Na veertig jaar spelen in het land nam cabaretier Youp van ’t Hek (1954) vorig jaar afscheid van het podium. De documentaire Youp – Leven na het spelen geeft een blik achter de schermen van zijn laatste weken als cabaretier én een beeld van de mens achter de grappen. In gesprekken met journalist Femke van der Laan blikt NRC-columnist Van ‘t Hek terug op zijn carrière en vertelt hij over zijn hechte band met zijn muzikanten, technici en het publiek. Daarnaast reflecteert hij over het leven na het spelen: de rust, de leegte en de zoektocht naar een nieuwe invulling. Wat brengt de toekomst? De door zijn vaste regisseur Joep Krijnen gemaakte documentaire bevat fragmenten uit Van ‘t Heks omvangrijke oeuvre, maar toont ook niet eerder vertoonde beelden vanuit de coulissen.
Puzzelende detective
Vernuftige puzzels, humor en, ondanks de vele moorden, een gemoedelijke sfeer. Ludwig gebruikt behendig alle elementen klassieke detectives zo aangenaam maken om naar te kijken. Als we John Ludwig (David Mitchell) ontmoeten is hij geen rechercheur maar puzzelmaker. Maar als zijn tweelingbroer James verdwijnt, moet hij naar buiten. James werkt bij de politie en zijn vrouw Lucy vermoedt dat zijn verdwijning iets met zijn laatste zaak te maken heeft. Ze vraagt haar zwager of hij zich kan voordoen als zijn broer, in de hoop dat ze daarmee kan achterhalen waar haar man is. John blijkt zeer goed te zijn in het oplossen van zaken. En zo pakt hij elke aflevering weer een nieuwe moord op terwijl samen met Lucy probeert te achterhalen waar James is. Ludwig is daarmee zowel episodisch als een serie met een doorlopend mysterie, en dat werkt uitstekend.
Uiterst creatieve bouwgame
Jan is ongelukkig. Niet alleen omdat hij in zijn eentje vastzit op een ruimtestation op een onherbergzame planeet, maar omdat alles in zijn leven op een mislukking is uitgelopen. De motoren werken niet meer. Wat nu? Met behulp van een kwantumcomputer en een kloonmachine verandert Jan één beslissing in zijn leven, en creëert zo een versie van zichzelf die wél weet hoe je een motor aan de praat krijgt. Het is slechts het begin van de uiterst creatieve bouwgame The Alters van de hand van het Poolse 11 Bit Studios – een gamemaker die als geen ander weet hoe je via het bouwen van een huis een verhaal vertelt. Verken de alternatieve versies van Jans leven, en knap ondertussen het ruimtestation op.
Fascinerend.
Live-verslag Pinkpop 2025
Radiozender 3FM zendt tijdens de 54ste editie van Pinkpop live uit vanaf het festivalterrein in het Limburgse Landgraaf. Deejays doen verslag, lopen over het terrein, spreken met publiek en stappen met artiesten in een golfkar om ze gedurende een ritje backstage het hemd van het lijf te vragen. Artiesten als Mark Ambor en The Last Dinner Party komen in die interviews aan het woord. Er is ook veel livemuziek te horen van onder onderen Olivia Rodrigo, Muse en Claude (hij staat er goed op sinds het Songfestival). De Groene Cup, bedacht om solo-festivalgangers met elkaar in contact te brengen, reist ook mee naar Landgraaf. Ook op de online kanalen van 3FM gebeurt van alles rondom Pinkpop. Op de app NPO Luister zijn alle uitgezonden concerten te vinden, samen met exclusieve optredens.
Na veertig jaar spelen in het land nam cabaretier Youp van ’t Hek (1954) vorig jaar afscheid van het podium. De documentaire Youp – Leven na het spelen geeft een blik achter de schermen van zijn laatste weken als cabaretier én een beeld van de mens achter de grappen. In gesprekken met journalist Femke van der Laan blikt NRC-columnist Van ‘t Hek terug op zijn carrière en vertelt hij over zijn hechte band met zijn muzikanten, technici en het publiek. Daarnaast reflecteert hij over het leven na het spelen: de rust, de leegte en de zoektocht naar een nieuwe invulling. Wat brengt de toekomst? De door zijn vaste regisseur Joep Krijnen gemaakte documentaire bevat fragmenten uit Van ‘t Heks omvangrijke oeuvre, maar toont ook niet eerder vertoonde beelden vanuit de coulissen.
Puzzelende detective
Vernuftige puzzels, humor en, ondanks de vele moorden, een gemoedelijke sfeer. Ludwig gebruikt behendig alle elementen klassieke detectives zo aangenaam maken om naar te kijken. Als we John Ludwig (David Mitchell) ontmoeten is hij geen rechercheur maar puzzelmaker. Maar als zijn tweelingbroer James verdwijnt, moet hij naar buiten. James werkt bij de politie en zijn vrouw Lucy vermoedt dat zijn verdwijning iets met zijn laatste zaak te maken heeft. Ze vraagt haar zwager of hij zich kan voordoen als zijn broer, in de hoop dat ze daarmee kan achterhalen waar haar man is. John blijkt zeer goed te zijn in het oplossen van zaken. En zo pakt hij elke aflevering weer een nieuwe moord op terwijl samen met Lucy probeert te achterhalen waar James is. Ludwig is daarmee zowel episodisch als een serie met een doorlopend mysterie, en dat werkt uitstekend.
Uiterst creatieve bouwgame
Jan is ongelukkig. Niet alleen omdat hij in zijn eentje vastzit op een ruimtestation op een onherbergzame planeet, maar omdat alles in zijn leven op een mislukking is uitgelopen. De motoren werken niet meer. Wat nu? Met behulp van een kwantumcomputer en een kloonmachine verandert Jan één beslissing in zijn leven, en creëert zo een versie van zichzelf die wél weet hoe je een motor aan de praat krijgt. Het is slechts het begin van de uiterst creatieve bouwgame The Alters van de hand van het Poolse 11 Bit Studios – een gamemaker die als geen ander weet hoe je via het bouwen van een huis een verhaal vertelt. Verken de alternatieve versies van Jans leven, en knap ondertussen het ruimtestation op.
Fascinerend.
Live-verslag Pinkpop 2025
Radiozender 3FM zendt tijdens de 54ste editie van Pinkpop live uit vanaf het festivalterrein in het Limburgse Landgraaf. Deejays doen verslag, lopen over het terrein, spreken met publiek en stappen met artiesten in een golfkar om ze gedurende een ritje backstage het hemd van het lijf te vragen. Artiesten als Mark Ambor en The Last Dinner Party komen in die interviews aan het woord. Er is ook veel livemuziek te horen van onder onderen Olivia Rodrigo, Muse en Claude (hij staat er goed op sinds het Songfestival). De Groene Cup, bedacht om solo-festivalgangers met elkaar in contact te brengen, reist ook mee naar Landgraaf. Ook op de online kanalen van 3FM gebeurt van alles rondom Pinkpop. Op de app NPO Luister zijn alle uitgezonden concerten te vinden, samen met exclusieve optredens.
De jongste redactie van Nederland: dat is wat het net gelanceerde jongerennieuwsplatform SPIL* belooft te zijn. De redactieleden, zonder uitzondering jonger dan dertig, kondigen op de bescheiden lancering in een Amsterdams restaurant enthousiast hun geplande video’s aan, zoals een week zonder Amerikaanse producten, en vloggend politici interviewen op het Binnenhof. De redactie wil graag horen wat de aanwezigen missen als het gaat om nieuws voor jongeren. „Hoe gaat dat bij jullie op de redactie?”, wordt de aanwezige pers gevraagd.
SPIL* is deze week officieel gelanceerd door het Belgische bedrijf Mediahuis, een grote speler in de Nederlandse mediasector met kranten als De Telegraaf en NRC en radiozenders als Radio Veronica en SLAM!. Het nieuwe platform gaat niet alleen video’s maken voor TikTok, Instagram en YouTube, maar ook podcasts uitbrengen. Doel is jongeren te bereiken, een moeilijke doelgroep voor traditionele nieuwsmedia. Uit onderzoek van SPIL* blijkt dat sprake is van nieuwsarmoede bij jongeren. Meer dan de helft van de 15- tot 25-jarigen geeft aan dat ze beter geïnformeerd willen worden over de actualiteit.
De urgentie werd deze week nog eens onderstreept door het Reuters Digital News Report, waarin werd gewaarschuwd dat de interesse in, het gebruik van en het vertrouwen in nieuws daalt onder jongeren. Waar het rapport van 2024 al liet zien dat bijna 80 procent van de jongeren sociale media gebruikt om nieuws te volgen, blijkt nu dat de mediaconsumptie van jongeren ook niet verbetert als ze ouder worden. Het Commissariaat voor de Media waarschuwt dat Big Tech de poortwachter wordt van het nieuws, waardoor de controle van de traditionele journalistieke instituties verkleint. Daarom roept zij nieuwsmedia op naar manieren te zoeken nieuws te ontwikkelen in vormen die alle generaties aanspreken.
SPIL* is een van de initiatieven die de afgelopen jaren zijn ontplooid om jongeren meer te interesseren voor nieuws. In 2023 steunde de Stichting voor Democratie en Media het sociale mediakanaal Snackpaper, dat kranten toegankelijker wilde maken voor jongeren. Een ander voorbeeld is NOS Stories, dat korte nieuwsvideo’s plaatst en 1,2 miljoen volgers heeft op Instagram. Ook Cestmocro, dat geen onderdeel uitmaakt van een gevestigd mediabedrijf, is voor veel jongeren een belangrijke nieuwsbron. „Jongeren consumeren hun nieuws veelal via sociale media”, bevestigt hoofdredacteur van SPIL* Sophie Kluivers. „Veel nieuwsmedia bieden dat alleen nog niet aan in een vorm die jongeren aanspreekt.”
Gemanipuleerde nieuwsvoorziening
Irene Costera Meijer, hoogleraar journalistiek aan de Vrije Universiteit in Amsterdam met een specialisatie in jongerennieuws, benadrukt de verschuiving van nieuwsconsumptie naar sociale media. „Doordat jongeren via sociale media allerlei informatie binnenkrijgen, denken ze goed op de hoogte te zijn. Maar op sociale media ontbreekt vaak duiding en achtergrond. Daarnaast zijn de algoritmen van sociale media niet gemaakt voor nieuws, omdat entertainment en extremisme voorrang krijgen boven harde nieuwsfeiten. Hierdoor wordt de nieuwsvoorziening makkelijk gemanipuleerd, zonder dat jongeren dit doorhebben.”
Daarom moeten traditionele nieuwsmedia volgens Costera Meijer hun verantwoordelijkheid nemen en jongeren aanspreken met nieuwe vertelvormen. „Jongeren hebben nog steeds het meeste vertrouwen in de kranten, alleen lezen ze die niet. Kranten zouden dit moeten gebruiken om jongeren te trekken. Ze moeten nadenken over nieuwe manieren om nieuws te presenteren: met beeld, begrijpelijke taal en persoonlijke presentatie.”
Costera Meijer ziet slechts enkele nieuwsmerken die dit wél goed toepassen. „NOSStories was één van de eersten en zijn heel goed geworden in hun vorm, daarom behouden ze hun populariteit. Maar ook Cestmocro weet jongeren op hun eigen manier aan te spreken. Deze media geven ze het gevoel dat het nieuws voor hen is gemaakt. De onderwerpen liggen binnen hun belevingswereld en ze voelen zich onderdeel van de doelgroep.”
SPIL* heeft nog geen vast publiek opgebouwd, en moet zich eerst bewijzen. Sophie Kluivers zegt dat het platform zich wil onderscheiden door nieuwe video-vormen uit te proberen, gebaseerd op sociale media trends. „Onze redacteuren brengen het nieuws persoonlijk en maken gebruik van een vlog-stijl”, vertelt ze. Het zijn vertelvormen die elders ook aanslaan, die zijn afgekeken van influencers. „Op sociale media moet je wel gebruikmaken van een audio- en video-strategie. Dit past niet alleen bij het algoritme, maar sluit ook aan bij het media-gedrag van de jongeren.”
Daarnaast zet SPIL* vol in op journalistieke transparantie. „Het vertrouwen in de media is laag en dat willen we wegnemen door de kijker mee te nemen in het proces”, zegt Kluivers. „We zoeken manieren om de jongeren te betrekken bij het platform. We willen het nieuws niet alleen zenden, maar onze doelgroep bij onze berichtgeving betrekken. Daar hechten we veel waarde aan. We vragen jongeren wat er speelt in hun leven en benadrukken de persoonlijke relevantie van onderwerpen voor jongeren.”
Tien over twaalf
SPIL* volgt de voetsporen van Snackpaper, dat krantenjournalistiek dichter bij de jongeren bracht door achtergrondartikelen en longreads samen te vatten in audiovisuele vorm. Oprichter Janna Nieuwenhuijzen was eerst journalist bij Het Parool (deel van DPG Media), maar had moeite met het gebrek aan aandacht bij traditionele nieuwsmedia voor het aanspreken van jongeren. „Het is tien over twaalf voor traditionele media: er gaapt een gat tussen de nieuwsconsumptie van lezers en de nieuwsvoorziening van kranten. Met Snackpaper probeerde ik een brug te slaan.”
Snackpaper was alleen actief op Instagram en TikTok, waar jongeren de meeste tijd doorbrengen. Toch wil Nieuwenhuijzen niet dat sociale media de nieuwe nieuwsplatforms worden, omdat dit ten koste gaat van de journalistiek. „We moeten sociale media vooral gebruiken om het publiek te bereiken. Nieuwsvoorziening via sociale media is niet gewenst: die heeft te weinig nuance. Je wil het publiek aanspreken en vervolgens meenemen naar de platforms waar journalistiek tot zijn recht kan komen, bijvoorbeeld de apps van de kranten zelf.”
Omdat Nieuwenhuijzen inzag dat Snackpaper het probleem niet oploste, is het platform nu inactief. „Snackpaper was een groot experiment, om te kijken of kwaliteitsjournalistiek verpakt kon worden als social media-content. Maar ik wilde niet concurreren met de gevestigde nieuwsmedia.” Het is volgens Nieuwenhuijzen belangrijker dat juist de traditionele nieuwsmedia worden wakkergeschud. „Door Snackpaper zag ik in dat de verandering van binnenuit moet komen. We moeten het fundament van de gevestigde nieuwsmedia versterken, niet alleen omdat het hun verantwoordelijkheid is, ook omdat journalistieke instituten anders dreigen te verdwijnen.”
Initiatieven van gevestigde media
Dat besef is ook bij gevestigde nieuwsmedia zelf inmiddels ingedaald. Nieuwenhuijzen heeft zichzelf met Snackpaper op de kaart gezet, en heeft sinds kort een nieuwe functie als ‘Head of Future Audiences’ bij DPG Media. „We ontwikkelen bij DPG een langetermijnstrategie om een duurzame relatie op te bouwen met nieuw publiek, waaronder jongeren. Ik ben blij dat de urgentie nu wordt ingezien.”
Terwijl Mediahuis jongeren probeert aan te spreken met het nieuwe initiatief SPIL*, pakt DPG het dus intern aan. „We willen de jongeren terughalen naar de traditionele media, maar dan in vormen die passen bij de behoeften van de jongeren.”
Ook andere krantenbedrijven zoeken nieuwe manieren om jongeren te bereiken. Zo heeft NRC dit voorjaar een videoredactie opgericht, die verhalen van redacteuren vertaalt naar video’s op sociale media. „We proberen de doelgroep te bereiken die niet van nature geneigd is een krant te lezen”, zegt hoofdredacteur Patricia Veldhuis. „Dit is voor ons nieuw. De NOS is al gewend om met beeld te werken, wij zijn dat nu in een rap tempo aan het uitvinden. Met de video’s op Instagram en TikTok proberen we jongeren kennis te laten maken met NRC-journalistiek, zoals veel nieuwe abonnees ons de afgelopen jaren ook hebben leren kennen door onze podcasts, zoals ‘NRC Vandaag’.
Ondanks de bedreigingen die sociale media vormen voor het verdienmodel van de kranten, acht Veldhuis het noodzakelijk nieuws in deze vorm aan te bieden. „Het is gratis, maar het is een investering voor de lange termijn. Om aan onze journalistieke plicht te blijven voldoen, willen we jongeren betrekken bij wat er speelt in de wereld en wat dit betekent. We willen ze op de hoogte houden en houvast geven, in welke vorm ook.”
Costera Meijer ziet de ambitie van de mediabedrijven nog niet terug in hun aanpak. „Vooral de kranten lopen achter, Er is daar echt een cultuuromslag nodig, en dat gaat moeizaam. Ze steken er niet de volle energie in.” Kleine sociale media-redacties met communicatiespecialisten gaan die omslag niet leiden. „Juist de meest ervaren journalisten, de beste verhalenvertellers, moeten daar gaan zitten”, zegt UvA-hoogleraar Costera Meijer. „Zij weten hoe ze complexe verhalen kunnen omvormen en de aandacht kunnen behouden. Ook als dit moet in een TikTok van 60 seconden. Alleen zo kan de aandacht van de jongeren worden getrokken, zonder dat dit ten kosten gaat van de diepgang.”
De Britse regisseur Guy Ritchie heeft zo’n kenmerkende stijl dat je het bijna een eigen subgenre kan noemen. Eind jaren 90 debuteerde hij groots met de vlotte misdaadcomedy Lock, Stock and Two Smoking Barrels (1998) en brak hij definitief door met Snatch (2000), mede dankzij de glansrol van Brad Pitt op het toppunt van zijn carrière als onverstaanbare Ierse bokser. Vaste elementen zijn: praatjesmakende Britse boefjes als protagonisten, sinistere gangsters en andere vreemde types, vlijmscherpe dialogen vol droge humor en montage doorspekt met een harde soundtrack.
Sindsdien heeft Ritchie met wisselend succes zijn repertoire uitgebreid met onder andere de Sherlock Holmes-films, Revolver, The Man From U.N.C.L.E. en de live action remake van Aladdin. In 2020 keerde hij terug naar zijn vrolijke gangstergenre met de succesvolle film The Gentlemen, die in 2024 een gelijknamige spin-off serie kreeg.
Ook de tiendelige SkyShowtime-serie MobLand speelt zich af op vertrouwd terrein. Oorspronkelijk bedacht als spin-off van misdaadserie Ray Donovan, groeide de serie tijdens het productieproces uit tot een op zichzelf staand verhaal. Ritchie fungeert als uitvoerend producent en regisseerde de eerste twee afleveringen. Het scenario is in handen van Ronan Bennett (Top Boy) en Jez Butterworth (Mojo, Fair Game).
Oude honden, nieuwe trucs
Ritchie is met 58 jaar ook geen jonge hond meer en dat zie je op meerdere manieren terug in MobLand. Hier geen wannabe-gangsters die proberen door te breken maar juist oude rotten die zich proberen te handhaven. De hoofdrol is voor Tom Hardy als Harry Da Souza, een doorgewinterde fixer die problemen oplost voor de criminele Harrigan-familie. Die wordt geleid door de Ierse gangster Conrad (Pierce Brosnan), al lijkt zijn vrouw Maeve (Helen Mirren) daadwerkelijk aan de touwtjes te trekken.
De Conrad-familie leidt de Londense onderwereld, maar de opmars van fentanyl dreigt de machtsverhoudingen op te schudden. Het gaat vreselijk mis wanneer de hedonistische kleinzoon Eddie Conrad heimelijk de hort op gaat met Tommy, de zoon van criminele aartsvijand Richie Stevenson (Geoff Bell). Deze stapavond is een wolk van drank en cocaïne die al snel eindigt in een steekpartij, waarna iedereen het op een lopen zet. Tommy is de volgende dag vermist en zijn vader Richie dreigt de Harrigans met oorlog als hij niet snel terecht is. Tommy vinden wordt uiteraard een klus voor Harry, die al genoeg problemen heeft.
Thuis gaat er namelijk ook veel mis. Harry woont in een mooi Londens rijtjeshuis samen met zijn vrouw Jan (Joanne Froggatt) en dochter Gina. Het is niet helemaal duidelijk in hoeverre zijn gezin precies weet wat hij doet, want iedereen reageert vrij koeltjes als de politie met getrokken wapens binnenvalt. Maar Harry kan blijkbaar ook niet zeggen dat hij weer een sessie relatietherapie heeft gemist omdat hij een lijk moest opruimen. De dreigende gangsteroorlog zet alles op scherp want hoe ga je je huwelijk redden als je gezin moet onderduiken?
Oudjes
MobLand ademt Guy Ritchie – snelle dialogen, kleurrijke criminelen en een vleugje Britse bravoure – maar wel een die het inmiddels wat rustiger aan doet. De fatale scène in de nachtclub voelt eerder als een herinnering van een vader die zich realiseert dat zijn wilde jaren voorbij zijn, en nu vooral bezorgd toekijkt hoe zijn kinderen de nacht induiken. Er is volop actie, maar MobLand mist de constante dreiging van ontploffingen die een serie als Peaky Blinders zo intens maakt.
Het verhaal van MobLand is niet baanbrekend maar de sterrencast geeft de serie de nodige brandstof. Tom Hardy kan met zijn raspende stem en fysieke voorkomen makkelijk in de rol van bruut glippen maar hier doet hij het net een beetje anders. Harry da Souza is namelijk een verrassend geraffineerde gangster, een die liever op zakelijke toon dan met grof geweld zijn zaakjes oplost. Dat creëert ook ruimte voor de nodige humor. Als Harry een andere boef dreigt met wat er gebeurt als hij moet terugkomen, zegt hij er gortdroog bij dat het afhangt van zijn agenda of het een collega is of hijzelf die het pak slaag komt geven.
Bij de Harrigans is het ook nooit saai, vooral dankzij de oudjes. Pierce Brosnan leeft zich helemaal uit als oude baas die onbetwist lijkt te regeren met ijzeren vuist, maar wiens achterdocht en gewelddadige impulsiviteit hem parten beginnen te spelen. Dat levert een interessante dynamiek op tussen Conrad en Maeve, die wél altijd een plan heeft en dankzij de heerlijk vileine Helen Mirren misschien nog wel intimiderender is.
MobLand is geen revolutionaire televisie, maar alles werkt goed genoeg. De mix van familiedrama, rivaliteit binnen de onderwereld en het typische Ritchie-DNA levert een serie op die lekker wegkijkt – zeker voor wie houdt van ouderwets Britse misdaad met een vleugje stijl.
