Nieuw veiligheidstrauma zal beleid van Israël ten aanzien van Palestijnen sterk bepalen

Israëlische jongeren die tijdens een muziekfeest in de woestijn worden verrast en neergemaaid door militanten van Hamas. Burgers en soldaten die met bruut geweld als gijzelaars worden afgevoerd naar de Gazastrook. Een lange lijst doden, aan Israëlische zijde liep het zondagavond op richting achthonderd, plus tweeduizend gewonden.

De zaterdagochtend ingezette verrassingsaanval van Hamas, waarvan de beelden zich snel via sociale media verspreidden, leidt al dagen tot diepe ontzetting en verbijstering in Israël. De dreiging van raketten en zelfmoordaanslagen is er altijd geweest, maar een aanval op deze schaal, op het eigen Israëlische grondgebied, werd door vrijwel niemand voor mogelijk gehouden. Beelden van paragliders, een veroverde tank en een overgenomen checkpoint op de grens met Gaza maakten enorme indruk.

Het voelt als een herhaling van de Jom Kippoeroorlog, alleen al om de datum: die oorlog tegen Israël begon op 6 oktober, in 1973, precies vijftig jaar geleden. Zaterdag, toen Hamas met acties via land, zee en lucht binnenviel, was het 7 oktober. En net als in 1973 lijkt Israël slecht op de hoogte te zijn geweest van de aanvalsplannen, hoewel de Israëlische inlichtingendiensten tot de beste ter wereld worden gerekend.

Lees ook: Ooggetuigen: ‘We staan doodsangsten uit, maar de eerste nacht hebben we alvast overleefd’

Het resultaat is een nieuw veiligheidstrauma, dat de opstelling van Israël in het conflict met de Palestijnen de komende jaren in hoge mate zal bepalen. Of, zoals de Israëlische minister Yoav Gallant (Defensie, Likud) het dit weekeinde verwoordde: „We zullen de werkelijkheid in Gaza voor de komende vijftig jaar veranderen.”

Luchtaanvallen

De reactie van Israël zal keihard zijn, zoveel is nu al duidelijk. Tijdens aanvallen op Gaza in de nacht van zaterdag op zondag vielen naar schatting meer dan driehonderd dodelijke slachtoffers aan Palestijnse zijde, onder wie minstens twintig kinderen. Complete gebouwen werden met de grond gelijk gemaakt of stortten als gevolg van de luchtaanvallen in. Volgens Israël gaat het om panden die door Hamas worden gebruikt. Bijna tweeduizend mensen raakten bij deze aanvallen gewond.

Zondagmiddag vocht het Israëlische leger ook nog steeds in door Hamas-militanten belaagde plaatsen in Zuid-Israël. De militanten zaten zondagavond nog in een aantal kibboetsen en in de dorpen Sufa, Holit en Yated, zo werd ook door het Israëlische leger bevestigd. De militaire woordvoerder van Hamas zei dat de groep „haar troepen heeft aangevuld” op Israëlisch grondgebied, waarbij de al aanwezige infiltranten bevoorraad werden.

Israël wil hard terugslaan, maar staat voor een groot dilemma: Hamas-militanten hebben tijdens hun verrassingsaanval een „aanzienlijk aantal” Israëliërs mee teruggenomen naar Gaza als gijzelaars, verklaarde een woordvoerder van het Israëlische leger. Het precieze aantal gegijzelden is onbekend, maar media in Israël speculeren dat het er wel honderd zouden kunnen zijn. Ook vrouwen, ouderen en kinderen zouden zijn gegijzeld. Hamas wil hen inzetten bij een gevangenenruil. In oktober 2011 werden 1.027 Palestijnse gevangenen vrijgelaten in ruil voor één Israëlische militair, de door Hamas ontvoerde reservekorporaal Gilad Shalit.

We zullen de werkelijkheid in Gaza voor de komende vijftig jaar veranderen

Yoav Gallant Israëlische minister van Defensie

Tijdens eventuele represailles zal Israël rekening moeten houden met de gijzelaars. De regering bestaat deels uit hardliners die geregeld oproepen tot keiharde actie tegen Palestijnen. Zo drong minister Itamar Ben-Gvir (Nationale Veiligheid, Joodse Macht) in juni van dit jaar na ongeregeldheden op de Westelijke Jordaanoever aan op een grootschalige militaire actie waarbij „duizenden” Palestijnen gedood dienden te worden.

Met betrekking tot Gaza reppen politici ook wel eufemistisch over ‘het maaien van het gras’ – het functioneren van Hamas met militair geweld beperken. Maar met het forse aantal Israëlische gegijzelden in de landstrook zal Israël toch behoedzamer moeten optreden, om hun levens niet in gevaar te brengen.

Mortiervuur

Een andere reden voor Israël om voorzichtig te opereren, is dat deze oorlog het in zich heeft om zich tot buiten de landsgrenzen uit te spreiden. Nu al heeft Israël te maken met mortiervuur van Hezbollah aan de noordgrens. Mocht ook Iran de twee militante groeperingen te hulp schieten, dan loopt Israël het risico op een multidimensionale strijd die veel ingewikkelder is dan ‘slechts’ een aanval op Gaza.

Lees ook het commentaar: Israëlische en Palestijnse burgers betalen nu de prijs van jarenlange politieke onwil

Het is een langjarige doctrine in Israël om geweld van militanten met nog veel harder geweld te beantwoorden, om hun het zwijgen op te leggen. Met de dreiging van Hezbollah en Iran in het achterhoofd zullen de Israëlische militair strategen moeten overwegen of dat nog wel de beste tactiek is om escalatie naar andere fronten tegen te gaan.

Eén slag heeft Israël voorlopig gewonnen: regeringsleiders van westerse landen scharen zich unaniem achter de staat die zaterdagochtend zo ruw werd wakker geschud. De Brandenburger Tor licht op in blauw en wit en ook op het Binnenhof wordt de Israëlische vlag gehesen.

Weliswaar zijn er, onder meer in Londen en Berlijn, ook feestvierende Palestijnen gesignaleerd. Maar daar werd woedend op gereageerd. De westerse tolerantie voor dit soort wreedheden tegen Israëlische burgers lijkt gering te zijn.