Onderzoek NPO legt pijnlijk bloot hoe falend leiderschap omroepmedewerkers in psychische nood stort

Posted on February 1, 2024 by admin

Het was nog erger dan al bekend was. Grensoverschrijdend gedrag bij de publieke omroep was geen kwestie van uitwassen bij enkele programma’s, afdelingen of omroepen, het was een groot probleem voor het hele publieke bestel. En het is dat nog steeds.

De commissie-Van Rijn velt een keihard oordeel over de werkcultuur en de omgangsvormen bij de omroep. Intimidatie, pesterijen, seksisme, discriminatie – 1.484 medewerkers en oud-medewerkers van de publieke omroep maakten melding bij de commissie van al deze misstanden. Het betrof geen oude gevallen, maar incidenten van minder dan een jaar geleden.

In veel gevallen hadden ze het eerder ook al aangekaart bij hun leidinggevenden – vaak zonder dat die er actie op ondernamen. „Op alle niveaus”, schrijft de commissie in haar donderdag verschenen rapport, „is te veel weggekeken door leidinggevenden, organisatie-professionals, toezichthouders bij de omroepen en door de NPO. Dit ondanks indringende signalen vanaf de werkvloer, maar ook vanuit functionarissen zoals P&O” (personeelszaken).

Lees ook
‘Bijna 1.500 medewerkers bij publieke omroepen zeggen afgelopen jaar doelwit of getuige te zijn geweest van grensoverschrijdend gedrag’

Het rapport schetst een ontluisterend beeld. Het bespreekt twee ernstige gevallen (het programma De Wereld Draait Door en de redactie NOS Sport). Namen van personen worden niet genoemd. In plaats daarvan, en wel zo belangrijk, laat het rapport terugkerende patronen zien. Patronen als falend leiderschap en onduidelijkheid over verantwoordelijkheden.

De treffende titel van het rapport luidt: Niets gezien, niets gehoord, niets gedaan. De ondertitel, Zoekgemaakte verantwoordelijkheid, suggereert dat van opzet sprake is, al lijkt eerder sprake van incompetentie en laksheid.

Directeuren hebben sleutelrol

De NPO heeft er na onthullende publicaties in de Volkskrant over misstanden bij De Wereld Draait Door (in 2022) en daarna NOS Sport (in 2023) voor gekozen om een grondig onderzoek te laten instellen, dat uiteindelijk de hele publieke omroep onder de loep moest nemen. Pijnlijk is het rapport zeker – voor de slachtoffers van het grensoverschrijdend gedrag, voor de leidinggevenden, voor de reputatie van het omroep. Of het rapport ook heilzaam kan zijn moet blijken.

Nu de commissie de publieke omroep een onderbouwde dreun heeft uitgedeeld, is de vraag of hiermee nu ook de bepleite cultuurverandering in gang gezet kan worden. De commissie maakt duidelijk dat daarvoor noodzakelijk is dat de aanbevelingen die zij doet op alle niveaus van de organisatie gelezen en ook ter harte worden genomen. Ze laat er geen misverstand over bestaan dat directies daarbij een sleutelrol hebben te vervullen.

Hoewel de misdragingen bij DWDD excessief waren, tonen ze wel aan hoe patronen bij omroepen kunnen leiden tot langdurige onveilige werkomgeving. Met alle „psychosociale arbeidsrisico’s” van dien. Vanaf 2009 krijgt de Vara-directie signalen van de hoofdredactie van DWDD over „stress, druk en onduidelijkheid op de redactie”. Tientallen melders voeren die stress terug op de onvoorspelbaarheid en veeleisendheid van de presentator en de hoofdredactie. Laatste zou wel alarm hebben geslagen. De commissie stelt op basis van schriftelijke documenten vast dat hoofdredacteuren „de noodklok” hebben geluid over de forse uitval en doorloop van DWDD-medewerkers. Dat was in de heftigste tijd, tussen 2009 en 2013.

Niemand greep echt in

De directie, met toenmalig mediadirecteur Frans Klein als direct verantwoordelijke, zou de hoofdredacteur (Dieuwke Wynia) en de presentator Matthijs van Nieuwkerk hier op hebben aangesproken. Ook zou de redactie in omvang zijn uitgebreid. Van Nieuwkerk bestrijdt tegenover de commissie dat hij op zijn gedrag is aangesproken. Toch is één poging daartoe van een hoofdredacteur wel degelijk terug te zien in correspondentie, aldus de commissie. Maar er kan maar één conclusie zijn: niemand greep echt in. Het succes van het vlaggenschip was te belangrijk.

Wat al bekend was uit onderzoeks-artikelen van de Volkskrant wordt allerminst ontkracht door de bevindingen. Integendeel. Er kwam wat betreft DWDD nog een nieuwe dimensie bij, met getuigenissen over seksuele relaties waarbij vrouwen een afhankelijkheidspositie hadden ten opzichte van de mannelijke medewerker. Verschillende DWDD-medewerkers „maakten duidelijk hoeveel spanning en afhankelijkheid zij hierdoor hebben ervaren en hoe lang dit hen daarna heeft achtervolgd als een uiterst negatieve en ondermijnende werkervaring, die ook langdurig doorwerkte in hun privéleven”, schrijft de commissie. Deze vrouwen zouden na het verbreken van een seksuele relatie met een hogergeplaatste niet langer welkom zijn op de redactie. Op gesprekken op de redactie werd het als „normaal bestempeld” dat mannen het bed deelden met vrouwen in een afhankelijkheidspositie, zeggen „diverse” medewerkers.

Lees ook
Er wankelt iets in Hilversum, maar wat is er nodig voor een echte cultuurverandering?

De commissie heeft geen onderzoek gedaan naar individuele gevallen van grensoverschrijdend gedrag, maar spreekt wel van „concrete en consistente ervaringen” die uit de gesprekken naar voren komen. Daarmee is onderkend dat wat bij DWDD en NOS Sport is gebeurd, geen subjectieve belevenis was van een enkeling.

Alle 57 DWDD-medewerkers die de commissie sprak, noemden falend leiderschap. Van de ruim 200 mensen die in totaal geïnterviewd zijn bij meerdere omroepen, noemt 90 procent dit als de belangrijkste oorzaak voor grensoverschrijdend gedrag. De voornaamste opdracht voor omroepen is dan ook om niet weg te kijken, met leiders die oog hebben voor het leed op de werkvloer.

China, Canada en Mexico reageren op dreiging importtarieven

admin
November 27, 2024
0

Mexico, China en Canada bijten van zich af – daags na de opmerkingen van Donald Trump dat onder zijn leiding de VS de importheffingen voor goederen en diensten uit de drie landen fors gaat verhogen. Daarmee wil hij de landen dwingen hun beleid op een aantal vlakken aan te passen.

Importtarieven zijn geen middel om de migratie naar de Verenigde Staten en het drugsprobleem in de VS aan te pakken, stelde de nieuwe Mexicaanse president Claudia Sheinbaum. De Financial Times zoomt in op de economie van Mexico en de economische relatie met de VS.

Reuters keek vanmorgen uitgebreid naar de Chinees-Amerikaanse relatie. Het Britse persbureau beschrijft onder meer hoe China reageert op de beschuldigingen van Trump c.s. dat China de VS „aanvalt” met de drugs fentanyl.

En de BBC schrijft dat Trump maandag heeft gebeld met de Canadese premier Justin Trudeau over onder meer grenscontroles en invoertarieven.

NRC-collega Mark Beunderman maakte maandag een vragenstuk over Trumps invoerheffingen: pressiemiddel of opmaat naar een handelsoorlog?

Wat ons verder opviel in het nieuws:

Bijna een derde van de kleine ondernemers en zzp’ers overweegt te stoppen met het bedrijf of dat te verkopen, schrijft het FD vanmorgen. Ze zouden onder meer opzien tegen hoge investeringskosten.
Arcelor Mittal stelt groene investeringen in zijn staalfabrieken in Europa uit. Het concern, dat onder meer fabrieken heeft in Gent, wil wachten op nieuw beleid in de EU dat ‚groen staal’ ondersteunt.
ABN AMRO gaat zijn internationale tak reorganiseren, werd gisteren bekend. Hoeveel banen erdoor worden geraakt is nog niet bekend. Bij de afdelingen in het Verenigd Koninkrijk en Duitsland werken circa 650 mensen.
Bolivia meldt een lithium-akkoord met een dochter van het grote Chinese batterijconcern CATL. Het gaat om de bouw van twee fabrieken die lithiumcarbonaat gaan maken. De deal zou een waarde hebben van 1 miljard dollar.
De Belgische krant De Standaard schrijft over commerciële tv, een verhaal dat deels ook opgaat voor RTL en SBS in Nederland. De Vlaamse commerciële tv-zenders vrezen voor hun toekomst, stelt De Standaard. ,,Het is niet wij tegen de VRT, het is wij tegen de internationale spelers.”
In de muziekindustrie woedt al maanden een (verbale) strijd tussen de rappers Drake en Kendrick Lamar. Beide rappers hebben een contract met platenmaatschappijen die onderdeel zijn van Universal Music. De Financial Times schrijft hoe Universal verstrikt raakt in deze ‚burgeroorlog’ in de rap. Die dreigt te ontaarden in een bitter juridisch gevecht, nu Drake klaagt dat Lamar door vals te spelen hoog in de hitlijsten is gekomen met zijn nieuwe ‚anti-Drake-rap’.
En een verontrustend verhaal in Trouw over PFAS. De krant deed onderzoek naar chemisch afval en concludeert dat het gehele Nederlandse rivierengebied is vervuild met het spul. Stortplaatsen voor verontreinigde bagger raken vol.

Vrachtwagens bij de Canadees-Amerikaanse grens. Foto Reuters

NIEUWS

Plastic is overal. Toch blijven oliereuzen maar produceren

admin
November 27, 2024
0

Deze week is in Zuid-Korea een VN-top over de groeiende plasticberg. Verslaggever Liza van Lonkhuyzen bezocht een nieuwe plasticfabriek van Shell in de Amerikaanse staat Pennsylvania, en zag daar de impact van de productie op milieu en gezondheid. Moet er een plasticplafond komen?

Gast:: Liza van Lonkhuyzen
Presentatie:: Egbert Kalse
Redactie:: Iddo Havinga & Tessa Colen
Montage:: Jeroen Jaspers
Foto:: Quinn Glabicki

Hoe Feyenoord in 14 minuten en 44 seconden een miraculeuze comeback maakte bij Manchester City

admin
November 27, 2024
0

Manchester City-coach Pep Guardiola zit met zijn armen over elkaar in de dug-out. Blik op het veld, tegelijkertijd druk in gesprek met assistent Juanma Lillo. Hij oogt ontspannen, met eindelijk weer zicht op een zege na vijf nederlagen op rij. City leidt in het eigen Etihad Stadium met 3-0 tegen Feyenoord in de Champions League. De 74ste minuut loopt, als de spanning ver te zoeken is. City hoeft niet meer, waar Feyenoord de indruk maakt de schade te willen beperken.

Guardiola heeft drie van zijn belangrijke spelers zes minuten eerder gewisseld – Phil Foden, Nathan Aké en Ilkay Gündogan. Ongetwijfeld om ze rust te geven met het oog op de clash tegen Liverpool FC, komende zondag op Anfield. En waarschijnlijk om het risico op het wegvallen van spelers te verminderen, dit seizoen heeft City te maken met veel blessures.

City was jarenlang de norm, met bijna perfect uitgevoerd voetbal, onder regie van Kevin De Bruyne en Bernardo Silva in combinatie met spits Erling Haaland. Vier keer op rij landskampioen, winnaar van de Champions League in 2023. Maar dit seizoen is anders. De ploeg is in fases kwetsbaar. In de Premier League heeft City al acht punten achterstand op Liverpool, gecoacht door Arne Slot. Zaterdag werd thuis nog met 4-0 verloren van Tottenham Hotspur.

Gebutst vertrouwen

De ontmoeting met Feyenoord lijkt voor City de ideale wedstrijd om het gebutste vertrouwen terug te winnen. Volgens dat scenario voltrekt City-Feyenoord zich lang, dinsdagavond in het oostelijk deel van Manchester. City combineert soepel, drukt Feyenoord ver naar achteren, doelman Timon Wellenreuther redt een paar keer knap.

Feyenoord krijgt gaandeweg wel meer controle. Het heeft langer balbezit, creëert een kansje via aanvaller Igor Paixão. Maar City blijft gevaarlijk en kort voor rust valt de goal die niet kan uitblijven: Quinten Timber raakt Haaland onhandig en de Noor benut zelf de strafschop (1-0). Na de pauze loopt City uit door een schot van Gündogan en opnieuw Haaland, via een fraaie, razendsnelle aanval. 3-0 na 53 minuten.

Manchester City-spits **Erling Haaland** (in het midden) viert zijn 3-0 met Phil Foden en Matheus Nunes.

De wedstrijd zit dan op slot. Ogenschijnlijk, want de wissels die rond de zeventigste minuut plaatsvinden zullen van groot belang zijn. En niet alleen die bij City.

Bij Feyenoord komt de talentvolle centrumverdediger Thomas Beelen voor linksback Gijs Smal, die het lastig heeft. Hancko, een van de pijlers van de ploeg, verhuist van de as naar de linkerflank. Rechtsback Bart Nieuwkoop wordt vervangen door Jordan Lotomba, die terug is na een blessure. Ook beoogde basisspits Santiago Giménez maakt zijn rentree na een hamstringkwetsuur, hij valt in voor Julián Carranza.

Deze omzettingen van coach Brian Priske zorgen ervoor dat Feyenoord – met de power van linksback Hancko en rechtsback Lotomba – meer dynamiek heeft op de flanken. En in de spits zorgt Giménez voor meer diepgang dan de vrij statische Julián Carranza.

Giménez is nog maar net in het veld, als hij meteen een bal in de diepte vraagt. Dat Feyenoord met drie goals achter staat, is niet aan Giménez af te lezen. Hij maakt een gretige indruk.

Woede en irritatie

De Mexicaan sprint in de 74ste minuut weg, als Hancko vanaf links achterin een lange bal naar voren geeft. City neemt simpel over, lijkt te controleren. Verdediger Josko Gvardiol krijgt de bal in de as. Hij wordt, en dat is cruciaal, meteen onder druk gezet door Giménez. Daardoor speelt Gvardiol een moeilijke, hoge bal terug op doelman Ederson.

Hadj Moussa, een 22-jarige talentvolle Algerijns-Franse rechtsbuiten, ziet dat het fout gaat bij City. Hij sprint meteen achter de bal aan, neemt die perfect aan, direct mee in de loop, omspeelt de uitkomende keeper Ederson en mikt vanuit een lastige, krappe hoek zonder te kijken binnen: 3-1, klokslag 74 minuten.

Feyenoord-aanvaller **Hadj Moussa** is op weg naar de 3-1.

Woede, irritatie, zorgen – het is allemaal zichtbaar bij Guardiola. Secondenlang kijkt hij naar de grond, terwijl hij zijn handen boven op zijn hoofd houdt.

Feyenoord speelt met meer durf en overtuiging, jaagt op City. Onderlinge duels worden gewonnen, waar City aarzelt, broos als het vertrouwen is. Feyenoord bouwt geduldig op, probeert met korte passes de tegenstander te lokken, zo ruimtes te creëren en de creatieve pingelaar Moussa in stelling te brengen.

In de 81ste minuut komt hij aan de bal, rechts voorin, loopt zich dan vast. Ook dat is Moussa. Maar Feyenoord blijft hoge pressie uitoefenen. Weer geeft Gvardiol een moeilijke pass, Timber en zijn kompaan Hwang In-beom duiken erop, nemen over.

Het spel wordt verplaatst naar links, naar Paixão. Die slingert de bal naar de tweede paal, waar Lotomba opduikt. Die trekt de bal terug en gaat wonderlijk via de paal en het linkerbeen van Ederson richting de borst van de inlopende Giménez: 3-2 na 81 minuten en 12 seconden.

Guardiola klapt een paar keer, lijkt zijn defensie wakker te willen schudden. Spanning – of is het angst? – is te zien in zijn ogen.

Invaller **Santiago Gimenez** nadat hij de 3-2 heeft gemaakt.

Loeren op uitbraak

Feyenoord voetbalt zonder vrees. Lotomba ontdoet zich enkele keren soepel van Haaland, een beer van een aanvaller. Er is nog even tijd voor Feyenoord, in een wedstrijd die allang als verloren beschouwd werd.

Na 88 minuten en 30 seconden begint het met de onderschepping van Hwang, als twee City-spelers elkaar in de weg lopen bij de middenlijn. Feyenoord-spelers loeren meteen op een uitbraak – waar liggen de ruimtes?

Er lijkt dan nog weinig aan de hand voor City, zoals eigenlijk de hele avond. Hwang kopt naar invaller Ramiz Zerrouki, die passt naar Moussa, die nog op eigen helft staat, zeker tien meter voor de middenlijn.

Voorin is Paixão dan aan het zwerven. De Braziliaanse linksbuiten duikt opeens diep in de rechterzone op. Daar ligt ruimte omdat Moussa zijn directe tegenstander – linksback Gvardiol – heeft weggelokt. Moussa ziet de loopactie van Paixão, geeft een splijtende bal tussen Gvardiol en Jack Grealish door.

De defensieve organisatie bij City is ontluisterend, zoveel ruimte krijgt Paixão. Noodgedwongen komt Ederson ver uit zijn doel om de aanvaller af te stoppen, meters buiten zijn strafschopgebied. Maar Paixão is hem net voor, springt iets hoger, kopt de bal vooruit, neemt hem mee, is de keeper kwijt, maar staat in een moeilijke hoek schuin rechts voor de goal.

Paixão heeft even tijd, kijkt, en doet wat je bijna niet ziet aankomen. Hij geeft een puike voorzet op de onvermoeibare, opstomende linksback Hancko. Die kopt in een leeg doel, langs de laatste overgebleven verdediger Rico Lewis. 88 minuten en 44 seconden en het staat 3-3.

Feyenoord-verdediger **Hancko** kopt kort voor tijd de 3-3 binnen.

In zijn enthousiasme valt Hancko even als hij naar het uitvak rent met 4.000 Feyenoord-fans. Het vak ernaast houden City-fans handen voor hun mond of ogen. De ontgoocheling compleet. Guardiola plukt even aan zijn neus, drinkt wat water.

Verbijstering is te zien bij Haaland – bij wie niet eigenlijk. Maar het zit zo dicht bij elkaar. Twee minuten later schiet Grealish via het been van Zerrouki nog op de paal – net niet de 4-3 dus.

Invaller De Bruyne staat druk te wijzen, met 94 minuten en 30 seconden op de klok. Dáár moet je lopen, zegt hij tegen een ploeggenoot, in een poging een opening te vinden in de Feyenoord-defensie. Maar verdediger Gernot Trauner poeiert de bal richting de tribune voor Haaland eraan kan komen.

Guardiola dirigeert zijn spelers in de laatste seconden met wilde armgebaren naar voren. En geeft dan, als na 96 minuten is afgefloten, vierde official Marcel Birsan met een zuinig lachje, waarin ongeloof verscholen zit, als eerste een hand.