N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Ondernemingskamer De Ondernemingskamer greep deze week uitzonderlijk hard in bij Centric. „Vrij bijzonder: al op de zittingsdag de uitspraak.”
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data92806073-f02d34.jpg)
Foto REMKO DE WAAL/ANP
Het was een intrigerend plaatje donderdagmiddag bij het Gerechtshof in Amsterdam: de 74-jarige Twentse ondernemer Gerard Sanderink, hand in hand met zijn ruim twintig jaar jongere vriendin, zelfverklaard cyberexpert Rian van Rijbroek. Hij in een donkerblauw pak, ietwat kromgebogen lopend, ogen naar de grond gericht. Zij gekleed in een felgele blouse, blik uitdagend gericht op de toegestroomde aanwezigen.
Een van de meest bizarre bedrijfsaffaires ooit in één beeld gevangen.
Het veelbesproken liefdeskoppel meldde zich bij de Ondernemingskamer van het Gerechtshof in een zaak die door het Openbaar Ministerie (OM) was aangespannen. Het OM wil dat de Ondernemingskamer onderzoek instelt naar wanbeleid bij IT-bedrijf Centric van Sanderink, „om redenen van openbaar belang”. Door de herbenoeming van Sanderink afgelopen maand als bestuurder lopen klanten weg, wat volgens het OM de banen van 2.500 Nederlandse werknemers in gevaar brengt. Justitie vroeg de Ondernemingskamer Sanderink daarom per direct als bestuurder te schorsen – een stap die het vooraf zelf als „uniek” omschreef.
Ook de zitting zelf verliep nogal ongebruikelijk. Sanderink betoogde dat hij de enige is die Centric als bestuurder weer op de rails kan krijgen en beklaagde zich over de „continu negatieve berichtgeving” in de media, die ook zijn vriendin onnodig „kapot” zouden schrijven. Computerexpert Van Rijbroek vertelde over haar contacten op hoog niveau, onder andere bij de FBI, hoewel ze daar naar eigen zeggen wegens geheimhoudingsverklaringen niet te veel details over mocht prijsgeven. Wel verklaarde ze dat Nederland inmiddels in „fase 7 van de cyber kill chain” zit: geldautomaten zouden op het punt staan zelfstandig bankbiljetten te gaan uitspugen.
Ondernemingskamer moet nog beslissen of er enquête naar wanbeleid komt
De Ondernemingskamer maakte gehakt van hun soms warrige verdediging. Sanderink werd niet alleen per direct geschorst als bestuurder, ook raakte hij – in elk geval tijdelijk – het beheer over zijn aandelen in Centric Holding kwijt. „De heer Sanderink lijkt niet in staat het belang van Centric gescheiden te houden van zijn privébelangen,” oordeelde de Ondernemingskamer. „De gebeurtenissen afgelopen tijd geven aanleiding te twijfelen aan het vermogen van Sanderink om rationele beslissingen te nemen.”
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data86862405-cf00b5.jpg)
Lees ookWéér vertrekken bestuurders na een conflict met Gerard Sanderink
Experts spreken van een uitzonderlijk besluit: „Er staat mij geen voorbeeld bij van een zaak waarin de Ondernemingskamer op verzoek van het OM dit type onmiddellijke voorzieningen trof,” zegt Steef Bartman, advocaat ondernemingsrecht en hoogleraar aan de universiteit van Maastricht. „Het is vrij bijzonder dat de Ondernemingskamer nog op de dag van zitting uitspraak doet,” zegt Gerard van Solinge, hoogleraar ondernemingsrecht in Nijmegen en advocaat bij Allen & Overy. „Daaruit blijkt wel dat men vond dat hier geen moment langer mee gewacht moest worden.”
Voor Centric betekent het op korte termijn dat de rust enigszins terugkeert. Bestuurslid Peter Mous, eerder in de week nog door Sanderink geschorst, keert voorlopig terug als bestuurder. Daarnaast gaat de Ondernemingskamer op zoek naar twee nieuwe bestuurders die zich de komende tijd over het IT-bedrijf willen ontfermen. Van Solinge: „Dat is nog best een zoektocht. Centric is een heel mooi bedrijf, maar het is door het jarenlange geknoei wel langzaam richting afgrond gedreven. Daar moet je zin in hebben.”
Daarnaast zoekt het Gerechtshof iemand die voorlopig het beheer over Sanderinks aandelenbelang in Centric kan overnemen. Vaak neemt een onafhankelijk advocaat of accountant deze taak op zich. Het schorsen van een bestuurder en het bevriezen van diens aandelenbelang komt in procedures bij de Ondernemingskamer vaker voor, zeggen deskundigen; het kan een manier zijn om snel de rust in een bedrijf terug te brengen.
Het besluit of er een enquête naar wanbeleid bij Centric komt, moet de Ondernemingskamer nog nemen. Volgens een woordvoerder van het Gerechtshof is nog niet duidelijk wanneer die vraag tijdens een zitting aan de orde komt. Ook de woordvoerder van het OM kon nog niets zeggen over het vervolg van de zaak: „Voor de inhoudelijke behandeling van ons verzoek moet nog een datum gepland worden. Het ging nu eerst om de onmiddellijke voorzieningen die wij op korte termijn nodig vonden.”
Als Sanderink zijn aandelenbelang en bestuurszetel bij Centric terug wil, kan hij volgens deskundigen niets anders dan de enquêteprocedure afwachten. Mocht daaruit blijken dat hij toch geschikt is zeggenschap over het bedrijf uit te oefenen, dan kunnen de besluiten van afgelopen donderdag worden teruggedraaid. Dat proces kan twee tot drie jaar duren.
Of het zover komt is de vraag: veel procedures bij de Ondernemingskamer lopen niet door tot het onderzoek naar wanbeleid volledig is afgerond. Vaak wordt met een tijdelijke maatregel al de angel uit een bedrijfsconflict gehaald, of wordt het verzoek om een enquête beëindigd omdat betrokkenen er alsnog zelf uitkomen. „Je weet in de Ondernemingskamer nooit wat er gebeurt,” aldus de woordvoerder van het Hof. Om een beeld te geven: in 2021 behandelde de Ondernemingskamer 113 nieuwe enquêteverzoeken, en slechts 13 verzoeken om een lopende procedure door te zetten naar de laatste fase; het door een onafhankelijk onderzoeker laten doorlichten van de gang van zaken in een bedrijf.
Wat Gerard Sanderink nu gaat doen, wilde hij donderdag na de uitspraak niet zeggen. „Zo’n zaak lost zich in veel gevallen op doordat iemand tot het inzicht komt dat hij het beter kan opgeven, zegt advocaat Van Solinge. „Maar gezien de opstelling van Sanderink tot nu toe kun je je afvragen of dat gaat gebeuren.”
