NSC stevent af op botsing met PVV over het uitroepen van een asielcrisis

Aan de vooravond van Prinsjesdag en de Algemene Politieke Beschouwingen heeft NSC het zaadje geplant voor een aanvaring met de PVV. Als de Raad van State negatief oordeelt over de kabinetsplannen om een asielcrisis uit te roepen, steunt NSC die plannen niet. „Ja, dan geen akkoord van ons natuurlijk”, zei NSC-fractievoorzitter Nicolien van Vroonhoven, die partijleider Pieter Omtzigt (tijdelijk) vervangt, maandag via de Volkskrant. Ze wilde NRC nadien niet te woord staan.

PVV-leider Geert Wilders schreef maandag op X: „Ik zou er nog maar eens goed over nadenken, want Nederland heeft een giga asielcrisis en die wordt niet opgelost door bij voorbaat al de benen te nemen en te dreigen met een tegenstem van NSC.”

Iedereen die in de materie zit, ziet dat volgens de juridische definitie geen sprake is van een noodsituatie

Afgelopen donderdag kondigde minister van Asiel en Migratie Marjolein Faber (PVV) tijdens haar eerste debat in de Kamer aan dat premier Dick Schoof een asielcrisis gaat uitroepen, buiten de Tweede en Eerste Kamer om. Als hij dat doet, mag Faber maatregelen nemen die niet mogelijk zouden zijn onder de Vreemdelingenwet, zoals gezinshereniging inperken en asielvergunningen afschaffen voor onbepaalde tijd. Pas nadat de crisis is uitgeroepen, mag de Kamer erover stemmen. De linkse oppositie vindt de plannen van Faber daarom in strijd met de rechtsstaat.

Als de crisis wordt uitgeroepen gaat de Raad van State daar een uitspraak over doen. Dit belangrijkste adviesorgaan van de overheid beoordeelt onder meer elke wet op of die in lijn is met Nederlandse en Europese wetgeving. De Raad heeft geen formele macht. Toch verbindt Van Vroonhoven consequenties aan de uitspraak.

Lees ook

Minister Faber wil Tweede Kamer ‘buitenspel’ zetten en asielcrisis uitroepen, oppositie verbolgen

Urgentie

Volgens hoogleraar rechtssociologie Ashley Terlouw van de Radboud Universiteit moet de Raad „snel oordelen” over Fabers plannen, omdat volgens het kabinet sprake is van een noodsituatie.

En het kabinet moet de urgentie van de maatregelen onderbouwen. Op basis daarvan beoordeelt de Raad of het uitroepen van een asielcrisis noodzakelijk, geschikt en evenwichtig is. Faber verwees in een filmpje op X naar het „vastlopen” van de zorg, woningmarkt en het onderwijs, maar een volwaardige onderbouwing ontbreekt nog. Van Vroonhoven vindt dat het uitroepen „dragend gemotiveerd” moet worden.

Crisiswetgeving is bedoeld voor situaties als oorlogen of pandemieën, aldus Terlouw. Daarom acht ze het sowieso onaannemelijk dat de Raad meegaat met Fabers argumentatie. Terlouw: „Iedereen die in de materie zit, ziet dat volgens de juridische definitie geen sprake is van een noodsituatie.”

Onduidelijk is wanneer de crisis volgens het kabinet voorbij is. Premier Schoof vertelde vrijdag dat dat is als „de instroom is gedaald en Nederlanders voelen dat ze het weer kunnen dragen”. Hij erkende dat dat „moeilijk te meten” is.

Oud-asielstaatssecretaris Eric van der Burg (VVD) heeft in 2022 al eens geconcludeerd geen reden te zien voor een asielcrisis . Toen was de druk op de opvang veel hoger: asielzoekers sliepen buiten bij de opvang in Ter Apel.

Wetgeving

Voor PVV-leider Geert Wilders is asiel het belangrijkste beleidsterrein. Als NSC de plannen niet steunt, kan dat voor grote problemen zorgen in de coalitie. Zonder NSC heeft de coalitie geen meerderheid in de Tweede Kamer, ook niet als JA21 en FVD meestemmen. In de Eerste Kamer, die Faber op termijn ook mee moet krijgen om de crisistoestand voort te laten duren, heeft de coalitie maar 29 van de 75 zetels.

Bovendien kan de rechter op basis van de Grondwet of Europese verdragen een streep zetten door de noodmaatregelen. Zo is het goed mogelijk dat de asielcrisis op den duur geen standhoudt. Maar tot dan heeft Faber vrij spel.

Woensdag en donderdag zijn de Algemene Politieke Beschouwingen, de eerste voor Van Vroonhoven als NSC-fractievoorzitter. Haar partij kan worden aangevallen op de samenwerking met de PVV, naar aanleiding van Fabers crisisplannen. NSC hamert immers op het belang van de rechtsstaat en de positie van de Kamer, die Faber tijdelijk buitenspel wil zetten. Die mogelijke kritiek kan ze morgen (proberen te) pareren door nu alvast haar standpunt over de asielcrisis kenbaar te maken.

Lees ook

Minister Faber wil snel een asielcrisis uitroepen zonder goedkeuring van de Tweede Kamer. Hoe werkt dat?

Delen





Mail de redactie