlogs dieptepunt” voor het oog van de wereld. „In de straten van mijn Mokum heeft een Jodenjacht plaatsgevonden.” En de schuld legt Yeşilgöz bij „linkse partijen die betwisten dat er een integratieprobleem is en het liever hebben over discriminatie en acceptatie”. „Hopelijk heeft deze Jodenjacht in Amsterdam hun ogen eindelijk geopend”, aldus Yeşilgöz. Om daar nog aan toe te voegen: „nog niet alle daders van deze afschuwelijke daden zijn bekend. Maar alles wijst erop dat de meeste jongens op scooters en taxichauffeurs die de afgelopen dagen samenwerkten om Joden in een hoek te drijven, een migratieachtergrond hebben. De meesten vermoedelijk een Marokkaanse achtergrond.”
Ze zal ook duidelijk moeten maken hoe zij in de toekomst wél normerend kan handelen. En durft op te treden als grenzen worden overschreden
De hoofdstedelijke VVD volgt die lijn van Yeşilgöz. „Er is weggekeken terwijl er een hele generatie in de stad is opgegroeid met het idee dat Joden slecht zijn. Dat taxichauffeurs en scooterjongens denken: ‘We gaan ze pakken’, aldus Wijnants. „We zagen het bij de opening van het Holocaustmuseum. Bij de demonstraties op de universiteit. Bij de 7 oktober-herdenking op de Dam en nu vorige week opnieuw. Er is zo zwaar ingezet op de rechtsstatelijke bescherming van het demonstratierecht, dat de gevolgen zich gekeerd hebben tegen minderheden, Joodse minderheden.” De VVD aast nog niet op het vertrek van Halsema, zegt Wijnants. „We wachten dat feitenrelaas af en Halsema zal met een goede uitleg moeten komen over hoe de driehoek vorige week operationele zaken geregeld heeft. En ze zal ook duidelijk moeten maken hoe zij in de toekomst wél normerend kan handelen. En durft op te treden als er grenzen worden overschreden.”
Halsema staat dinsdag in de gemeenteraad een zwaarder debat te wachten dan afgelopen oktober, toen ze kritiek van oppositiepartij JA21 in een raadsdebat nog kon afdoen met de opmerking dat ze zich het verwijt van het faciliteren van antisemitisme „niet liet aanleunen, zeker niet – en ik zeg het maar in zijn algemeenheid – als dat van lieden komt die tegelijkertijd Marokkanen en moslims discrimineren en daarmee blijk geven niet te begrijpen wat de strijd tegen racisme betekent, waar antisemitisme onderdeel van uitmaakt.”
In dat debat kon Halsema nog verwijzen naar het verloop van de demonstratie op de Dam waar zo’n duizend mensen „zeer uitgebreid beschermd” aanwezig waren geweest. Afgelopen vrijdag was haar boodschap, op een inderhaast belegde persconferentie van de Amsterdamse driehoek, toch vooral dat de Joodse gemeenschap die bescherming niet had gekregen. „Jongeren op scooters gingen kriskras door de stad op zoek naar supporters”, was nu haar verhaal. „Het was ‘hit and run’ (…), Ik schaam me voor het gedrag door relschoppers en criminelen. Deze uitbarsting van antisemitisme is on-Amsterdams.” Dat daarmee de herinnering aan pogroms in beeld kwam, zei ze vrijdag „heel goed te begrijpen”.
Wilders riep Halsema op X opnieuw op om op te stappen . Dat deed hij in oktober ook. Maar verantwoordelijke minister van Binnenlandse Zaken Judith Uitermark (NSC) liet maandagochtend meteen weten dat, wat haar betreft, ontslag van Halsema helemaal niet aan de orde is. Het is aan de gemeenteraad om een oordeel over Halsema te vellen, aldus Uitermark, niet het kabinet.
Correctie (11 november 2024): een eerdere kop boven dit artikel wekte de indruk dat de Amsterdamse VVD heeft gesproken van een Jodenjacht. Dat blijkt niet uit het artikel; de kop is daarom aangepast.
