Nog geen moment heeft Sifan Hassan op kop gelopen en nu ze aanzet, in de laatste vijfhonderd meter van de olympische marathon, gaat het bijna mis. De laatste bocht moet ze vooraan lopen omdat het rechte stuk naar de finish kort is, weet ze.. Ze ziet een gaatje links van de Ethiopische Tigst Assefa en duikt erin. Benen raken elkaar, van schrik springen beide atletes opzij.
Maar Hassan is erlangs. Ze zet haar sprint door, de blauwe mat richting de finish op Esplanade des Invalides op en steekt haar armen in de lucht: ze is olympisch kampioen op de marathon. „Ongelooflijk, ongelooflijk!”, roept ze na de race. „Ik weet niet wat ik moet zeggen. Ik ben heel dankbaar en ik ben heel moe.”
Het is de daverende conclusie van een uniek drieluik. Nog nooit won een vrouw op dezelfde Olympische Spelen medailles op zowel de baan als de weg, laat staan drie. De enige man die het ooit presteerde, is Emil Zatopek. Hij won namens Tsjechoslowakije in 1952 drie keer goud op dezelfde afstanden (5.000 meter, 10.000 meter en de marathon), voor Hassan was er eerder twee keer brons.
Ontdekkingsreis
De olympische odyssee van Sifan Hassan begon al ver voor de Spelen van Parijs. Na het succes in Tokio, waar Hassan drie jaar geleden ook al een ongeëvenaarde prestatie leverde met twee keer goud (5 en 10 kilomter) en brons (1.500 meter), was ze een tijdje stuurloos. Hassan had moeite om te gaan trainen, ze moest op zoek naar een nieuwe uitdaging.
Lees ook
De Nederlandse jaren van Sifan Hassan: ‘Ze was als een roofdier, met de finish als prooi’
De marathon bood uitkomst. Al in haar tienerjaren in Leeuwarden wilde ze de langste atletiekafstand gaan lopen, maar haar jeugdtrainer praatte het uit haar hoofd: zo jong beginnen zou haar lichaam kapotmaken. De fascinatie voor de marathon bleef. Het is een afstand die Hassan zowel angst aanjaagt, vanwege de pijn die ze moet lijden en omdat ze de 42.195 meter voor haar gevoel nog niet beheerst.
Na haar olympische titels won nieuwsgierigheid het van voorzichtigheid. Haar debuut, in april 2023 in Londen, was spectaculair: ze kreeg tijdens de wedstrijd last van kramp, stopte om te rekken, kwam terug aan kop en won de race. Een half jaar later deed ze het nog beter: ze won de marathon van Chicago, in de op een na snelste tijd ooit.
In aanloop naar ‘Parijs’ kwalificeert Hassan zich ook voor de 1.500 meter. Tot een week voor de Spelen wacht ze met het maken van haar keuze; bewust, zo houdt ze zichzelf scherp. Met haar coach Tim Rowberry probeerde ze in trainingen de omstandigheden van de Spelen na te bootsen: snelle baantrainingen en een lange duurtraining per week, zo zou het in Parijs ook moeten.
Traag tempo
Het vele trainen lijkt zijn tol te eisen. Hassan wordt vierde in de marathon van Tokio in het voorjaar. Op de 1.500 meter tijdens de FBK Games in Hengelo in juli stort ze in de laatste ronde in en wordt vijfde. Hassan krijgt in trainingen haar hartslag niet meer omhoog, ze is moe en ze lijkt niet goed te herstellen. Rowberry en Hassan besluiten haar programma om te gooien; Hassan doet veel minder dan gepland en wedstrijden loopt ze niet meer.
Of het heeft geholpen, weten Hassan en Rowberry niet als ze naar Frankrijk afreizen. Voor de 5.000 meter, de eerste afstand, zijn de verwachtingen laag. Het wordt brons. „Dat was geweldig”, zegt Rowberry deze zondag. „Vanaf toen hadden we zoiets van: als de rest mislukt, hebben we in ieder geval een medaille.”
Een onvoorziene meevaller is het trage tempo waarin de finale zich voltrekt, waardoor Hassan veel energie kan sparen. Het gunstigste scenario voor haar is er opnieuw tijdens de finale van de 10.000 meter, afgelopen vrijdag. Hassan gaat ook nu alleen in de slotfase voluit met hetzelfde resultaat: derde.
Dit keer baalt ze. Ze merkt tijdens de race dat ze niet verzuurt, maar ook dat ze het laatste beetje snelheid mist om te winnen. Ze heeft achteraf het idee dat ze niet alles heeft gegeven, daarom is ze boos. Maar het is wel een goed teken voor de marathon.
Massagetafel
Hassan staat in Parijs met de marathon op en gaat ermee naar bed. Tijdens de finale van de 5.000 meter vraagt ze zich af of het tempo dat ze loopt hard genoeg is voor de marathon, de nacht voor de finale van de 10.000 meter schrikt ze wakker met het marathonparcours in haar hoofd.
De avond na de 10.000 meter slaapt Hassan nauwelijks. Op zaterdagochtend staat ze vroeg naast haar bed, om in het juiste ritme voor de volgende dag te komen. Met Anna Luijten, de andere Nederlandse deelneemster, kijkt ze naar de verrichtingen van de mannen op de marathon. Twintig minuten loopt ze haar spieren los, de rest van de dag slaapt ze of ligt ze te herstellen. Hassan moet van de massagetafel afgetrokken worden om haar bronzen medaille op de 10.000 meter op te halen. Ze arriveert een half uur te laat voor de ceremonie.
Zondag begint de kopgroep op 14 kilometer van de finish aan de steilste klim van het parcours, een paar honderd meter van meer dan 13 procent. Hassan moet een gaatje laten. Haar ellebogen staan naar buiten, haar bovenlichaam buigt naar voren, haar pasritme gaat omhoog. Hier heeft ze veel op getraind in de bergen van de Amerikaanse staat Utah. Toch gaat het haar te snel.
Maar Hassan weet terug te komen. Omdat de atletes in de kopgroep bang zijn om hun eigen kansen te vergooien, weigeren door te trekken en nemen ze Hassan, die de snelste eindsprint heeft door haar baantrainingen, mee richting finish.
Knuffel van Schoof
„Sifan, Sifan, Sifan”, klinkt het op Esplanade des Invalides. Met een blauw visserpetje met oranje tulpen erop springt Hassan in de lucht voor de fotografen. Van premier Dick Schoof krijgt ze een knuffel, haar Keniaanse rivale Sharon Lokedi, die vierde wordt, zegt vol ontzag: „Wie kan wat zij doet? Ik wil gewoon haar zijn.” Een protest van de Ethiopische Assefa over hun botsing in de slotfase wordt afgewezen.
„Dit is de bijzonderste medaille van allemaal, dit voelt als 42 medailles”, zegt Hassan. Ze is dolgelukkig, omdat het de marathon is, de afstand die haar naar de limieten van haar kunnen duwt.
Er zijn al nieuwe plannen voor de toekomst, zegt haar coach Rowberry. „Sifan heeft allerlei doelen in haar hoofd waar we lastige keuzes in moeten gaan maken.” Het zal bijzonder worden, al wil Hassan dat woord niet horen. „Ik ben niet speciaal, maar veel mensen durven dingen niet te doen. Ik wel. Dat is het verschil.”
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/08/11162014/data120381763-5c96a4.jpg)
