Strepen daglicht van bovenaf geven een spookachtig effect op de bodem van de watertank. Toeristen zijn welkom in de grote bak met 59 enorme betonnen pilaren, tenzij er water op komst is. Want het ‘kathedraalcomplex’ in Kasukabe, een voorstad van Tokio, is bedoeld om de laaggelegen stad tegen wateroverlast te beschermen. Bij een tyfoon, of ‘gewoon’ langdurige regenval, loopt het reservoir vol via schachten die langs een snelweg langs de stad liggen.
Het Metropolitan Outer Area Underground Discharge Channel, zoals het complex officieel heet, heeft een inhoud van 670.000 kubieke meter. Het heeft 5 schachten, van 65 meter hoog en 32 meter doorsnede. Ze zijn onderling verbonden door 6,4 kilometer aan tunnels, op 50 meter diepte, en monden uit in de watertank van 25 meter hoog, 177 meter lang en 78 meter breed. Van daaruit spuien 78 pompen het water richting de Edo-rivier die ten westen van de Kasukabe loopt.
Guerrilla-regen
Eind augustus stond het hier nog vol, en afgelopen juni is het complex vier keer volgelopen. Dat is meer dan in heel 2023 nodig was. ‘Guerrilla-regen’, noemt het betrokken ministerie het type regenval waarbij de berging gebruikt wordt. Het complex werd tussen 1993 en 2006 gebouwd (kosten: 1,5 miljard euro), en nu is er uitbreiding op handen. Want door klimaatverandering wordt verwacht dat er vaker en meer guerrilla-regen zal vallen.
Ook elders rond Tokio zijn er ondergrondse waterwerken, 27 complexen in totaal. En er wordt bijgebouwd. De bestaande reservoirs onder de voorsteden Nakano en Nerima worden met elkaar verbonden, waardoor ze met een inhoud van 1,4 miljoen kubieke meter het grootste reservoir ter wereld zullen vormen. Sinds 2022 wordt vanaf de kant van Nakano richting Nerima geboord, de planning is dat het in 2025 af is. Dit project is onderdeel van het bredere ‘Tokio Resilience Project’, een groot project dat Tokio beter moet beschermen tegen natuurrampen zoals aardbevingen en overstromingen.
Strepen daglicht van bovenaf geven een spookachtig effect op de bodem van de watertank. Toeristen zijn welkom in de grote bak met 59 enorme betonnen pilaren, tenzij er water op komst is. Want het ‘kathedraalcomplex’ in Kasukabe, een voorstad van Tokio, is bedoeld om de laaggelegen stad tegen wateroverlast te beschermen. Bij een tyfoon, of ‘gewoon’ langdurige regenval, loopt het reservoir vol via schachten die langs een snelweg langs de stad liggen.
Het Metropolitan Outer Area Underground Discharge Channel, zoals het complex officieel heet, heeft een inhoud van 670.000 kubieke meter. Het heeft 5 schachten, van 65 meter hoog en 32 meter doorsnede. Ze zijn onderling verbonden door 6,4 kilometer aan tunnels, op 50 meter diepte, en monden uit in de watertank van 25 meter hoog, 177 meter lang en 78 meter breed. Van daaruit spuien 78 pompen het water richting de Edo-rivier die ten westen van de Kasukabe loopt.
Guerrilla-regen
Eind augustus stond het hier nog vol, en afgelopen juni is het complex vier keer volgelopen. Dat is meer dan in heel 2023 nodig was. ‘Guerrilla-regen’, noemt het betrokken ministerie het type regenval waarbij de berging gebruikt wordt. Het complex werd tussen 1993 en 2006 gebouwd (kosten: 1,5 miljard euro), en nu is er uitbreiding op handen. Want door klimaatverandering wordt verwacht dat er vaker en meer guerrilla-regen zal vallen.
Ook elders rond Tokio zijn er ondergrondse waterwerken, 27 complexen in totaal. En er wordt bijgebouwd. De bestaande reservoirs onder de voorsteden Nakano en Nerima worden met elkaar verbonden, waardoor ze met een inhoud van 1,4 miljoen kubieke meter het grootste reservoir ter wereld zullen vormen. Sinds 2022 wordt vanaf de kant van Nakano richting Nerima geboord, de planning is dat het in 2025 af is. Dit project is onderdeel van het bredere ‘Tokio Resilience Project’, een groot project dat Tokio beter moet beschermen tegen natuurrampen zoals aardbevingen en overstromingen.
Florida maakte donderdag de schade op van orkaan Milton, die woensdagnacht over de Amerikaanse staat trok en daarna, veel minder van kracht, donderdag weer over de Atlantische Oceaan verder trok. Het rampscenario waar begin deze week nog voor gevreesd werd – een huizenhoge vloedgolf die de dichtbevolkte Baai van Tampa zou verzwelgen – is niet uitgekomen. Vlak voordat Milton als categorie-3-storm aan land kwam, boog hij iets af richting het zuidelijkere Sarasota. Tampa ontsprong daardoor nipt de dans.
Volgens de eerste berichten donderdagavond zijn er wel zeker tien doden gevallen door tornado’s die her en der in de staat ontstonden rond het stormsysteem. Omdat het water op sommige plaatsen nog hoog stond donderdagavond, was niet meteen duidelijk of er ook mensen zijn omgekomen door vloedgolven en hoog water. De orkaan deed op sommige plekken langs de kustlijn een vloedgolf van twee meter hoog over de kust slaan, elders ontstonden plotselinge overstromingen door hevige regenval. Op sommige plekken zal het water eerst moeten zakken, voordat vastgesteld kan worden of er mensen verdronken zijn. De federale rampenbestrijdingsdienst FEMA heeft 2.200 mensen ingezet voor een zoek-en-reddingsactie.
Woensdag zijn in heel Florida 45 tornado’s gemeld, maar gouverneur Ron DeSantis zegt dat het ergste scenario gelukkig niet is uitgekomen – ook al voegde hij daar in één adem aan toe dat de materiële schade nog steeds aanzienlijk is. Van veel gebouwen zijn de daken afgerukt en zeker drie miljoen inwoners en bedrijven zaten donderdag zonder stroom. Er is een legertje van tienduizenden kabelwerkers opgetrommeld om de stroomkabels te repareren.
Voordat je de expositie in het Amsterdamse fotografiemuseum Foam betreedt, wordt in het trappenhuis de toon gezet: op de metershoge muur hangt een collage, samengesteld uit vrouwelijke ledematen, stukjes van Griekse standbeelden en gebruiksvoorwerpen als witte jerrycans. Luguber misschien, maar het heeft tegelijkertijd iets speels en vrolijks. Kunstenaar en fotograaf Viviane Sassen liet zich inspireren door de ‘exquisite corpse’-techniek, een populair spel onder surrealisten in de jaren twintig van de vorige eeuw. De eerste persoon tekent een stel onderbenen, vouwt het papier om en geeft het aan zijn buur, die de romp tekent en het papier omvouwt, waarna de volgende het hoofd erop zet.
Zo ontstaat een hybride figuur, een ‘prachtig lijk’. Een veelzeggend spel dat een metafoor lijkt voor haar hele oeuvre, waarin de kunstenaar boetseert, overschildert, knipt, plakt, samenstelt en stapelt om nieuwe beelden te maken.
Phosphor: Art&Fashion is het eerste retrospectief van de Amsterdamse Viviane Sassen (1972), waarin meer dan dertig jaar van haar internationale modefotografie en abstract werk samenkomt. Voorheen hield ze die werelden strikt gescheiden, vertelt ze in een interview: „Modefotografie schrikt de kunstwereld af; ik wilde niet dat mijn autonome werk zou worden geïnfecteerd door de mode.” Met deze tentoonstelling schudt ze die angst overtuigend van zich af. Als je het ‘exquisite corpse’ uitvouwt, blijken de ogenschijnlijk willekeurige onderdelen bij elkaar een wonderlijk geheel te vormen.
Lees ook
‘Dat ik ‘vrouwenkunst’ zou maken kan me niet boeien’
In de eerste zaal loop je recht af op een hypnotiserend rood plexiglas vlak in een desolate Namibische woestijn, een beeld uit de serie Umbra (2014). Leegte, dood, verbinding en seksualiteit zijn enkele van de thema’s waar Sassen als kunstenaar door geïntrigeerd is. Dat is ook te zien in de foto Small Grave (2007); daar staan de handafdrukken nog op het graf van aarde, waarop bloemen van crêpepapier zijn. Verbinding wordt gezocht in een foto van twee jongemannen die door felle belichting oplichten in het duister, met een groot bananenblad tussen hen in.
Sassen begon haar carrière als model voor onder anderen Viktor & Rolf, maar was al snel meer geïntrigeerd door het werk achter de camera. De expositie toont – naast vele aantekeningen en voorbereidende schetsen – ook haar vroege serie zelfportretten uit het begin van de jaren negentig, waarin ze zelf haar lichaam vastlegde, als weerwoord op de dominante ‘mannelijke blik’ in de modewereld.
Haar rauwe, vroege werk is beïnvloed door fotografen als Nan Goldin, die haar eigen vriendenkring fotografeerde. Ook Sassen begon met het portretteren van haar vrienden. Maar waar tijdgenoten vooral niet geënsceneerde momenten fotografeerden, begon Sassen haar vrienden al snel als standbeelden in specifieke posities te kneden. Door ledematen in gekke poses vast te leggen, lijken het net hoeven.
Met haar visuele taal vol surrealistische poses weet Sassen met een enkel beeld een sfeer, gevoel of verhaal op te roepen
Duister en licht wisselen elkaar af in haar werk, zoals ook te zien in de serie Flamboya (2004-2008). De gezichten van haar veelal zwarte modellen gaan soms bijna geheel schuil achter schaduwen van bomen of bloemen. Daar kreeg ze ook kritiek op: omdat je hun gezichten bijna niet ziet, zou ze de geportretteerden reduceren tot hun huidskleur. Tegelijkertijd getuigen juist de foto’s uit die serie van enorme kwaliteit. Haar wereldberoemde werk D.N.A. (2007) is er onderdeel van. Een rijzige vissersman staat aan het strand met zijn zoon in haast onmogelijke houding om zijn hoofd heen gevouwen. Sassen woonde vanaf haar tweede tot haar vijfde levensjaar in Kenia en keerde er later meermaals terug. Toch voelt ze zich er ook altijd ongemakkelijk, een buitenstaander.
<figure aria-labelledby="figcaption-0" class="figure" data-captionposition="below" data-description="Blue Alchemy, uit de serie ‘Modern Alchemy’, ” data-figure-id=”0″ data-variant=”grid”><img alt data-description="Blue Alchemy, uit de serie ‘Modern Alchemy’, ” data-open-in-lightbox=”true” data-src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/in-haar-overzichtstentoonstelling-toont-fotograaf-viviane-sassen-hoe-kunst-en-mode-moeiteloos-samengaan-3.jpg” data-src-medium=”https://s3.eu-west-1.amazonaws.com/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/10/04171548/data122435574-61a5c7.jpg” decoding=”async” src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/in-haar-overzichtstentoonstelling-toont-fotograaf-viviane-sassen-hoe-kunst-en-mode-moeiteloos-samengaan-16.jpg” srcset=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/in-haar-overzichtstentoonstelling-toont-fotograaf-viviane-sassen-hoe-kunst-en-mode-moeiteloos-samengaan-14.jpg 160w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/in-haar-overzichtstentoonstelling-toont-fotograaf-viviane-sassen-hoe-kunst-en-mode-moeiteloos-samengaan-15.jpg 320w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/in-haar-overzichtstentoonstelling-toont-fotograaf-viviane-sassen-hoe-kunst-en-mode-moeiteloos-samengaan-16.jpg 640w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/in-haar-overzichtstentoonstelling-toont-fotograaf-viviane-sassen-hoe-kunst-en-mode-moeiteloos-samengaan-17.jpg 1280w, https://images.nrc.nl/TrNrW0PI_bJfByS7jxaPUzLUTFI=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/10/04171548/data122435574-61a5c7.jpg 1920w”>Blue Alchemy, uit de serie ‘Modern Alchemy’,
<figure aria-labelledby="figcaption-1" class="figure" data-captionposition="below" data-description="Ka’amed and Monykuoch for Botter, 2022 ” data-figure-id=”1″ data-variant=”grid”><img alt data-description="Ka’amed and Monykuoch for Botter, 2022 ” data-open-in-lightbox=”true” data-src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/in-haar-overzichtstentoonstelling-toont-fotograaf-viviane-sassen-hoe-kunst-en-mode-moeiteloos-samengaan-4.jpg” data-src-medium=”https://s3.eu-west-1.amazonaws.com/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/10/04171600/data122435510-5d52dd.jpg” decoding=”async” src=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/in-haar-overzichtstentoonstelling-toont-fotograaf-viviane-sassen-hoe-kunst-en-mode-moeiteloos-samengaan-20.jpg” srcset=”http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/in-haar-overzichtstentoonstelling-toont-fotograaf-viviane-sassen-hoe-kunst-en-mode-moeiteloos-samengaan-18.jpg 160w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/in-haar-overzichtstentoonstelling-toont-fotograaf-viviane-sassen-hoe-kunst-en-mode-moeiteloos-samengaan-19.jpg 320w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/in-haar-overzichtstentoonstelling-toont-fotograaf-viviane-sassen-hoe-kunst-en-mode-moeiteloos-samengaan-20.jpg 640w, http://nltoday.news/wp-content/uploads/2024/10/in-haar-overzichtstentoonstelling-toont-fotograaf-viviane-sassen-hoe-kunst-en-mode-moeiteloos-samengaan-21.jpg 1280w, https://images.nrc.nl/fKP9UgpJJZ0EjWWenvyuGVvkpnU=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/10/04171600/data122435510-5d52dd.jpg 1920w”>Ka’amed and Monykuoch for Botter, 2022
Foto’s: Foto Viviane Sassen / Stevenson
Sassen fotografeerde in opdracht van modehuizen als Dior en Louis Vuitton, wat haar in staat stelde om daarnaast autonoom werk te maken. Die commerciële opdrachten ademen niets plichtmatigs, ook daarin is haar kleurige speelsheid terug te zien. Neem de foto voor Dior uit 2019, waarin een groot zwart paardenhoofd pontificaal voor het hoofd van het model in het frame opduikt. Niet alleen trekt dat paardenhoofd de aandacht, met het onttrekken van het menselijke gezicht aan onze blik wordt je aandacht naar het matzwarte korset en de zadeltas verlegd.
Slechts één zaal is gewijd aan Sassens modefotografie, een pijpenla waar over de hele breedte foto’s in een slideshow voorbijglijden. Een strakke beat klinkt uit de speakers. Er loopt een smalle bank over de hele lengte van de ruimte, en wie gaat zitten voelt zich waarschijnlijk net zo opgewonden als wanneer je voor het eerst front row zou plaatsnemen bij een modeshow. De projecties met modellen komen net als op de catwalk aan je voorbij, worden met een spiegel verdubbeld en uitgesmeerd over het plafond en de vloer.
Van de manier waarop de installatie Totem (2014) is tentoongesteld, zou je willen dat je de oorspronkelijke installatie (die te zien was in het Museum of Contemporary Photography in Chicago) had kunnen zien: een 360-graden-ervaring van de Umbra-serie, waarbij bezoekers door de lichtprojecties konden wandelen om zich er volledig in te laten onderdompelen. Het is jammer dat die hier op klein formaat als 2D-videoprojectie aan je voorbijglijdt.
Het monumentale videowerk Venus and Mercury (2020) krijgt wél de ruimte die het verdient. Van vloer tot plafond en over de hele breedte van de zaal wordt het werk afgespeeld, dat Sassen maakte tijdens een residentie in het Paleis van Versailles. Verleden, heden en fictie vermengen zich in dit videowerk, waarin foto’s van standbeelden worden afgewisseld met portretten van jonge vrouwen die in de buurt van het paleis opgroeiden. Sassen vroeg schrijver en theatermaker Marjolijn van Heemstra om paleisverhalen op te tekenen over de roddels in het paleis, die actrice Tilda Swinton met onderkoelde stem voordraagt.
Met haar visuele taal vol surrealistische poses weet Sassen met een enkel beeld een sfeer, gevoel of verhaal op te roepen. Zelfs als je denkt dat je haar werk kent, blijkt in deze overzichtstentoonstelling dat er zich nog een randje papier omvouwt dat een nieuw stukje ‘exquisite corps’ onthult. De tentoonstelling bevestigt Sassens status als kunstenaar en modefotograaf van wereldformaat. Tegelijkertijd leest haar oeuvre als een pleidooi om het vermeende onderscheid tussen kunst en mode achter ons te laten.
Lees ook
De collages van Viviane Sassen zijn zomers, sensueel en vaak ronduit broeierig