In de popmuziek van nu is er niemand die zo teder zingt als Michael Kiwanuka. Er is niemand die zo teder zijn stem in de muziek vlijt, die zo zacht de hoeken afrond. En toch nooit soft of zijig klinkt. Hoe zou dat komen?
De stem van Kiwanuka (37), wiens Oegandese ouders voor zijn geboorte naar Londen verhuisden, is niet alleen warm en troostrijk, het is ook een toevluchtsoord, bijna letterlijk. Alsof hij al zingend uit verschillende klankdraden een cocon spint waarin de luisteraar zich kan hullen.
Op maandagavond in een uitverkocht Amare in Den Haag gaf Kiwanuka het eerste optreden van zijn Small Changes-tour, voor 2500 mensen. Het was geen try-out, maar een vloeiende viering van Kiwanuka’s muzikale overtuiging. Hij wil dat muziek ‘zelfgemaakt’ en ambachtelijk klinkt, als een op maat gemaakt kostuum. Zijn band bestaat uit ruim tien muzikanten, waaronder een violist, cellist, drie geweldige achtergrondzangers en keyboards. Kiwanuka zelf speelde verschillende soorten gitaar en orgel.
Voortdurende bedwelming
Ooit wilde hij ‘erbij horen’, eerst bij de Britse samenleving, later bij de muzikale stijl die van een man van Afrikaanse afkomst wordt verwacht. Maar de muzikanten laten zich nu niet meer leiden door verwachtingen, ze creëren in elkaar grijpende ragfijne klanken, waarbij een riff uitgroeit tot solo, een viool klinkt als een briesje, een gitaar als een bas, de ene klank ontspruit aan de andere in een voortdurende bedwelming.
In de geborgenheid prikt hij gaatjes met een pijnlijk, mantra-achtig ‘Black Man in a White World’ en repareert ze weer met de woorden van ‘Small Changes’ van het nieuwste album: „Small changes, solve the problems.”
De presentatie was ingetogen. Pas in de toegiften – waaronder tv-serie-hit ‘Cold Little Heart’ – ging het licht voluit en vertelde Kiwanuka over zijn hechte band met Nederland, waar zijn debuutalbum Home Again (2012) voor het eerst succes had en hij nu dan ook zijn Europese tournee begint.
Tot dan stonden Kiwanuka en zijn bandleden goeddeels in de schaduw (met alleen licht van nogal afgezaagde schemerlampen). Dit past bij zijn achtergrond. Kiwanuka wil „verdwijnen in het gevoel waaruit ik ooit het liedje geschreven had, dan durfde ik pas te zingen”. Luisterend in het donker wordt duidelijk hoe ambitieus Kiwanuka is, in nummers als ‘Hero’, ‘You Ain’t The Problem’. Niet alleen in de uitvoering, ook in de opbouw van zijn nummers.
Vaak wordt het oeuvre van The Beach Boys beschouwd als hoogtepunt van ‘klassieke’ pop, door de combinatie van popgevoel met uitdijende arrangementen en avontuurlijke melodiewisselingen, in een vanzelfsprekende verstrengeling. Op dezelfde manier bouwt Kiwanuka, samen met zijn producers Inflo (bekend van Adele en Sault) en Danger Mouse (U2, Gorillaz), sinds tien jaar (drie albums) gestaag een eigen muzikaal domein. Een domein waar genre-aanduidingen (soul, gospel, r&b, indie) tekortschieten. Zijn eerste hit, ‘Home Again’, droeg hij in een solo-uitvoering op aan de die dag overleden zangeres Roberta Flack, een voorbeeld als het gaat om grenzen doorprikken.
