N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Kosten-batenanalyse De intensieve veehouderij in Nederland levert jaarlijks 15 miljard euro op, maar kost 9 miljard euro aan gezondheids- en milieuschade.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data103293584-a1e6ed.jpg)
De economische schade veroorzaakt door de Nederlandse veehouderij is groter dan tot nu toe bekend was. Dit blijkt uit een kosten-batenanalyse die gemaakt is in opdracht van milieugroep Mobilisation for the Environment (MOB) van Johan Vollenbroek.
Een aantal jaren geleden werd de schade door de intensieve veehouderij nog op circa 6 miljard euro geschat, nu blijkt dat deze ongeveer de helft hoger uitvalt en 9 miljard euro kost. Het gaat bijvoorbeeld om de kosten van biodiversiteitsverlies door te hoge stikstofconcentraties, klimaatschade door koeien die methaan uitademen, en gezondheidskosten vanwege longziektes veroorzaakt door fijnstof. Dat de kosten nu hoger uitvallen, komt onder meer doordat het opruimen van stikstof meer kost dan gedacht.
In totaal wordt er jaarlijks ruim 15 miljard euro verdiend aan de veehouderij. Het merendeel hiervan wordt verdiend door grote veevoer- en zuivelbedrijven, vleesverwerkers, gewasbeschermingsmiddelen- en kunstmestproducenten, machine- en stallenbouwers, banken. De veehouderij vormt een fractie van het bruto binnenlands product (bbp). Het bbp was afgelopen jaar 859,8 miljard euro.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data101772657-b7c7c2.jpg)
In werkelijkheid veroorzaakt de veehouderijsector nog meer financiële schade aan de samenleving, volgens econoom Max van der Sleen. Van der Sleen, voormalig directeur van het Nederlands Economisch Instituut en ceo van adviesbureau Ecorys, maakte de berekeningen voor milieugroep MOB. Van der Sleen heeft de schade die stikstof uitstotende boeren aan het grondwater veroorzaken bijvoorbeeld niet meegerekend.
De kosten-batenanalyse van Van der Sleen borduurt voort op eerder, soortgelijk rekenwerk. Eerder dit jaar stelde Greenpeace in een rapport dat de Rabobank met het verstrekken van leningen aan boeren forse schade toegebracht aan onder meer de natuur, het klimaat en de gezondheid van mensen. De actiegroep vindt dat de boerenleenbank 3,1 miljard euro aan het Rijk moet schenken, die kan worden gebruikt voor de stikstofproblematiek en verduurzaming van de landbouw. Via de schadeclaim wil Greenpeace de druk publiekelijk opvoeren, zei de directeur van de milieuactiegroep in NRC. „Vroeg of laat gaan ze om en betalen ze mee.” Tot nu toe haalt Rabobank zijn schouders erover op.
Bewustwording
De kosten-batenberekeningen dienen niet als munitie voor een rechtszaak, zegt econoom Van der Sleen, omdat het juridisch lastig is een bedrijf of persoon voor de kosten op te laten draaien. Van der Sleep hoopt vooral dat zijn berekening voor meer bewustwording zorgt. Als we het debat over de toekomst van de Nederlandse landbouw voeren, moeten we de voor- en nadelen scherp hebben, zegt hij. „In Nederland is geen plek voor de intensieve veehouderij zoals die er nu is.”
Het geld kan beter worden geïnvesteerd in andere sectoren, schrijft Van der Sleen. Voor stoppende boerenondernemers zijn volgens hem op de arbeidsmarkt genoeg andere banen. Zo kampt de technische sector met tekorten, of zouden ze aan de slag kunnen als ‘landschapbeheerder’.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data98902900-0c0c02.jpg)
Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit kent de berekeningen van Van der Sleen en MOB „onvoldoende” om erop in te kunnen gaan, zegt een woordvoerder van het ministerie. Van der Sleen zegt dat hij in een eerder stadium bij het ministerie van Landbouw heeft aangeklopt met zijn berekeningen, maar dat die deze weinig serieus namen. „Daar zit nog wat oud zeer”, zegt hij.
Een woordvoerder van het ministerie erkent dat Van der Sleen is langsgeweest, en zegt dat over deze specifieke 9-miljard-berekening maar kort is gesproken.
