De nieuwe regering van Nieuw-Zeeland is van plan om de wereldwijd toonaangevende strenge anti-tabakswetgeving te schrappen. Dat heeft de maandag beëdigde nieuwe rechts-conservatieve premier Christopher Luxon bekendgemaakt. Het rookverbod werd door de vorige progressieve regering van Jacinda Ardern geïntroduceerd en zou de verkoop van sigaretten aan iedereen die na 2008 is geboren gaan verbieden. Nieuw-Zeeland was daarmee een van de weinige landen op weg naar een rookvrije generatie.
Volgens de vorige maand gekozen premier Luxon zou een levenslang sigarettenverbod leiden tot een toename van tabak op de zwarte markt. Ook eigenaars van buurtwinkels en kiosken in Nieuw-Zeeland vreesden voor inkomstenverliezen, zelfs met de geboden overheidssubsidies. Luxon is voormalig zakenman en heeft het zijn prioriteit gemaakt de economie van Nieuw-Zeeland te verbeteren en de belastingen te verlagen. In zijn campagne had hij het schrappen van de anti-tabakswetgeving overigens niet genoemd.
Critici spreken van een overwinning voor de tabaksindustrie. Ook gezondheidsdeskundigen reageren verontrust op het voornemen het rookverbod te schrappen. Uit eerder onderzoek bleek dat de wetgeving zeker vijfduizend levens per jaar zou kunnen redden. „We zijn geschokt en we walgen ervan”, aldus een onderzoeker van de Universiteit in Otago tegen de BBC. „Dit is een ongelooflijke stap terug op het gebied van toonaangevende gezondheidsmaatregelen.”
Spanje gaat de komende jaren 900.000 ongedocumenteerde migranten voorzien van een verblijfsvergunning. Dat heeft de Spaanse migratieminister Elma Saiz dinsdag bekendgemaakt, schrijft de Spaanse krant El País. Saiz wil de komende drie jaar 300.000 migranten per jaar uit de illegaliteit halen.
De nieuwe regel werd dinsdag goedgekeurd in de ministerraad, en moet over zes maanden ingaan. Het doel ervan is het aantrekken en behouden van buitenlandse arbeidskrachten. Daarnaast moet de informele economie krimpen.
Spanje heeft een vergrijzende bevolking en de aanwas van de jeugd in de beroepsbevolking is klein. Spanje heeft een vruchtbaarheidscijfer van 1,2, een van de laagste wereldwijd. „Spanje moet kiezen tussen het zijn van een open en welvarend land, of een gesloten en arm land. Wij hebben voor het eerste gekozen”, zei Saiz.
De Spaanse economie is met een groei van bijna 3 procent over 2024 een van de snelst groeiende economieën van West-Europa. Maar volgens minister Saiz kan de Spaanse verzorgingsstaat alleen overeind gehouden worden als er jaarlijks tussen de 250.000 en 300.000 belastingbetalende arbeidsmigranten bij komen.
Lees ook
Spaanse premier: zonder extra immigranten stort onze economie in
Stallen die niet meer voldoen aan de eisen van paardenwelzijn, betonrot in de tribune, velden die volgens gebruikers „de helft van de tijd” niet bruikbaar zijn en volgens staleigenaren „soms wel zeven of acht lekkages per dag”.
Dát draf- en renbaan Duindigt in een erbarmelijke staat verkeert en een opknapbeurt nodig heeft, is voor iedereen duidelijk. Dat Duindigt – de enige nog overgebleven renbaan in Nederland, met een geschiedenis die teruggaat tot 1901 – behouden moet blijven, vinden bijna alle fracties in de Wassenaarse gemeenteraad. Net als de wethouder.
Dat daarvoor een investeerder nodig is, wordt ook begrepen. Die heeft zich ook al aangediend: Stichting Villa Betty van de Amsterdamse vastgoedondernemer Niek Sandmann. De stichting wil tien miljoen euro investeren in de renovatie van Duindigt en zich langere tijd committeren aan de renbaan.
En toch is er dinsdagavond een extra ingelaste raadsvergadering in Wassenaar, die eindigt met een motie van wantrouwen tegen wethouder Wim Koetsier (Ruimtelijke Ordening, CDA). Wegens het staken van de stemmen wordt die volgende week opnieuw in stemming gebracht.
Derby’s
Het klonk drie jaar geleden alsof er eindelijk schot zat in het slepende dossier Duindigt. De renbaan dreigde sinds begin jaren negentig meerdere malen failliet te gaan, terwijl het de enige baan is waar derby’s plaatsvinden, races met de jockey op het paard.
In de jaren zeventig en tachtig „was de sport skyhigh”, zegt Paul Mulder, voorzitter van de Stichting Nederlandse Draf- en Rensport (SNDR), die de eigenaar is van Duindigt. „Maar daarna hebben we de boot gemist, onvoldoende aan marketing en pr gedaan.”
De nieuwe Wet op de kansspelen, die in 2021 inging, heeft „ook niet geholpen”, zegt Mulder. Daardoor ging de omzet van het wedden op paardenkoersen niet langer grotendeels naar de sport: „De afdrachten zijn zo gereduceerd dat we er niet op kunnen overleven. Maar het is lastig om een ander businessmodel te vinden. De kurk was het wedden.” In afwachting van de nieuwe wet bleven investeringen uit. Terwijl de hypotheekrente 40.000 euro per maand is.
Zo nijpend werd de situatie dat de SNDR op zoek ging naar een nieuwe eigenaar voordat de renbaan failliet zou gaan. Die dacht ze in 2021 eerste instantie gevonden te hebben bij een ontwikkelaar die de renovatie en exploitatie van Duindigt met de bouw van een hotel en casino wilde bekostigen.
Villa Betty
Tot zich Stichting Villa Betty aandiende, die óók de renbaan wilde behouden en dat wil bekostigen door ook andere paardensporten op het terrein toe te staan, en er 46 woningen neer te zetten.
Sam Gouveneur van de stichting speelt zelf polo op Duindigt. „In het begin waren we als gebruikers enthousiast over het andere plan. Eindelijk zou de renbaan opgeknapt worden, ieder jaar was het toch onduidelijk of Duindigt nog zou bestaan. Maar tot ieders verrassing en irritatie lag de focus op het hotel, en moest een deel van ons van het terrein af.”
Gouveneur bedacht een alternatief en klopte aan bij Niek Sandmann, zijn oude werkgever. „Niek houdt van bijzondere dingen, dus hij was enthousiast.”
Maar bij de gemeente ontstond vervolgens onduidelijkheid, zegt wethouder Wim Koetsier in de raadsvergadering dinsdagavond: wie was nu de namens SNDR gevolmachtigde ontwikkelaar? De eerste initiatiefnemer met het hotel en casino, die met de gemeente in gesprek bleef, of Villa Betty?
Volgens SNDR sinds april vorig jaar de laatste. De bond noch de investeerder begrijpen waarom Villa Betty zo lang moet wachten op het college om te horen of haar plannen in principe in overeenstemming zijn met het bestemmingsplan. Alleen dan gaat de koop van de renbaan door.
De wethouder houdt ondertussen vol dat hij pas sinds eind september „helderheid heeft gevonden” dat de vorige ontwikkelaar niet meer in beeld is. En dat hij nu nog geen besluit kan nemen, komt omdat er volgens hem openstaande vragen zijn bij de plannen van Villa Betty, onder meer over de verkeersstromen. Koetsier wil ook meer details over de langjarige exploitatie dan een „globale indicatie”.
Gedraal
De fracties in de gemeenteraad vinden het maar verwarrend. Er wordt gesproken over chaos bij de besluitvorming en „gedraal”. Oppositiepartij Lokaal Wassenaar! vraagt rechtstreeks aan de wethouder of hij „jokt”. Diverse fracties hebben vragen of woningbouw noodzakelijk is, of de provincie financieel kan bijdragen zodat er niet gebouwd hoeft te worden, en of de groene zone die de renbaan is wel „een gracht” blijft tussen Wassenaar en Den Haag.
De eenmansfractie Democratische Liberalen ziet geen gevaar in een faillissement omdat de bestemming van het terrein nu eenmaal renbaan is. Terwijl oppositiepartij Hart voor Wassenaar er juist op wijst dat „niet op iedere straathoek iemand staat die een renbaan kan exploiteren”.
Op de publieke tribune wordt ondertussen tijdens het debat diep gezucht en met ogen gerold, door zowel de renbaan-gebruikers als omwonenden. „Wat een nonsens”, zegt iemand.
Dat de wethouder aanbiedt „om zo snel mogelijk, zelfs al morgen” met Villa Betty om de tafel te gaan zitten „om te kijken wat er mist”, kan de gemoederen niet bedaren. Hart voor Wassenaar dient een motie van wantrouwen in omdat Koetsier er volgens die partij „geen blijk van geeft de situatie onder controle te hebben”.
De wethouder is aangedaan. Na afloop zegt hij: „Het doet me echt wat dat het water de mensen aan de lippen staat. Maar de gemeente is niet verantwoordelijk voor de financiële malaise.”
Hij zegt ook: „Ons belang is dat er een goed plan komt. We hebben de kans om het nu in één keer goed te doen, we willen over tien jaar hier niet wéér staan.”
Wat voor wonderlijk beeld van politiek Den Haag krijg je eigenlijk als je naar de talkshows kijkt? Maandag schoven twee politiek commentatoren aan bij Eva (NPO 1) om na te praten over het vertrek van staatssecretaris Nora Achahbar (Toeslagen en Douane, NSC). Zij stapte vrijdag op uit onvrede met „de toon en de inhoud van het debat” over de rellen in Amsterdam, en met de „polariserende omgangsvormen” in het kabinet.
Anonieme NSC-bronnen dachten te weten wat Achahbar bedoelde: racistische uitspraken. Crisis in het kabinet. Premier Schoof sprak vervolgens twaalf keer achter elkaar de bezwering uit „dat er in de fracties en het kabinet geen sprake is of was van racisme”.
Dat lieten de politiek commentatoren bij Eva zich geen twaalf keer zeggen. Ook zij wisten stellig dat dit kabinet niet racistisch is. „Kwaadaardige verhalen” vonden ze. Over de onlangs weer opgerakelde ‘Minder Marokkanen’-uitspraak waarvoor PVV-leider Wilder is veroordeeld zeiden ze: „Dat is niet zo zeer racistisch, ze zijn het er gewoon niet mee eens.”
Een belangrijk ontlastend bewijs vonden ze in minister Heinen (Financiën, VVD) die verklaarde niets racistisch te hebben gezegd. Hij toonde zich daarbij geëmotioneerd, wat de heren zagen als bewijs van zijn oprechtheid. Interessant, want toen ze enige gevoelens bij Achahbar ontwaarden noemden ze dat „emotioneel amateurisme”. Als een vrouw van kleur emoties toont, is zij hysterisch, als een witte man dat doet, is hij oprecht.
Nederlanders krijgen met de paplepel ingegoten: ‘wij zijn niet racistisch. En als we dat wel zijn, dan zijn we het toch niet, want het was goed bedoeld’. Dat bleek ook later bij talkshow Beau (RTL4) . Presentator Beau van Erven Dorens kon het zich niet vóórstellen dat kabinetsleden iets racistisch zouden zeggen. Zijn politiek commentator zei vergoelijkend over de ministerraad dat „de emoties heel hoog opliepen”. Dan kon je het die arme ministers toch niet kwalijk nemen als ze iets lelijks zeiden. In Bar Laat (NPO 1) vroeg presentatrice Sophie Hilbrand zich af: „Is k**marokkanen racistisch?” Nu begon ik zelf ook oprechte emoties te krijgen.
Doodsstrijd
Dinsdag was de sfeer bij Eva (NPO 2) omgeslagen. Er zat nu een andere politiek commentator die over de relatie tussen NSC en PVV zei: „Je gaat regeren met een partij die in wezen racistisch is. De leider is veroordeeld wegens racistische uitspraken. Dan is het wel gek als je verbaasd bent dat ze dat nog steeds zijn.” De schuld van de crisis werd nog steeds gelegd bij het NSC. Inmiddels waren er ook twee Kamerleden van het NSC opgestapt, uit solidariteit met Achahbar, wat in de talkshows voornamelijk werd geduid als teken van zwakheid van een partij in doodsstrijd. Hun beweegredenen vond men verder niet zo interessant.
Op de website van Hart van Nederland (SBS6) zorgde Nora Achahbar voor nieuwe verwarring door te zeggen dat ze niet wegens racisme was vertrokken. Vervolgens noemde ze twee uitspraken, van PVV-collega Chris Jansen (staat achter „Minder Marokkanen”) en VVD-collega Jurgen Nobel (noemt integratie moslims „groot probleem” ), die wel degelijk als racistisch zijn aan te merken. Achahbar gaf als toelichting: „Je geeft een groep de schuld, terwijl het Nederlanders zijn”, wat ongeveer de definitie is van racisme. Misschien heeft zij geleerd: je mag hier alles benoemen, maar gebruik nooit het R-woord, want dan krijg je de talkshows achter je aan.
