Het OM eist gevangenisstraffen tot dertig maanden voor zes van de zeven verdachten van het verspreiden van zelfdodingsmiddel middel X, blijkt maandag in de rechtbank in Arnhem. Voor oud-bestuurslid Coöperatie Laatste Wil (CLW) Petra de Jong vraagt het OM vrijspraak, vanwege een gebrek aan bewijs. De verdachten, die allemaal lid of bestuurslid van CLW zijn geweest, „bepaalden in feite wie er wel en niet mochten sterven”, zegt officier van justitie Arun Reah. Ze „omzeilden en ondermijnden” de nauwkeurige Nederlandse wetgeving rondom euthanasie. Door op deze wijze te „handelen in de dood” brachten ze het recht op leven in gevaar.
Van Tineke B. en Loek de L. acht het OM hulp bij zelfdoding bewezen. Zij verkochten het middel rechtstreeks aan vijf mensen die het inmiddels hebben gebruikt en zijn overleden. De officier noemt Loek de L. de „spil in netwerk”. Hij heeft ruim zeshonderd doses van het middel verkocht. Tegen hem en Tineke de B. eist het OM dertig maanden gevangenisstraf, waarvan twaalf voorwaardelijk.
Oud-CLW-voorzitter Jos van Wijk had volgens het OM „twee gezichten” en hield een „distributiesysteem” in stand. Hij hoorde maandag achttien maanden gevangenisstraf, waarvan acht maanden voorwaardelijk, tegen zich geëist. De eis tegen Erik van V. is negen maanden, waarvan vier voorwaardelijk. Tegen zowel Marja K. als Jos S. wordt zes maanden gevangenisstraf en drie voorwaardelijk geëist. Op 2 juli doet de rechter uitspraak.
‘Clandestiene apotheek voor middel X’
De zeven mensen die in Arnhem terechtstaan – het proces duurt nog tot en met 23 april – waren allemaal actief betrokken bij Coöperatie Laatste Wil. Die organisatie werd in 2013 opgericht met als doel een humaan ‘laatstewilmiddel’ op de markt te brengen. Binnen de huidige euthanasiewetgeving was er onvoldoende ruimte voor mensen die hun leven gewoonweg voltooid vonden, mensen die niet op goedkeuring van arts willen wachten. „Wij zijn van de generatie van de baas in eigen buik-beweging”, zei Petra de Jong er in de rechtszaal eerder tijdens het proces over. Alle verdachten zijn tussen de zeventig en tachtig jaar oud.
De groep vormde een soort „clandestiene apotheek voor middel X”, zegt de officier maandag in de rechtbank in Arnhem. „Sommigen waren apotheker, anderen hadden een logistieke of ondersteunende rol.” Het lag dicht bij wat CLW in 2017 al voor ogen stond, concludeert het OM. „Maar nu vond het heimelijk plaats.”
„Het middel is een legaal middel”, zegt de officier, „maar verhandelen werpt een risico op”. „Door de geheimzinnige wijze waarop middel werd verhandeld ontstond er meermaals verwijdering tussen wie het ging gebruiken, en hun naasten.” Het middel kwam ook terecht bij „mensen van wie de doodswens alles behalve bestendig was en voor wie de drempel om uit leven te stappen zo wel heel laag was.” Dus niet allen bij ouderen „met een voltooid leven en een weloverwogen doodswens”, die CLW altijd voor ogen heeft.
Lees ook
Oud-bestuurders Coöperatie Laatste Wil zijn ‘vol ongeloof’ en zien ‘dolkstoot in de rug’ in zaak over hulp bij zelfdoding
