Ontslag op staande voet: veel misbruik van ontslagconstructie bij arbeidsmigranten in de vleessector

Uitzendbureaus in de vleessector ontslaan werknemers, met name arbeidsmigranten, regelmatig ten onrechte ‘op staande voet’ om goedkoper uit te zijn. Het is een veelvoorkomend misbruik van de ontslagconstructie waarbij betalingen aan de werknemer per direct stoppen. Daarvoor waarschuwt de Nederlandse Arbeidsinspectie aan het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, op basis van nog niet afgerond onderzoek. Volgens demissionair minister Karien van Gennip (CDA) waren de uitkomsten dermate heftig dat de Arbeidsinspectie vroegtijdig aan de bel trekt.

Inspecteurs namen bij een eerdere controle een hoog percentage waar van ontslag op staande voet, waarop de Arbeidsinspectie besloot een breder onderzoek op te zetten. Uit onderzoek bij uitzendbureaus die arbeidsmigranten aannemen kwamen drie bedrijven naar voren, waar 40 tot 80 procent van de werknemers tussen 2020 en 2022 op staande voet zijn ontslagen. In totaal werden meer dan zevenduizend ontslagen op staande voet in de administratie teruggevonden.

Een werkgever mag op staande voet ontslaan als het niet meer redelijk is om een werknemer in dienst te houden, bijvoorbeeld als er sprake is van diefstal en geweld. Betalingen stoppen dan per direct, en de werknemer kan zelfs een vergoeding verschuldigd zijn. Bij een ‘eindafrekening’ kan op vakantiegeld of andere uitbetalingen ingehouden worden. Daarna is de werknemer ‘verwijtbaar werkloos’, waardoor die geen recht heeft op een WW-uitkering of het recht op huisvesting. Veelal zouden werknemers niet weten dat ze op staande voet ontslagen zijn, waardoor ze niet naar de rechter stappen en opnieuw voor hetzelfde uitzendbureau aan het werk gaan.

Van Gennip noemt de situatie „erger dan erg”. Ze ziet dat de vleessector arbeidsmigranten als een verdienmodel gebruikt, om de kosten als werkgever te drukken. Van Gennip wil „in de komende weken” nog apart met de vleessector aan tafel over hoe ze de arbeidsomstandigheden significant gaan verbeteren, voordat een mogelijk nieuw kabinet aantreedt. „Ik ga vertellen wat ik vind dat er anders moet gebeuren. Dat laat ik niet wachten op een opvolger over vijf of zes weken. Daarvoor is de situatie echt te prangend.”

Met medewerking van Sezen Moeliker en Tan Tunali.