Oleksi verruilde de cel voor het Oekraïense leger: ‘Ik zou het mezelf niet vergeven als ik in de gevangenis blijf en niks doe’

Deze dinsdag is het duizend dagen oorlog in Oekraïne. Sinds de grootscheepse aanval van Moskou op 24 februari 2022 wordt Oekraïne elke maand verder de vernieling in gebracht. Zo staan het land en zijn burgers ervoor:

Aantal gewonde burgers24.614

aantal burgerdoden in Oekraïne11.743

Aantal kinderen gedood633

Dat is het aantal bevestigde burgerdoden tot aan augustus dit jaar, volgens het Bureau van de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor de Mensenrechten. Het werkelijke aantal doden is hoger. Van de val van Marioepol, aan het begin van de oorlog, zijn vermoedelijk duizenden doden ongeteld.
Beide zijden hullen het aantal gedode militairen zo veel mogelijk in nevelen. Rusland verloor zeker 77.143 militairen sinds het begin van de invasie. Dat verifieerden de BBC en het Russische onafhankelijke medium Mediazona op basis van openbare bronnen. Het werkelijke aantal doden ligt waarschijnlijk veel hoger. Lang niet alle lichamen worden langs de frontlinies geborgen.
De Oekraïense strijdkrachten telden officieel 31.000 doden, zo stelde president Zelensky afgelopen februari. Ook hier ligt het werkelijke aantal waarschijnlijk hoger.

Energie

Oekraïners voeren reparaties uit na een Russische aanval op de energie-infrastructuurfaciliteit in de regio Charkov op 22 maart 2024.

Foto’s Kostyantyn Chernichkin

In de loop van 2022 en 2023 is meer dan de helft van de Oekraïense energiecapaciteit door Rusland bezet, verwoest of beschadigd. De bezette kerncentrale Zaporizja had een capaciteit van 6 gigawatt. Eén gigawatt kan ongeveer 1 miljoen huishoudens voorzien van stroom. De Russische aanvallen in het voorjaar van 2024 op warmte en waterkrachtcentrales kostten Oekraïne nog eens 9 gigawatt aan capaciteit.

De Oekraïense stroomvoorziening was vóór februari 2022 voor 50 procent afkomstig van de vier kerncentrales, voor 23 procent uit kolen, 9 procent uit gas, en 9 procent uit waterkracht. Het land produceerde daarmee een overvloed aan elektriciteit, en exporteerde onder meer aan Moldavië, Polen en zelfs België.

Inmiddels moet Oekraïne stroom importeren, zijn er vrijwel dagelijks urenlange stroomuitvallen en zitten hele gebieden zonder toegang tot elektriciteit. Veel Oekraïners hebben daarom accu’s voor het opladen van telefoons en kleine elektronica. Bedrijven zijn in grote mate op brandstofaggregaten aangewezen.

De precieze schade van de Russische aanvallen van de afgelopen maanden moet nog in kaart worden gebracht. Zeker is dat de energiebehoefte van 18 gigawatt voor de winter niet kan worden gehaald.

Vluchtelingen

Oekraïense burgers proberen de rivier de Irpin over te steken aan de rand van Kyiv, op 5 maart 2022.

Foto’s Emilio Morenatti en Vadim Ghirda, AP

De Russische agressie tegen Oekraïne heeft een significant deel van de Oekraïense bevolking op de vlucht gejaagd. In 2021 had het land nog zo’n 44 miljoen inwoners. Inmiddels zijn daarvan wereldwijd zo’n 6,7 miljoen als vluchteling geregistreerd bij VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR.

1,2 miljoen van hen is naar Rusland gevlucht. In totaal zou Rusland zich zo’n 4,8 miljoen Oekraïners hebben toegeëigend door middel van het bezetten van hun woonplaatsen. Rusland spreekt zelf van het ‘verwelkomen’ of ‘opnemen’ van deze bevolking. Deze Oekraïners staan vaak onder grote druk om een Russisch paspoort aan te nemen. Zonder paspoort krijgen inwoners bijvoorbeeld geen medische zorg, pensioen of voedselhulp.

Mensen in nood

Elena Holovko krijgt hulp nadat haar huis is geraakt tijdens een raketaanval in Druzhkivka op 5 juni 2022. Politieagenten evacueren Oleksandr Vasilchenko uit zijn appartement in Kurakhove, op 2 november 2024.

Foto’s Bernat Armangue en Kostyantyn Chernichkin

Zo’n 14,6 miljoen Oekraïners zijn op dit moment hulpbehoevend. De werkloosheid in het land is toegenomen. Door de oorlog zijn veel bedrijven uit het land weggetrokken of gestopt. De havens, belangrijke werkverschaffers, liggen door de Russische blokkade grotendeels stil. Bepaalde niet-urgente overheidsdiensten werden als kostenbesparing uitgekleed. Ook moesten velen huis en bezit achterlaten. Zo’n 3,7 miljoen Oekraïners zijn als gevolg van de oorlog intern ontheemd geraakt.

Het gemiddelde inkomen van een Oekraïner was naar Europese maatstaf laag: omgerekend zo’n 500 euro per maand. Een rondgang van VN-migratieorganisatie IOM toont dat voor het merendeel van de vluchtelingen een nooduitgave van 100 euro al onbetaalbaar is.

Financiële steun

Premier Rutte en president Zelensky tekenen in Charkiv een overeenkomst voor Nederlandse steun aan Oekraïne, op 1 maart 2024.

Foto’s Kostyantyn Chernichkin

Hoeveel de verdediging en ondersteuning van Oekraïne in totaal heeft gekost, is lastig te achterhalen. Het land zet zelf een groot deel van de belastinginkomsten in voor defensie. Daarnaast zijn er talloze private inzamelingsinitiatieven en steunstichtingen, die soms wel tientallen miljoenen euro’s bijeen schrapen.

Denk aan het ‘volksinitiatief’ uit Litouwen waar meer dan 5 miljoen euro werd opgehaald voor een Bayraktar observatie- en aanvalsdrone (die werd uiteindelijk gedoneerd door de fabrikant). Oekraïense bedrijven zamelen ook vaak geld in voor de strijdkrachten. Zo doneert benzineketen OKKO een vast bedrag per getankte liter. Vorig jaar droeg het daardoor omgerekend meer dan 9 miljoen euro bij. Dit jaar wordt dat bedrag overtroffen.

De grootste bedragen kunnen teruggevonden worden in de steuntracker van het Kiel Instituut. Dat telt humanitaire, financiële en militaire steun uit 41 landen die de data openbaar maken, bij elkaar op.

Hulpvoorziening beperkt

Hoe dichterbij het front, hoe groter de nood. Maar ook: hoe lastiger hulp te krijgen is. Rondom de frontlinie werkt het telefonienetwerk niet meer. De infrastructuur voor elektriciteit, water en verwarming is er vaak verwoest, waardoor die diensten wegvallen. En hulporganisaties komen er nauwelijks vanwege de veiligheidsrisicio’s.

In de regio’s die door Rusland bezet zijn, kunnen internationale organisaties bovendien zelden humanitaire noodhulp verstrekken. De bevolking is daardoor volledig overgeleverd aan Russische intitiatieven.

Aanvallen

Puin ruimen nadat een Russische raket een kinderziekenhuis in Kyiv heeft getroffen op maandag 8 juli 2024, en de ravage na een Russische raketaanval op de stad Selydove op 24 februari 2024.

Foto’s Efrem Lukatsky / AP

Sinds augustus neemt het aantal raketten en aanvalsdrones dat Rusland op Oekraïne afvuurt sterk toe. Ten opzichte van 2022 is de luchtafweercapaciteit van Oekraïne flink uitgebreid; steeds meer raketten worden uit de lucht geschoten voor ze hun doel bereiken. Rusland reageert hierop door steeds vaker en massaler aan te vallen.

President Volodymyr Zelensky deed Rusland daarom eind oktober een voorstel: als Rusland stopt met het aanvallen van energie- en voedselvoorziening, dan zou dat een eerste stap zijn in de richting van het vrede. Hier is door Rusland met daden op gereageerd. Zondag lanceerde Moskou voor de achtste keer dit jaar een massale aanval op het Oekraïense stroomnetwerk en de energiecentrales.

Delen

Mail de redactie

Gerekend vanaf de grootschalige invasie van Oekraïne door Rusland op 24 februari 2022 duurt de oorlog deze dinsdag duizend dagen. Dat is langer dan de ambtstermijn van de Oekraïense ambassadeur in Nederland. Oleksandr Karasevych begon in juni 2023 als ambassadeur in Den Haag. Begin december verhuist hij naar zijn nieuwe standplaats Kyiv, waar hij als een van de vijf vice-ministers van Buitenlandse Zaken toetreedt tot de regering.

De ‘duizend dagen-grens’ is van beperkte betekenis. Voor Oekraïners begon de oorlog ruim tien jaar geleden, met de annexatie van de Krim en de strijd in de Donbas in het voorjaar van 2014. Belangrijker is nu de verkiezingsoverwinning van Donald Trump en de verwachte Amerikaanse koerswijziging inzake steun aan Oekraïne. Naar verwachting zullen zowel Rusland als Oekraïne de inzet de komende twee maanden flink verhogen, in een poging zo sterk mogelijk te staan als Trump op 20 januari aantreedt als president en hij de druk om te onderhandelen waarschijnlijk opvoert. Daarbij dwingt Trump Oekraïne wellicht tot concessies.

Afgelopen weekend was die verhoogde inzet al zichtbaar. President Zelensky zei in een radio-interview dat hij er „alles aan wil doen” om de oorlog in 2025 langs diplomatieke weg te beëindigen, en dat de oorlog met Trump in het Witte Huis „sneller zal eindigen”. Daarna voerde Rusland een grootschalige luchtaanval uit, gericht op energievoorzieningen in heel Oekraïne. Zondag kwam het nieuws dat president Biden, na lang dralen, Oekraïne toestemming geeft om Amerikaanse langeafstandsraketten te gebruiken op Russische grondgebied.

De ambassadeur is geen politicus, waarschuwt hij vooraf. En hij maakt geen deel uit van het team in Kyiv dat zich bezighoudt met het voorbereiden van onderhandelingen. Dat beperkt zijn vrijheid om te spreken over wat de overwinning van Trump betekent voor Oekraïne. Reageren op Bidens toestemming kan hij maandag niet: de instructie vanuit Kyiv is om zich te onthouden van commentaar.

Lees ook

dit artikel over de ontwikkelingen van afgelopen weekend

Verwacht u een radicale koerswijziging als Trump aantreedt?

„Ik denk dat we al aardig weten wat we kunnen verwachten als hij aantreedt, want hij is zeer actief begonnen. En ik denk dat dat goed is. Het is goed omdat er nu al actieve communicatie is tussen onze president en meneer Trump. Ze hebben gebeld in juli, ze hebben elkaar in september ontmoet in New York en ze hebben al gebeld na Trumps verkiezing. De teams van onze president en Trump hebben veel contact. Trump wil binnen 24 uur na zijn aantreden vrede voor Oekraïne. Nou, niemand wil een snelle terugkeer van vrede in Oekraïne liever dan het Oekraïense volk. Daarom is het zo belangrijk dat onze teams samenwerken om het raamwerk voor vrede uit te werken.”

In Oekraïne klinken positieve geluiden over Trump. Is dat geen optimisme tegen beter weten in? Wat is het meest positieve dat Trump kan brengen voor Oekraïne?

„Amerika is een sterk land en de intentie van meneer Trump is om het nog sterker te maken. Het is belangrijk voor Europa en Oekraïne om een sterke partner te hebben. Met zo’n sterke bondgenoot die de internationale orde en vrede wil herstellen, hebben we kans op vrede voor Oekraïne. Maar dan wel een rechtvaardige en duurzame vrede, niet zo’n halfzachte verzoening die ons werd opgelegd met de Minsk-akkoorden van 2014 en 2015.”

Bent u er zeker van dat de VS een bondgenoot van Oekraïne blijven?

„Ja, want het is in hun belang dat de internationale rechtsorde gehandhaafd blijft. De schending van die orde door de Russische agressie kan zich makkelijk verspreiden naar andere delen van de wereld. Als Rusland wint, gaan ze niet alleen door in onze regio. Andere landen, niet alleen China, zullen denken dat ze historische conflicten over grenzen met agressie kunnen oplossen, en daarmee wegkomen.”

Er zijn genoeg signalen die pessimisme over de koers van Trump rechtvaardigen. Zijn bewondering voor Poetin, zijn eerdere uitspraken over de oorlog, de beoogde benoeming van ministers die de steun aan Oekraïne willen stoppen.

„Ik wijs opnieuw op het contact tussen ons team en het team van Trump. Ook hebben we goede contacten met en steun van beide politieke partijen in de VS. Er zijn genoeg signalen om hoopvol te zijn. We zullen zien. Laten we de daden beoordelen, niet de woorden.”

Alles draait om het raamwerk voor onderhandelingen: wat zijn de voorwaarden voor een staakt-het vuren? Volgens de New York Times hecht Oekraïne nu meer aan veiligheidsgaranties dan aan behoud van grondgebied. Klopt dat?

„Voor Oekraïne zijn beide zaken van gelijk belang. Als je kijkt naar de vijf punten van het overwinningsplan van president Zelensky, zie je dat NAVO-lidmaatschap op nummer één staat. Maar grondgebied is ook cruciaal, want territoriale integriteit is een basisprincipe van het internationale recht. De twee hangen samen: zonder veiligheidsgaranties kunnen we onze territoriale integriteit niet herstellen en in stand houden.”

Lees ook

over de wankele positie van OekraÏne op het slagveld

Is NAVO-lidmaatschap wel een realistische voorwaarde voor onderhandelingen? Zijn er geen alternatieve veiligheidsgaranties?

„Dat is een moeilijk punt. We hebben een zeer slechte ervaring met veiligheidsgranties door het Boedapest Memorandum uit 1994, toen we onze kernwapens opgaven in ruil voor garanties van Rusland, de VS en het VK. Omdat die garanties niets waard bleken, zitten we in de huidige situatie. Mijn sterke persoonlijke overtuiging is dat kracht het enige is dat Poetin kan stoppen. Daarom slaat het idee van een sterke VS onder Trump aan in Oekraïne. Omdat we begrijpen dat ze de oorlog alleen kunnen beëindigen door kracht te laten zien aan Rusland.”

President Zelensky zei vorige maand dat het enige alternatief voor NAVO-lidmaatschap is dat Oekraïne kernwapens krijgt. Is dat een serieuze optie?

„Oekraïne is een toegewijd lid van de internationale gemeenschap en voldoet aan alle verplichtingen in relatie tot het internationaal recht. Oekraïne ontwikkelt geen kernwapens en dat gaan we ook niet doen omdat we, anders dan onze buren, onze internationale afspraken nakomen.”

Een term die Oekraïne veel gebruikt als het gaat om onderhandelingen is ‘peace through strength’. Wat betekent dat precies?

„Dat betekent dat Rusland bereid zal zijn om te beginnen met serieuze onderhandelingen zodra ze zien dat er een zeer sterke gesprekspartner aan de andere kant van de tafel zit, een gesprekspartner met voldoende wapens. Oekraïne is sterk genoeg wat wil betreft, maar niet wat wapens betreft. Laten we eerlijk zijn, we krijgen veel van onze bondgenoten en dat is genoeg om te overleven, maar niet genoeg om een stap verder te zetten. Nederland is een positieve uitzondering: jullie liepen voorop met het geven van houwitsers, daarna waren jullie belangrijk in de coalities voor tanks en F-16’s.”

Naast dankbaar voor de Nederlandse steun is Karasevych kritisch over Oekraïense mannen die, ondanks de dienstplicht in eigen land, als vluchteling worden opgevangen in Nederland. Eerder liet hij weten dat hij met de Nederlandse autoriteiten wilde samenwerken om deze mannelijke vluchtelingen terug te sturen. Desgevraagd weet hij niet of er inmiddels daadwerkelijk vluchtelingen zijn teruggestuurd.

Van afnemende steun voor Oekraïne is in Nederland volgens Karasevych geen sprake. „Het is minder zichtbaar dan voorheen, maar er zijn nog steeds veel initiatieven van burgers om vluchtelingen te helpen.” En Geert Wilders? „Hij heeft president Zelensky ontmoet. Hij begrijpt de situatie in Oekraïne. Hij begrijpt ook dat er steun is van Nederlanders voor Oekraïne, ook bij de meerderheid van zijn kiezers.”

U gaat met twee jonge kinderen in Kyiv wonen. Bent u bang voor hun veiligheid?

„Wat is belangrijk voor kinderen? Dat hun ouders in de buurt zijn. Natuurlijk is het niet veilig in Kyiv. Het is ver van het front en er is luchtafweer, maar er is wel de constante dreiging van luchtaanvallen. Deze verhuizing hoort bij mijn diplomatieke leven. Net als militairen worden we ergens heen gestuurd. Het is niet vergelijkbaar, hun levens zijn dagelijks in gevaar, maar we gaan waar we nodig zijn. Voor mij is dat nu in Kyiv.”

Lees ook

deze column over de dynamiek rond onderhandelingen

Delen

Mail de redactie

Al een jaar zat Oleksi in de gevangenis, toen hij bezoek kreeg van een rekruteringsteam. Samen met andere gevangenen stond hij in een rij, terwijl het team vroeg: „Wie wil dienen in de Oekraïense krijgsmacht? Wie wil zijn land verdedigen?” Oleksi (30) stak zijn vinger op, kreeg van de rechter toestemming om de gevangenis te verlaten en sloot zich aan bij de 28e brigade.

Nu zit hij in legerkleren, leunend op zijn gevechtshelm, op een militair oefenterrein in de Oost-Oekraïense provincie Donetsk, onder een blauwe herfstlucht op ongeveer vijftien kilometer van het front. Uit veiligheidsoverwegingen wordt de locatie niet bekendgemaakt. Oleksi’s handen zijn vies van het kruipen over de grond. Zijn kalasjnikov rust naast hem.

Hij zit in zijn tweede trainingsmaand en is in een gevechtsstemming, lacht hij onder zijn gemillimeterde haar. Klaar om te vechten, bedoelt hij. „Het is beter om te lachen dan aan vreselijke oorlogsdingen te denken. Anders word je gek.” Over drie weken verwacht hij het bevel om naar het front te gaan.

Voortdurend tekort

Duizend dagen na de grootschalige Russische invasie in februari 2022 staat Oekraïne voor de constant terugkerende vraag: hoe krijgt het genoeg militairen aan het front? Het land heeft voortdurend een tekort. Oekraïne kan niet op tegen de hoeveelheid militairen die Rusland naar het front stuurt. Het is een van de belangrijkste redenen dat Oekraïne grondgebied verliest, de laatste weken vooral in het oosten. Oleksandr Lytvynenko, de secretaris van de nationale veiligheidsraad, zei eind oktober dat Oekraïne van plan is 160.000 mannen te mobiliseren,

Naarstig zoekt de krijgsmacht naar verse militairen. In april kwam Kyiv met een nieuwe mobilisatiewet, waarin de dienstplichtige leeftijd werd verlaagd van 27 naar 25 jaar. Een maand later volgde een wet waardoor gevangenen worden vrijgelaten als ze zich aansluiten bij de krijgsmacht.

In een interview met nieuwszender BBC Oekraïne meende toenmalig minister van Justitie Denys Maljoeska het leger in theorie te kunnen versterken met tien- tot twintigduizend gevangenen. De daadwerkelijke hoeveelheid ligt waarschijnlijk lager. Roman Kostenko, secretaris van de commissie Nationale Veiligheid, Defensie en Inlichtingen van het Oekraïense parlement, verklaarde in juli tegenover nieuwssite Oekrainska Pravda dat 3.800 veroordeelden dienen in de krijgsmacht.

Vrijuit rondlopen

Op het oefenterrein achter Oleksi rennen en hijgen drie oud-gevangenen terwijl ze zich in formatie verplaatsen over een veld. Vijfentwintig voormalige gevangenen van de 28e brigade bereiden zich in groepjes voor op de oorlog. Met zijn allen vormen ze een aanvalsbataljon. Ze krijgen les in hoe ze moeten aanvallen en leren over medische hulp. Samen bekijken ze een machinegeweer. De oud-gevangenen kunnen vrijuit rondlopen.

Oleksi herinnert zich dat de vraag om in het leger dienen op weinig animo kon rekenen onder zijn medegevangenen. „Zij zijn bang voor de dood. Ik ben een idealist. Dit is mijn land. Ik kan niet toestaan dat Oekraïense kinderen worden gedood en mijn land wordt ingenomen.”

Hij zegt vrijwillig voor het leger te hebben gekozen. Niemand zette hem onder druk. Ook de drie andere ex-gevangenen die NRC spreekt op het oefenterrein zeggen zich te hebben aangesloten uit vrije wil. Om veiligheidsredenen willen ze niet met hun achternaam in de krant.

Maar waarom zou je de veiligheid van de gevangenis inruilen voor een mogelijke dood? „Het is hier beter dan in de gevangenis”, zegt Oleksi zonder twijfel. „Hier ben ik vrij. Daar kan ik nog geen tien stappen zetten of ik loop tegen een muur. Hier kan ik rennen, ben ik buiten en kan ik met mensen praten. In het leger kan ik wat voor mijn land betekenen. Ik zou het mezelf niet vergeven als ik in de gevangenis blijf en niks doe.”

Lang niet iedere Oekraïense man stapt tegenwoordig vrijwillig het leger in. De mannen die gemotiveerd zijn, sloten zich in de eerste oorlogsmaanden aan. Zij vechten nog altijd, zijn gesneuveld of invalide geraakt.

Rekruteringsteams zijn naar nieuwe mannen op zoek. Bij een concert van de Oekraïense muziekgroep Okean Elzy vorige maand in Kyiv, controleerde de rekruteringsdienst de concertgangers. De teams staan bij controleposten op de weg of zoeken in steden op straat naar mannen. Met als gevolg dat zij, niet allemaal, onderduiken of controleposten niet durven te passeren uit angst te worden meegenomen. Inwoners van bijvoorbeeld de stad Dnipro waarschuwen elkaar op Telegram-kanalen voor mobiele rekruteringsteams op straat.

Voormalige Oekraïense gevangenen lunchen tijdens de militaire training nabij de frontlinie in de regio Donetsk.

Foto’s: Foto’s: Kostyantyn Chernichkin

Vrijwilligers

Oleksi’s 28e brigade is juist op zoek naar vrijwilligers, en kijkt daarom ook naar gevangenen . „Als mensen niet willen vechten, vind dan mensen die wél willen vechten”, zegt persofficier Jevheni Alchymov van de 28e brigade.

Vóór de nieuwe wet waren gevangenen niet welkom in de Oekraïense krijgsmacht. Nu krijgen ze de mogelijkheid te vechten als zij dat willen. Alchymov (32): „Het is beter om mensen in je brigade te hebben die er vrijwillig voor kiezen in plaats van gedwongen zijn het leger in te gaan. Zulke mensen heb je nodig. Oorlog is fysiek en psychologisch zwaar. Aan het front sterven soldaten, je vrienden raken gewond. Dan moet je gemotiveerd zijn om dat te doorstaan.”

Het Oekraïense besluit om gevangenen te mobiliseren doet denken aan wat Rusland deed in 2022. Toen trok Jevgeni Prigozjin, de vorig jaar omgekomen Russische huurlingenbaas van de Wagner Groep, door Rusland om gevangenen te rekruteren voor deelname aan de oorlog, ook als zij misdaden als moord en verkrachting hadden gepleegd.

Oekraïne gaat niet zover. Onder de vrijgelaten gevangenen vallen geen personen die veroordeeld zijn voor zware misdaden als moord met voorbedachte rade, terrorisme, ernstige corruptie, ontucht, verkrachting, seksueel geweld of misdaden tegen de nationale veiligheid. Kortom „iedereen die je niet wil tegenkomen”, verduidelijkt Alchymov. „Zulke mensen zijn niet gedisciplineerd.”

De ex-gevangenen van de 28e brigade zijn veroordeeld voor kleinere delicten. Oleksi stal een mobiele telefoon en kreeg daarvoor vijf jaar cel. Hij liep al rond met een voorwaardelijke straf. Serhi (30) werd veroordeeld voor doodslag en kreeg acht jaar. Na vier jaar kon hij de krijgsmacht in.

Ihor (28) stal een Skoda en kreeg vijf jaar en twee maanden. Na negen maanden te hebben gezeten, koos hij voor de krijgsmacht. Hij wil zich nuttig maken voor zijn land, zegt hij zittend op een muurtje. Op zijn camouflagekleding heeft hij vier Oekraïense vlaggetjes geplakt. „Ik kan niet in de gevangenis zitten en niks doen, terwijl anderen hun leven geven. In de gevangenis ben ik veilig, maar mijn familie woont bij het front. Dan voel ik me nutteloos. Het is beter om te vechten. Als we daar met zijn allen voor kiezen, vormen we een sterke kracht.”

Gemotiveerd en slim

De ex-gevangenen verschillen niet van andere militairen, zegt instructeur Ivan, bijgenaamd de Filosoof. Hij heeft zojuist herhaaldelijk uitgelegd hoe drie voormalige gevangenen in formatie een veld moeten oversteken. De drie gingen net zo door lang totdat Ivan (32) tevreden was. „Gaandeweg zullen jullie het beter begrijpen”, besluit hij de oefening. „Dit is pas jullie eerste oefendag.”

„Ze zijn gemotiveerd en slim”, vertelt Ivan buiten tijdens de lunch met soep. Persofficier Alchymov vult hem aan: „De ex-gevangenen zijn goede vechters, gehard door het gevangenisleven.”

Josyp (25) groeide op als wees zonder enig toekomstperspectief, vertelt hij na afloop van een oefening met Ivan. Hij moest keer op keer een oefening opnieuw doen, waarbij hij moest kruipen over de grond. Hij heeft het er warm van gekregen.

Links: Josyp (25) neemt een moment rust. Rechts: Instructeur Ivan, bijgenaamd de Filosoof, traint de voormalig gevangenen.

Foto’s: Kostyantyn Chernichkin

Na het stelen van 120.000 grivna (ruim 2.700 euro) kreeg hij een gevangenisstraf van vijf jaar. Daarvan had hij drie jaar vervuld toen de rekruteringsdienst langskwam. Met de anderen praat hij niet over hun gevangenisverleden. Dat willen ze vergeten, zegt hij. Ze voelen steun bij elkaar en helpen elkaar met de oefeningen.

Josyp koos voor het leger om van waarde te kunnen zijn voor Oekraïne. Tijden de oorlog krijgt hij de kans zijn leven te veranderen, vertelt Josyp, en zijn toekomst opnieuw in te richten. „Ik hoop in de krijgsmacht een nieuwe familie en vrienden te vinden.”

Het leger, meent Oleksi, is de weg naar een nieuw en vrij leven. „Hier zijn geen muren.”

Voormalige Oekraïense gevangenen van de speciale aanvalseenheid Shkval doorlopen de militaire training nabij de frontlinie in de regio Donetsk, op 30 oktober 2024.

Delen

Mail de redactie