Onderzoekers op een geïsoleerde basis op Antarctica staan elkaar naar het leven: ‘Vrees voor mijn veiligheid’

Posted on by admin

Een groep Zuid-Afrikaanse onderzoekers op een afgelegen basis op Antarctica heeft een reddingsoproep gedaan nadat een lid van de groep een poging zou hebben gedaan een ander lid te vermoorden.

Dat heeft een Zuid-Afrikaanse regeringswoordvoerder bevestigd tegenover de BBC na eerdere berichtgeving door de Zuid-Afrikaanse krant The Sunday Times. Het gaat om een groep van ongeveer tien personen op de basis Sanae IV in Koningin Maudland, een door Noorwegen opgeëiste sector van het Zuidpoolgebied. De groep – drie wetenschappers, een meteoroloog, een arts en technici die het station draaiend houden – is daar sinds februari en zou vijftien maanden blijven, waarvan tien in volkomen isolatie.

Het gedrag van de aanvaller „is helaas geëscaleerd tot een diep verontrustend punt waarbij hij [naam] fysiek aanviel”, aldus een geanonimiseerde e-mail, waaruit de krant citeert. „Hij dreigde [naam] te vermoorden en schept een sfeer van angst en intimidatie, waarbij ik ook vrees voor mijn eigen veiligheid en me voortdurend afvraag of ik het volgende slachtoffer ben.” Er zou ook sprake zijn van seksuele agressie.

Het incident zou zich hebben voorgedaan na onenigheid over een wijziging in een rooster voor weerkundig werk.

Het station bestaat uit drie geschakelde capsules en ligt op een rotsachtige verhoging op 170 kilometer van de rand van de ijsplaat en bijna 4.000 kilometer van Kaapstad. In de Antarctische winter kan de temperatuur er tot meer dan 50 graden beneden het vriespunt dalen en bereikt de wind er hoge snelheden.

Volgens de regeringswoordvoerder is er onmiddellijk een noodplan in werking gesteld „ter bemiddeling” en om „de discipline” en „de verhoudingen op de basis te herstellen”. Het groepslid in kwestie zou intussen vrijwillig akkoord zijn gegaan met een psychologisch onderzoek en bovendien „schriftelijk spijt [hebben] betuigd”.

Invasieve biologie

Sanae IV, geopend in 1997 als opvolger van drie eerdere Zuid-Afrikaanse stations, is een van dertien poolbases in de Noorse sector. Daarvan zijn er zes het hele jaar bemand. Ze worden respectievelijk gerund door Noorwegen, Duitsland, Japan, Rusland, India en Zuid-Afrika.

Op Sanae IV wordt onder meer onderzoek gedaan naar invasieve biologie (door exotische soorten), geologie en de atmosfeer. Er is een ziekenboeg en plaats voor twee helikopters. Alleen bij het Noorse en het Russische station is een grotere landingsbaan voor verbindingen met de wijdere wereld.

Voorafgaand aan hun verblijf zijn alle kandidaten onderzocht op hun psychologische weerbaarheid in een polair isolement en geschikt bevonden. Dat dit geen garantie is, bewijzen eerdere incidenten op poolbases. Een berucht geval deed zich in 2018 voor op het Russische station Bellingshausen, waar een 55-jarige ingenieur een 52-jarige lasser aanviel met een mes omdat deze herhaaldelijk het einde verklapte van boeken die de ingenieur las. De lasser werd geëvacueerd naar een ziekenhuis in Chili en de ingenieur werd later gearresteerd.

De twee hadden in totaal al vier jaar op de basis doorgebracht, waar naast hun werk niet veel te doen was, behalve tv-kijken, fitness en boeken uit het bibliotheekje lezen. Bellingshausen, genoemd naar een Duitse poolonderzoeker, ligt op het grootste van de Zuid-Shetland-eilanden en is de enige nederzetting in het Zuidpoolgebied met een permanente Russisch-orthodoxe kerk.

„Het zijn vaak kleine dingen die een conflict veroorzaken” waardoor mensen in isolatie flippen, citeert de BBC een psycholoog. Gabrielle Walker, een Britse wetenschapper die zelf aan poolexpedities heeft deelgenomen, zei dat „nabijheid van collega’s een risico betekent”. „Je weet precies hoe ze hun koffiekop neerzetten, altijd met het oor in een bepaalde richting, of dat iemand eerst aan zijn neus krabt voor hij gaat zitten, en als er geen andere stimulus is, kan dat gaan irriteren”, aldus Walker.

Op het Russische Zuidpoolstation Vostok vermoordde een onderzoeker in 1959 een collega met een bijl nadat hij een schaakpartij had verloren. Daarna werd schaken voor Russen op Antarctica verboden omdat het te veel stress zou veroorzaken.

Related Posts

Grote stroomstoring in Den Haag trof kortstondig 45.000 huishoudens en bedrijven, veel trams reden beperkt

In het centrum van Den Haag is dinsdagmiddag een grote stroomstoring geweest. Volgens netbeheerder Stedin zijn ruim 45.000 huishoudens, bedrijven en instellingen getroffen. Trams stonden stil en verkeerslichten zaten zonder stroom. Ook in Scheveningen hadden strandtenten geen elektriciteit. Rond half zes meldde netbeheerder Stedin dat de storing verholpen was. De oorzaak is vooralsnog onduidelijk.

Verschillende ministeries werden kortstondig ontruimd, meldt een verslaggever van persbureau ANP. Het gaat om de gebouwen van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. In Scheveningen zou ook een zwembad zijn ontruimd. Op alarmeringsdienst P2000 werden meerdere opsluitingen in liften gemeld. In de Eerste Kamer viel de stroom eveneens tijdelijk uit tijdens een debat over de asielbegroting, meldt JA21-senator Annabel Nanninga in een bericht op X.

Ziekenhuis HMC liet aan ANP weten nergens last van te hebben gehad. Vervoersmaatschappij HTM meldde dat vanaf het centrum tot aan de omgeving van Scheveningen geen trams reden.

Lopen over de roltrap

Bij het IJSpaleis – het Haagse stadhuis – liepen ambtenaren in grote groepen de trap af nadat de stroom was uitgevallen. Ook liften stonden er stil, de brandweer was elders bezig mensen uit liften te halen. In de bibliotheek naast het stadhuis konden de bezoekers nog over de roltrap lopen. Twee tieners vertellen aan NRC dat eerst het licht uitviel, en hun daarna werd verzocht het gebouw te verlaten.

Bij de bus- en tramhaltes stond het vol met mensen. De bus reed nog wel, de trams stonden stil. Vervoerder HTM heeft personeel ingezet om iedereen zo goed mogelijk thuis te krijgen.

Met medewerking van Titia Ketelaar.


Barry Atsma maakte een serie geïnspireerd op zijn broer: ‘Hij was een soort engel van energie en verbinding’

Bennie wordt vandaag achttien jaar. Eindelijk volwassen. Dus stapt hij bij het krieken van de dag in de auto van zijn ouders, rijdt ermee weg en ramt vijftig meter verder die van de buurman. Oei. Bennie heeft het syndroom van Down. Hij is dus weliswaar volwassen – hij wil werk, een vriendin, op kamers – maar hij kan niet alles. En zijn gezin is nogal beschermend over hem, dus die zitten er niet echt op te wachten dat hij zijn vleugels uitslaat. Dus wordt Bennie somber en boos: „Ik ben volwassen maar ik word behandeld als een kleuter.”

De achtdelige serie Bennie wil eens wat verder gaan dan de gebruikelijke realityprogramma’s over mensen met Down. Dus krijgen we niet alleen te zien hoe Bennie emancipeert, hoe liefdevol en verfrissend ontregelend hij is, en hoe het gezin rondom zijn grote aanwezigheid is gebouwd. Maar ook dat het niet zo makkelijk is om Down te hebben, of een broer of zoon te hebben die zo veel zorg vraagt dat de rest van het leven erbij inschiet.

Wesley van Klink als Bennie. Foto Videoland / RTL

Samen met Karen van Holst Pellekaan ontwikkelde Atsma de serie. Hij had zelf een oudere broer met Down, Rimmert, die in 2022 overleed. In de serie zitten scènes waarin Bennie het gezin in crisis stort met zijn drieste acties. Had Atsma’s broer ook dat soort problemen? „Ik herinner me dat Rimmert op een ochtend de hele kamer groen had geverfd. Mijn vader was woest. Rimmert was grenzeloos, je moest hem goed in de gaten houden. Er ging veel kapot bij ons thuis. Hij ging verkleed als de Hulk de straat op om keihard tegen tegen voorbijgangers te brullen. Ik liep daar dan achteraan in mijn Supermanpak. Vond ik eigenlijk te spannend. Zo ging hij naar het treinspoor waar we absoluut niet mochten komen.”

Atsma vormde een hechte broederbond met Rimmert: „Mijn broer was een soort engel van energie en liefde en verbinding. Als ik hem bij me had, had ik met iedereen een praatje. Dankzij hem had ik het gevoel dat ik gezien werd. Hij had zo’n open houding dat ieder het contact ook meteen naar een hoger niveau tilde. Ik kon met hem fantaseren, spelen, risico’s nemen, het avontuur opzoeken, groots en meeslepend leven. Hij heeft me tot acteur gemaakt.”

Ongefilterd, ongeremd

In 2005 maakte Atsma bij Toneelgroep Amsterdam al een solovoorstelling over zijn broer. Die monoloog was belangrijk voor Atsma: „Tot dan speelde ik vooral voor de adrenaline-kick, door een solo over Rimmert te maken, vond ik de humor en spelplezier terug. Iedere creatieveling komt vroeg of laat zijn eigen bron tegen en voor mij is opgroeien met Rimmert doorslaggevend geweest.” Wat hij van zijn broer leerde was de schaamteloosheid om „het luikje van ongefilterde emoties” wijd open te zetten – precies wat je als acteur zo goed kunt gebruiken: „Minder in je hoofd zitten, minder geremd worden door hoe het eigenlijk hoort. Dat geeft meer kleur aan je palet. Angst, seksueel verlangen, verbinding zoeken, je buitengesloten voelen – sindsdien ben ik voor een rol altijd de ongefilterde onderstromen aan het analyseren, en de sociale conventies die deze bedekken.”

Hoewel Bennie in de serie voornamelijk als ontregelende engel wordt neergezet, zie je ook het diepere verdriet van de ouders, een verdriet dat zelfs onder elkaar een taboe is: „De schok als je hoort dat je kindje anders is dan de anderen, de teleurstelling. En daarna staat je hele leven in dienst van dat kind.” Toen mijn moeder zwanger was van mij kon ze voor het eerst de vlokkentest doen, waarmee je een of een foetus een aandoening heeft. Eigenlijk wilde ze niet voor de keuze staan – weghalen of niet – maar ze heeft de test toch gedaan. Twéé neurodiverse kinderen in het gezin was te veel geweest.”

De ouders van Bennie zijn zo met hem bezig dat ze minder aandacht hebben voor hun andere kinderen. Herkent Atsma dat? „Ik denk wel dat ik minder aandacht kreeg omdat ik ‘normaal’ was, zelfstandig. Dat probeerde ik ook uit te stralen naar mijn ouders: maak je over mij maar geen zorgen.”

Foto Videoland / RTL

De diepte in

Barrie Atsma presenteerde eerder Down voor Dummies, een realityserie over mensen met Down. Uit de Down-gemeenschap is er wel kritiek op dit soort programma’s omdat ze een te eenzijdig, positief beeld zouden schetsen. Is Bennie daar een reactie op? „Ja, we proberen met Bennie meer de diepte in te gaan. Het blijft natuurlijk een sprankelende, toegankelijke serie met veel humor, maar we tippen ook thema’s aan als seksuele gevoelens van mensen met een beperking. Dat moet je goed begeleiden. Hoofdrolspeler Wesley van Klink, die Bennie speelt, moest als acteur echt aan de bak. Hij moest het hele bereik spelen, van boos, gefrustreerd en eenzaam naar verliefd, enthousiast, opgewonden.”

Hecht gezin kan ook verstikken

Een van de klachten tegen programma’s over Down is dat er vooral zeer goed functionerende mensen in beeld komen. Is dat nu ook weer het geval? „Dat durf ik te betwisten. Ik zie Bennie meer in het middengebied zitten. Verder wilden we laten zien dat er een breed palet aan neurodiversiteit is. In de scènes in de woongroep en in het zwembad zie je van alles. Ook bijvoorbeeld de jongen in de rolstoel van wie niet duidelijk is of hij überhaupt verstandelijk beperkt is.”

In de serie heeft vooral de moeder, gespeeld door Hadwych Minis, moeite met Bennie’s drang naar zelfstandigheid. Ze wil hem liever klein houden, en veilig thuis. Atsma: „Ze heeft met grote liefde achttien jaar lang gezorgd voor dat bijzondere kind. Ze weet niet meer wie zij zou zijn zonder Bennie. Dus wil ze graag alles houden zoals het is.” Een ‘hecht gezin’ heeft een positieve klank, zegt Atsma, maar hecht kan ook verstikkend zijn. Bennie en de andere kinderen willen hun eigen weg gaan, waardoor het gezin in crisis belandt, maar er uiteindelijk losser en beter uitkomt.

Atsma over zijn broer: „Pas na het overlijden van Rimmert dacht ik: hadden we meer naar hem moeten luisteren? Hebben we hem te veel geremd? Hadden we hem meer moeten stimuleren in zijn creativiteit? In de serie is het Bennie die de problemen van het gezin het meest helder aanvoelt, maar het niet goed kan uiten. Dankzij hem gaan de anderen ook nadenken over hun rol in het gezin, en wie ze nu eigenlijk zelf zijn, los van het gezin.”

Bennie, 8 afleveringen. Vanaf vrijdag 21 maart op Videoland.


Rundvlees wordt fors duurder. Hoe komt dat?

De boodschappen worden steeds duurder. Maar wie veel rundvlees eet, zal daar relatief meer last van krijgen. De handelsprijs van rundvlees in Nederland ligt circa 30 procent hoger dan vorig jaar en dat werkt door in de consumentenprijzen.


De prijs van vlees stijgt al jaren. Maar wie naar de zogeheten karkasprijzen van rundvlees kijkt, ziet de laatste maanden wel een heel steile lijn omhoog. En waar deze handelsprijzen in 2022 tijdelijk piekten door stijgende kosten voor energie en grondstoffen als gevolg van de oorlog in Oekraïne, zijn er nu structurele oorzaken die niet zomaar verdwijnen.


Simpel gezegd: het aanbod krimpt. Het aantal melkkoeien neemt gestaag af. En omdat Europeanen vooral vlees van uitgemolken koeien eten, betekent een kleinere melkveestapel dus ook minder vlees. „Dat komt deels doordat de boerenpopulatie verandert”, zegt Rabobank-analist Éva Gocsik. Europa heeft steeds minder melkveehouderijen.

In de hele EU zal het aantal melkkoeien de komende tien jaar naar verwachting met minstens 10 procent krimpen, volgens berekeningen van de Europese Commissie. Deels doordat boeren geen opvolging hebben of kiezen voor een stoppersregeling, deels omdat ze minder dieren op meer land houden om hun bedrijf te verduurzamen.

Ook het feit dat een melkkoe steeds meer melk geeft, speelt een rol, zegt Gocsik. Tegenover dezelfde hoeveelheid melk staat een kleinere vleesproductie. Als er minder melkkoeien zijn, krimpt de vleesberg dus sterker dan de melkplas.

In Noord- en Zuid-Amerika hebben consumenten een voorkeur voor rundvlees van speciale vleesrassen. In Europa is dat anders. Van het Nederlandse rundvlees komt circa 85 procent van melkvee, volgens de Centrale Organisatie voor de Vleessector (COV). Van het luxere vlees, zoals biefstuk, wordt circa 40 procent geïmporteerd, voor 90 procent uit Europa.

Gocsik verwacht dat de rundvleesprijzen de komende jaren eerder hoger dan lager worden. „De vraag naar rundvlees blijft sterk.” Fastfoodrestaurants bijvoorbeeld blijven grootafnemers van rundvlees. Maar ook voor supermarkten geldt dat de vraag naar rundvlees minder snel krimpt dan het aanbod.

Weliswaar zullen consumenten hun dure biefstuk vaker laten liggen ten gunste van goedkopere producten, zoals rundergehakt. Of ze wijken uit naar varkensvlees of kip, die minder snel in prijs stijgen dan rund. „Maar de consument blijft vlees eten”, verwacht Gocsik. „Plantaardige producten komen erbij, maar de vleesconsumptie terugdringen blijkt lastig.”

Plantaardige producten komen erbij, maar de vleesconsumptie terugdringen blijkt lastig

Éva Gocsik
Rabobank-analist

Onzekerheden zijn er te over op de rundvleesmarkt. Zo is onduidelijk hoe de Nederlandse overheid een weg zal vinden uit de stikstofcrisis en de problemen rond mestoverschotten, en wat nieuw beleid betekent voor melk- en rundveehouders. De COV verwacht dan ook dat Nederland meer vlees zal importeren als de vraag groot blijft. Dat er in Nederland meer vleeskoeien komen, is onwaarschijnlijk.

Importheffingen

Uiteenlopende sectoren vrezen voor importheffingen, maar het Amerikaanse beleid is voor de rundvleesmarkt niet de grootste zorg. „Rundvlees is vooral een regionale markt”, zegt Gocsik. „De prijzen worden bepaald in Europa, waar Frankrijk en Duitsland de grootste producenten zijn van rundvlees.”

De vleessector ziet intussen dat de marges in de hele keten, van boer en slachterij tot supermarkt, slagerij en horeca onder druk staan. „Uiteindelijk zal de kostenstijging worden doorberekend aan de consument”, zegt een COV-woordvoerder.

Vleeseters zien die hogere prijzen in de handel met enige vertraging terug op hun kassabon. Het CBS constateerde vorige week nog dat de gestegen prijzen van levensmiddelen met name door vlees worden veroorzaakt. Rundvlees is nu anderhalf keer zo duur als in 2015. En afgelopen jaar werd het ongeveer 10 procent duurder. De grote stijging in 2022 werd door kleine correcties daarna niet goedgemaakt.

De vraag is hoe snel en hoe sterk de hoge handelsprijzen van dit moment zich in de consumentenprijzen zullen vertalen. Gocsik: „Supermarkten zullen een deel van de marge inleveren om vlees betaalbaar te houden.”